TULUMBACI 1 Yangın ve Duman Damperi Tipleri Prof. Dr. Abdııralııııaıı Kılıç İTÜ Makiııa Fakültesi Giiniimiizde yapı tekniği ve malzemeleri değiştiği gibi, yaııgından koruma yöntemleri de değişmektedir. Tamamen yağmurlama (sprinkler) sistemleriyle donatılmış yapılarda, bölmelerin yangın dayanım süreleri indirilmiştir. Bu dıırıımda yangın damper/erine gereksinim azalmıştır. Bıına karşılık dııman kontrol yöntemleri hızla gelişmiş, damperlerin ticari ve sanayi yangııı güvenlik alanında önemi artmıştır. ---- Giriş Yangın Damperleri Dayanım Testleri, NFPA 90A Yangından koruma amacı ile geliştirilen yön- İklimlendirme ve Havalandırma Sistemleri temler geçmişte ve günümüzde farklılıklar gös- Yapım Standardı, UL 555 Yangın Damperleri, termektedir. Geçmişte ana strateji yangının, yan- UL555S Duman Damperleri ve UL55C Tavan gın geçirmez bölmelerde hapsedilmesi şeklin- Damperleri sayılabilir. deydi. Bu amaçla standartlarında yangına en az 2 saat dayanıklı bölme duvarları, kapılar vs. gibi yapı elemanları ve havalandırma sisteminde de yangın damperleri öngörülmekteydi. Yangın damperleri için daha çok esas alınan standart UL 555'dir. Bu standart kapsamındaki yangın damperleri tasarımında, yangın ihbarı ile birlikte klima ve havalandırma sisteminin Günümüzde ise, yapı tekniği ve malzemeleri kapatıldığı ve daha sonra kanallarda hava değiştiği gibi, yangından koruma yöntemleri de akımı yokken yangın damperlerinin devreye değişmektedir. Tamamen yağmurlama (sprink- girdiği esas alınır. ler) sistemleriyle donatılmış yapılarda, bölmelerin yangın dayanım süreleri indirilmişt i r. Bu durum- UL 555S ise duman damperini esas alır ve bir da yangın damperlerine gereksinim azalmıştır. sızdırmazlık sınıfı belirler. Daha sonraki gelişBuna karşılıkduman kontrol yöntemleri hızla geliş- meler hem duman ve hem de yangın dammiş, damperlerin ticari vesanayiyangın güven- peri olarak kullanılabilecek kombine damlik alanında önemi artmıştır. perleri ortaya çıkarmıştır. Günümüzdeki damperler HVAC sistemi çalışırken görev yapmak Yangın/duman damperleri; havalandırma ka- durumundadır. nallarının yangın zonuna ve/veya duman zonuna girdiği durumlarda, alev ve/veya duma- Yangın ve duman geçişinin önlenmesi için nın geçişini önlemek veya yönlendirmek için kullanılan damperler fonksiyonlarına, tasarım kullanılan veya bölümler arasındaki hava geçiş tiplerine, kullanım yerlerine ve malzemelerine açıklıklarını kapatmakta yararlanılan kontrol göre sınıflandırılır. elemanlarıdır. Duman damperleri ·sistemlerdeki trafik polisi gibidir; dumanın zarar vereceği alanlardan dumanı uzaklaştırarak binadan dışarı çıkmasını sağlar. Ayrıca HVAC ve yangın güvenlik sistemleri arasında, bu iki sistemi birbirine bağlayarak elçi görev i görür. Fonksiyonlarına göre; a) yangın damperleri, b) duman damperleri c) yangın/duman damperleri, tasarım tiplerine göre; a) perde tipi damperler, b) tek kanatlı damperler, c) çok kanatlı damperler, d) çok bölmeli damperler e) dolgu tipi (intumscent) damperler ve kullanım yerlerine göre; a) tavan damperleri b) koridor damperleri c) duvar damperleri olarak sınıflandırılaYangın/duman damperleri ile ilgili standartlar bilir. arasında; ıso 102-94 Hava Dağıtım SistemleTi Yangın Damperleri, prEN 12101-8 Duman Yangın Damperleri Kontrol Damperlerinin Özellikleri, prEN 1366-2 Yangın damperleri, havalandırma kanallarının YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 1031 9
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=