Bütan C4Hıo, Pentan C5H12, Hexan C6Hw Oktan C8H 18 ' Decan C 10Hw Pentadecan C 15H32 , Hexadecan C 16H34 , Pentatriacontane C35H72• Yukarıdakihidrokarbonlar birbirleri ilekıyaslanırsa, değişik bileşimler, değişik oranlardaki karbon ve hidrojenden meydana geldiğini görürüz. İlk dört madde metan, etan, propan ve bütan nor mal sıcaklık ve basınç altında gaz durumundadır. Propan ve bütan orta derecede bir basınç altında sıvı hale geldiklerinden, bunlara sıvılaştırılmış petrol gazı adı verilir (Liquefied Petroleum Gases). Diğer altı madde, pentan, hexan, heptan, oktan, dekan ve pendadekan ise, normal sıcaklık altında sıvılaştıkları için, uçucu sıvılar ve benzin, nafta, gazyağı ve diğer parlayıcı sınıfına giren akaryakıt yapımında kullanılır. Geriye kalan karışımlar ise, normal ısı altında katı ve koyu sıvı maddeler olduğundan, bunlar da rafinerilerde motor yağı, parafin ve gresyağı yapımında kullanılır. LPG nin özellikleri· Tüm yangın personeli ve yangın eksperleri bu gazın özelliklerini bilmeli ve bu gazın buhar yoğunluğu, özgül ağırlığı, kaynama noktası alevlenme ve patlama sınırları ve parlama noktalarını gösterir bir tablo ve listeyi daima el altında bulundurmalıdır. LPG Bileşimine Göre Değişkenlik Gösterir: LPG, bileşimine ve yapılarına göre değişkenlik gösterir. Bu yüzden, bazı tablo ve listelerde küçük farklılıklar olabilir. LPG aynı zamanda değişik basınç ve sıcaklıkta farklı şekilde reaksiyon verirler. Bu tablodan anlaşılacağı üzere, propan gazının özgül ağırlığı veya havaya göre buhar özgül ağırlığı 1 .53 ve bütan gazınki 2.0'dır. Bunun anlamı, bu her iki gaz da havadan daha ağırdırve özgül ağırlığı 0.65 olan havagazınasıl serbest kaldığında yükseliyorsa, bu iki gaz da serbest kaldığında zemine çökecek demektir. Bazı Gazların Fiziksel Özellikleri: Tablo 3'de bazı bilinen gazların bütan ve propan gazı ile fiziki özellikleri arasındaki kıyaslamayı görmektedir. LPG için gözönünde bulundurulması gereken diğer önemli husus, buhar basıncı, kaynama noktası ve genleşme oranıdır. Eğer bu maddeler gaz halinde ise,patlama sınırı ve parlama sıcaklıkları son derece önemlidir. Biz, profesyonel yangın personeli yönünden olduğu kadar, hatta daha da önemlisi hergün evlerinde doğal gaz veya LPG kullanan vatandaşlarımız bir gaz kaçağının farkına varabilmesi için, bu her iki tür gazda da uyaracak derecede ilave koku maddesi olması son derece önemlidir. LPG tüplere doldurulurken içlerine ilave koku maddesi katılır. Her iki tür gaza da genellikle etil, propil, bütil veya amil merkaptan gibi SH grubu denen katkı koku maddeleri eklenir. 4. SONUÇ VE UY ARILAR Gerek doğal gaz ve gerek LPG kullanımında dikkat edilecek hususlar vardır. Bunlar, yangını söndüren personel ve vatandaşlar için aşağıda özetlenmiştir. İtfaiye Personeline Uyarılar 1 . Heriki gazı da iyi tanıyın; özelliklerini ve söndürme usullerini iyi öğrenin. 2. Gaz kaçağı olan bir binaya girdiğinizde, kaçan gaz doğal gaz ise, havadan hafif olduğu için üst katlarda ve tavanda toplanacaktır. LPG kaçağı var ise, aksine bodrum ve döşeme seviyesinde toplanacaktır. 3. Bir gaz kaçağı ihbarı aldığınızda, o binanın ve çevresinin gaz ve elektriğini derhal ve kaza yerine varmadan kestirin (Bunun için elektrik ve gaz idareleri ile önceden bir protokol ve anlaşma olmalıdır). 4. Gaz kaçağı olan daireyi, gerekiyorsa tüm binayı, hatta çevre binaları tahliye edin. 5. Bir gaz yangınında, akaryakıt yangınlarında olduğu gibi, sis halinde su kullanıp sadece bölgedeki ısıyı düşürmeyi hedef alın. Söndürmeye başlamadan önce mutlaka, bir geri tepmeyi (back draft) önlemek için binanın durumuna göre dikey veya yatay havalandırma yapın. 6. Gaz yangınlarının en ideal söndürme maddesi olan Halon- 1 2 1 1 veya BC-ABC kuru kimyevi maddelerinin, yangın üçgen prizmasının kimyasal reaksiyon tarafını ortadan kaldırdığını unutmayın. 7. Tüp gazlar belirli bir ısıdan sonra patlamaya başlarlar. Önemli bir parça tesiri olmamasına rağmen,özelliklekapalıdepolarda çıkanyangınlara güvenli bir mesafeden müdahale edin. 8. Meskun mahallerde apartman zemin katlarında bulunan bazı tüpgaz bayilerinin şehir dışına çıkartılmaları için elinizden geleni yapın. 9. Gaz kaçağı olan doğal gaz ve tüpgaz kaçağına elinizle dokunmayın veya cildinizin herhangi bir noktasına dokunmasına izin vermeyin. Çok soğuk olan bu kaçak gaz cildinizi yakacaktır. 1 O. Evinizdeki yakınlarınızdan başlayarak, komşu ve yakınlarınıza heriki gazın da tehlikelerini anlatın ve bir tehlike anında nasıl hareket etmeleri
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=