100 1 iş GÜVENLiĞi değerlerin birimi olan ve insan kulağının iki kat artışı veya yarı yarıya düşüşü ifade en çok hassas olduğu orta ve yüksek fre- etmektedir. Yapılarda ses basınç düzeykansıar (62,5-1 25-250-500-l 000-2000- lerinln istenilen değerlerde sağlanarak 4000-8000 Hz frekansları kapsayan 8 ayrı gürültünün kontrol altında tutulması işine değer) için verilen ses basınç düzeyi de- ''Yapı Akustiği" denir. Yapı akustiği adı alğerlerinin, sübjektif olarak tek bir değerle tında yapılan uygulamalar iki başlık altınifadesi düşünülerek ortaya çıkan dB(A) da toplanmaktadır: değerinin kullanımı yaygınlık kazanmıştır. • Ses kaynağının bulunduğu mekan içinde, ses seviyesinin düşürülmesi ve yanİnsanlarda işitme eşiği O dB'e tekabül kılanmanın önlenmesi için yapılan uyederken, acı duyma eşiği ı 20 dB'den iti- gulamaları kapsayan akustik düzenbaren başlamaktadır. İdeal şartlar altın- leme. da 1 dB'lik bir artış ancak fark edilebilirken, • Sesin bir mekandan diğerine geçişini 5 dB'lik bir artış oldukça hissedilmektedir. önlemek için yapılan uygulamaları kapı O dB'lik bir fark ise, ses basınç düzeyinde sayan mekanlar arası ses yalıtımı. Tablo 2. Bazı Malzemelerin Ses Yutma ve Gürültü Azaltma Katsayıları Malzeme 125 Mineral yünler (camyünü ve taşyünü) 0.10 (50 mm kalınlıkta) Poliüretan sert köpük 0.04 (50 mm kalınlıkta) Polistiren sert köpük 0.04 (16 mm kalınlıkta) Tabi mantar levha 0.05 Delik oranı % 20, 4 mm kalınlıkta duralit veya 0.12 kontrplak arkası 50 mm mineral yün dolgulu 25 mm kalınlıkta ahşap lifli levha arkası 50 mm 0. 12 mineral yün dolgulu Halı kaplama 0.15 Ahşap lambiri (latalara tespit edilmiş) Ahşap parke 0.04 (şap üzerine yapıştırılmış) Çıplak tuğla yüzey 0.05 Cam, ayna 0,03 Çıplak beton yüzey 0.02 Hafif agregalı sıva 0.03 Mermer yüzey O.Ol I YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 103 GQrQltQ Frekanslara göre ses yutma katsayısı azaltma katıay111 250 500 1000 2000 4000 (NRC) 0.60 0.90 1 .00 1 .00 0.95 0.90 0.03 0.06 1 .00 0,90 0.90 0.50 0. 10 0.04 0.04 0.12 0.22 0.20 0. 10 0.20 0.55 0.60 0.55 0.40 0.45 0.80 0.90 0.78 0.58 0.73 0.45 0.80 0.90 0.78 0.58 0,73 0.16 0.22 0.45 0,60 0.68 0.36 o. 16 0.14 0.12 0. 11 0. 10 0. 13 0.04 O.o? 0.07 0.07 0.07 0.06 0.04 0.02 0.04 0.05 0.05 0.04 0.02 O.Ol 0.07 0.05 0.02 0.04 0.03 0.03 0.03 0.04 0.07 0.03 0.03 0.02 0.03 0.04 0.05 0.03 O.Ol O.Ol O.Ol 0.02 0.02 O.Ol 2. Yapılarda Akustik Düzenleme Akustik düzenlemelerde, malzemelerin ses yutma özellikleri büyük önem taşımaktadır. Bu özellik, malzemelerin sesyutma katsayısı olan "Sabin (a)" ile ifade edilmektedir. Bu ifadeye göre, malzemeler, tamamen yansıtıcı olanlarda O ve tamamen yutucu olanlarda 1 olmak üzere O ile 1 arasında değer taşımaktadır. Bütün malzemelerde, ses yutma katsayıları, frekanslara göre değişkenlik göstermektedir. Değişik malzeme ve yüzeylerin ses yutma katsayılarını kıyaslayabilmek ve tek bir değerle ifade edebilmek için, malzemenin 250-500-1000 ve 2000 Hz'deki dört katsayısının aritmetik ortalaması olan gürültü azaltma katsayısı (Noise Reduction Coefficient-NRC) kullanılmaktadır. Polistlren ve poliüretan gibi plastik esaslı sert köpük malzemeler, içinde hava veya gaz bulunan kapalı hücrelerden oluştuğu için (camyünü ve taşyünü gibi elyaf arası boşlukları birbiriyle irtibatlı malzemelere göre çok yetersiz kalmaktadır) ses yutma katsayıları çok düşüktür. Oysa camyünü ve taşyünü gibi mineral yünler, açık gözenekli malzemeler olduğu için, elyafları arasına giren ses enerjisi, burada sürtünme yolu ile ısı enerjisine dönüşerek yutulmaktadır. Kalınlık arttıkça, sesin malzeme lçer)slnde izlediği yol da uzayacağından, yutulma miktarı da doğal olarak artmaktadır. Bu tür malzemeler özellikle yüksek frekanslı sesleri yutmada çok yüksek performans göstermektedir. Mineral yünlerin ses yutma katsayılarının, hava geçirme direnci ile de yakın bir ilişkisi vardır. Yoğunluğun artırılması ile hava geçirme direncinin yükseltilmesi sayesinde, orta ve yüksek frekanslardaki ses yutumunda artış sağlanmaktadır. Diğer yandan çok yüksek bir hava geçişi de, beklenenln aksine, çok düşük bir sürtünme ısısına ve dolayısıyla düşük bir ses yutumuna yol açacaktır. Bu tür malzemelerin
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=