Yangın ve Güvenlik Dergisi 208. Sayı (Temmuz-Ağustos 2019)

20 Yangın ve Güvenlik / Temmuz - Ağustos 2019 yanginguvenlik.com.tr GÖRÜŞ ARTIŞ GÖSTEREN FABRİKA/TESİS YANGINLARINI ÖNLEMEK İÇİN ENDÜSTRİYEL YANGIN GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ VE KAMUSAL DENETİM ŞART YUNUS YENER TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı K amuoyuna yansıdığı üzere neredeyse hemen her gün bir fabrika yangını meydana geli- yor. 2017 yılında en az 182 endüstriyel yangın, 2018 yılında en az 385 endüst- riyel yangın olayı meydana geldi. Bu yangınlarda en az 25 kişi hayatını kay- betti, en az 72 kişi de yaralandı (Yan- gın oluşan işyerlerinin sadece yüzde 23’ünün unvanları basına yansıdı). Bu yangınların 107’si (yüzde 25’i) tekstil sektöründe, 71’i (yüzde 16’sı) metal sektöründe, 58’i (yüzde 13’ü) ağaç-kâ- ğıt-mobilya sektöründe, 50’si (yüzde 11’i) plastik sektöründe, 44’ü gıda sek- töründe (yüzde 10’u) oldu. Yangınların yüzde 55’i Marmara Bölgesi’nde, yüzde 14’ü Ege Bölgesi’nde; il bazında ise yan- gınların 157’si İstanbul’da, 23’ü Koca- eli’nde, 19’u İzmir’de, 18’i Sakarya’da, 16’sı Bursa’da meydan geldi. Yangın- ların yüzde 75’inin nedeni bilinmiyor. Nedenleri bilinen endüstriyel yangınla- rın yüzde 67’si mekanik kıvılcım, yüzde 12,84’ü elektriksel kıvılcım, yüzde 4,13’ü aşırı ısınma nedeniyle oldu. Endüstriyel yangınlar kapsamında değerlendirilmesi gereken bu yangınla- rın, özellikle son yıllarda sıklıkla olması, konuya ciddiyetle eğilmeyi gerektiri- yor. Bu noktada 4857 sayılı İş Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı İş Güvenliği Kanunu vb. düzenlemelerle getirilen sistemin yangın, patlama ve iş kazaları/iş cina- yetleri vakalarını önlemek üzerine kur- gulanmadığını belirtmeliyiz. Getirilen kimi kurallar da kâğıt üzerinde kalıyor. İşyerlerindeki olaylarda tüm sorumlu- luk, eğer varsa iş güvenliği uzmanlarına yükleniyor ve bu uzmanların belirttikleri teknik gereklilikler yerine getirilmiyor. ENDÜSTRIYEL YANGINLARA YAYGIN YAKLAŞIM SORUNLU Ülkemizde özellikle sanayi böl- gelerinde ciddi bir sorun olan yangın güvenliği problemi, medyadaki yangın haberleri ile kendini belli ediyor. Yan- gınlarda ve sonrasında yapılan çalışma- lar, yangınların ilk tespitlere yansıyan kaynağını bulmaktan öteye gitmiyor ve çoğu zaman olay çözülmüş sayılıyor. Yaşanan can kayıpları, yangınların çev- reye/doğaya etkileri ve yaşanan maddi kayıplar ile asıl yapılması gerekenler ise göz ardı ediliyor. Endüstriyel tesis- lerin uygun olmayan imar planlarına, tekniğe, yönetmelik ve standartlara uygun yapılmayan pasif ve aktif yangın önlemleri sonucunda felaketler kaçınıl- maz hale geliyor. Örneğin yangın için hayati önem taşıyan itfaiye araçları için tasarlanan ring hatlarının birçok firma tarafından depolama alanı olarak kapa- tılması, ciddi bir yangın sıçraması ve itfaiyenin müdahale edememe riskini ortaya çıkarıyor. ENDÜSTRIYEL YANGINLARIN TEKNIK NEDENLERI Endüstriyel yangınların nedenle- rini şöyle sıralamak mümkün: Elektrik kaynaklı (statik elektrik, elektriksel kıvılcım, yıldırım vb.), sıcak yüzeyler (eritme potaları, buhar boruları, fırın ve aşırı ısınan motorlar vb.), uygun olma- yan koşullarda depolanan parlayıcı ve patlayıcı maddeler, uygun olmayan üretim koşulları ve teknikleri, ateşli yapılan işler (kaynak, taşlama, kesme vb.), tozlu ortamlardan kaynaklı patla- malar ve yangınlar, uygun olmayan akü şarj odaları, tütün ürünleri, iş kazası ve doğal afet sonrası oluşmalar, komşu