1 M ADEN YANGINLARI Yeraltı Madenlerinde veya Kapalı Ortamlardaki Yangınlar-4 Yeraltı 111adenlerinde meydana gelen yangınlarla ilgili olarak, A sınıfi İş Güvenliği Uz111anı ve Maden Mühendisi Hasan Yı/dırı111 'ın birkaç bölüm halinde hazırladığı ve önceki sayılarımızda yayınlanan 111akalelerin devamı niteliğindeki bıı çalışmada, yeraltı madenlerinde veya kapalı orta111lardaki yangı/ar konu ediliyor. ______ _ ,------Hasan Yıldırım A sınıfı İş Güvenliği Uzmanı ve Maden Mühendisi YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 103 124 Yangın dolayısıyla kapatılmış olan üretim pa- içinde izlenen gaz değerleri, olmaması gerenolarında, üretilemeyen cevherin alınması ekonomik olarak gerekliyse, yani proje aşamasında oluşturulan temrin planında hedeflenen üretim seviyesine ulaşılamamışsa, altveüst katlarda bulunan rekuplarda kapatılan bekleme barajlarındaki numune alma ve izleme borularından pano içindeki gaz değerleri sürekli olarak izlenmelidir. (Rekup; ana galeriden, maden yatağını kesme amacıyla sürülen ikincil galeridir.) İzleme, barajlardaki numune alma borularının, flanşlı kapaklarının açılması veya siboblu ise sibob kapağının açılarak bir müddet içerideki basıncın dengelenmesi (kapaklar açıldığında hemen numune alma çalışmalarına başlanmamalıdır çünkü ilk anda dışarı doğru üfleme veya içeri doğru emme/aspiration oluş9bilir veya bunların hiçbiri bir anda oluşmayabilir, daha sonra oluşabileceği gibi bunların hiçbiri de olmayabilir) beklenmeli, bu bekleme süresi parantez içinde ifade edilen fiili durumların oluşabilme olasılığını göz önüne alma gerekliliğinden dolayı 15-30 dakika arası olabilir. Barajlardan numune alma işlemleri, el cihazları ile yerinde ölçüm yapılarak ya da alana götürülen numune alma toplarının veya pompalı tüplerin doldurulmasıyla dışarıdaki gaz ölçüm istasyonlarında, setlerde ölçülerek yapılabilir. Kapatılan barajların, o işletmeninyetkili birimleri tarafından tutanak halinde protokol yapılarak, bakanlığa bildirimi yapılır, bu bildirim halen yürürlükte olan Maden Emniyeti Tüzüğü çerçevesinde yapılır. Yine bu tüzüğe göre en az altı ay beklenmesi istenirdi, artık barajın açılması işleminde bakanlıktan müsaade almak gerekliliğinin olmadığı bildirilmiştir. Burada önemli olan barajlar kapatıldıktan sonra en az 48 saat (2 gün) baraj önüne gidilmemesidir. Barajı kapattıktan sonra birkaç gün ken gazlar için uygun ise işletme o barajı kendisi bir protokolle açabilmektedir. Barajların; üretim panolarının veya o işletmenin ömrüne, jeolojik formasyonun yapısına göre (arazinin çürük veya sağlamlığı) planlanması çok önemlidir. Daha önce barajların sadece mimarı olarak arazi içine nasıl yerleştirilmesi qerektiğini şekil olarak göstermiştik. Bir de bekleme barajlarının; formasyonun çürük, gevşek, gevrek, akıcı veya sağlamlığına göre dizayn edilmesi konusu vardır. Burada amaçlanan, üretim panosunda meydana gelen ve patlama tehlikesi olasılığının yüksek olduğu ve kısmi önlemlerle yok edilemeyen zehirli ve boğucu gazların yok edilmesidir; bu nedenle her iki taraftan aynı anda kapatılıp (alt ve üst rekuplardan veya tabanlardan) gazların yok edilmesi işlemi söz konusudur. Bu açıdan formasyonun (arazi) sağlam ve çürük olmasına göre bekleme barajlarının, arq_ zinin sızdırmazlığının tam olarak sağlanma�ı amaçlandığından aşağıda yer alan şekillerd� (1 o, 1 b ve 1c) bu duruma uygun olarak yapılması gereken barajların krokileri verilmiştir. Şekil la. Kendiliğinden yanmaya müsait (birinci derece) damarlarda (pano) ana kat lağımlarında ve rekııplarda yapılması gereken beton bekleme barajı yerleri.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=