A. KÖKEN- A. KILIÇ genellikle az sayıda bulunan insanlar tarafından yeterli olmayan araçlarla yapılan söndürme girişimleri de sonuçsuz kalmaktadır. Yardıma çağrılan itfaiye güçlerine rağmen, söndürme çalışmaları sadece yangının diğer bina bölümlerine sirayet etmesinin önlenmesiyle sınırlandırılmaktadır. Bu gibi durumlarda hasarın önüne geçmek çoğunlukla mümkün olmamaktadır. Restorasyon çalışmalarındaki bir çok durumda dikkat ve tehlike bilincinin daha önceden yerleşmiş olması halinde, bu gibi durumların meydana gelmesi söz konusu dahi olmayacaktır. Yenileme çalışmalarını yürüten kişiler çalışmaları sırasında binalarda ve alanlarda, tehlikeli durumlar yaratabileceklerini ancak bunları dikkatlice alınacak önlemlerle kolayca aşabileceklerini bilmelidirler. Oksijen kaynağı ya da elektrikli kaynak ve kesme işlerinde olduğu gibi, lehimle ilgili çalışmalarda ve benzerlerinin kullanımı sonucunda oluşan açık alevler, kaynak ve kesme kıvılcımları, damlayan sıvı metal parçacıklarının,kuvvetli ısınan metallerinin yangın açısından tehlikeli olduğu çalışanlar tarafından bilinmelidir. Kıvılcım sıçramasıyla en az 1 O m çapındaki bir alanda yangın tehlikesi oluşur. Ayrıca kaplarda ve boru hatlarındaki bu tür çalışmalarda, içinde yanıcı madde depolanmış sıvı kapları boşaltılmış olsalar dahi patlama tehlikesi oluşturduklarından risk söz konusudur. Bu nedenlerden dolayı oksijen kaynağı, elektrikli kaynak, kesme ve lehim çalışmalarının kolay tutuşabilen maddelerin ve sıvıların bulunduğu bölümlerde yapılmasından kaçınmak temel prensiptir. Ateşli çalışmadan sonra çalışma yerine sınırı olan diğer alanlar yangın ve duman açısından derinlemesine ve tekrar edilerek, en azından çalışma bittikten birkaç saat sonrasına kadar kontrol edilmelidir. 6.YANGIN ALGILAMA VE UYARI SİSTEMLERİ Birçok büyük yangının genişlemesinin ve hasar miktarının fazla olmasının nedeni, yangın başlangıcının geç farkedilip, dolayısıyla geç müdahale edilmesidir. Bir yangın, dışarıdan görülecek boyutlara gelmişse, kontrol altına alınarak söndürülmesi zordur. Bunun için, herşeyden önce, yangının çıktığı anda haberdar olunması önemlidir. Yangının erken haber alınması sürekli kontrol eden kişilerle veya otomatik uyarı sistemleri ile sağlanır. Birçok tarihi yapıda bütün hacimlerde sürekli insan bulundurmak mümkün olmadığı gibi, bulundurulan insanların da ayrıca kontrolü gerekmektedir. Dumana ve yanma gazlarına duyarlı olan iyonizasyon duman dedektörleri; saraylar, köşkler ve müzelerin yangın güvenlik önlemlerinin alınmasında ilk düşünülecek önlemlerdir. Kablo kanalları, şaftlar,havalandırma ve klima kanallarının korunmasında optik duman dedektörleri tercih edilmelidir. Yüksekliği 6 m'den fazla olan alanlar için optik duman dedektörleri kullanılmamalıdır. Belirli bir sıcaklıktan sonra örneğin 68 °C'de harekete geçen sıcaklık dedektörleri, özellikle girintili çıkıntılı olan, yanma sonucunda az duman çıkabilecek mahallerde tercih edilmelidir. Çeşitli yangın algılama sistemlerinin yan yana kullanılmasının olumlu yönleri vardır, ısıtma santrallerinde iyonizasyon duman dedektörleri ile ısı dedektörlerinin birarada kullanılmaları tavsiye edilir. Kablo çekilmesi zor olan veya kablo görüntüsünün istenmediği yerlerde pilli dedektörler kullanılmalıdır. Pillerinin zamanla değiştirilmesi gerektiğinden kolay ulaşılabilen noktalara yerleştirilmeli, bakımı periyodik takvime bağlanmalıdır. 7. YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ Yüksek tarihi değere sahip odalarda gazlı söndürücüler, depolarda, çatı aralarında ve tutuşucu maddenin ahşap olduğu yerlerde kimyasal kuru tozlu söndürücüler, alevli yanabilecek sıvı yangınları için karbondioksitli söndürücüler seçilmelidir. Tarihi değeri çok fazla olan eserlerin korunmasında halan gazlı söndürücüler tercih edilmelidir. Yangın tehlikesi durumuna uygun olarak seçilen kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli yangın söndürme cihazları; 100m2'1ik bir alan için 6 kg ağırlığında olmalıdır. Tüpler kolay ulaşılabilen yerlerde olmalıdır. Bu cihazlarınbakımvekontrolleri sık aralıklarla yapılmalı, itici tüpler kontrol edilerek her an hizmete hazır bulunmalıdır. Binada bulunanların kullanımı için tasar-· lanmış sabit boru sistemlerinde hortum dolapları acil çıkış merdivenlerinin sahanlığına yerleştirilmeli ve her katta ve yangın duvarları ile ayrılmış her bölümde, aralıklarındaki uzaklık 30 metreden fazla olmayacak şekilde düzenlenmelidir. Dolaplar mümkün olduğu kadar koridor çıkışı ve merdiven sahanlığı yakınına yerleştirilmelidir.Sprinkler sistemleri, yangına müdahalenin zor ve yangın yükünün fazla olduğu tarihi binalarda, suyun zarar vermeyeceği kısımlara tesis edilmelidir. YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYI 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=