94 Bu işlem, kimyasal ve ısıl bozulmalarla bir- le değişerek (azalarak) devreden aşırı likte üssel bir hızla gerçekleşir. . akım akması demektir. Yavaş yavaş büyüyebilen ya da aniden olabilen ya da 4. Kimyasal Tepkime bir aşırı gerilim sonucu oluşan izolasyon Malzemelerin kimyasal bileşimi, nem, iyo- hatalarından meydana gelir. Kısa devre nize hava ve oksijen gibi atmosfer şartla- akımı, normal işletmeve aşırı yük akımınrından etkilenir. Oksidasyon, izolasyonun dan çok çok büyüktür ve genellikle meyiletkenliğini ve malzemesinin de kayıp fak- dana geldiği devre üzerindeki ekipmantörünü arttırır. Bu en çok karşılaşılan kimya- lora, ark oluşturarak, aşırı ısıtarak ya da sal bozulmadır. Bozulma da sıcaklıkla artar. yangın çıkararak büyük zararlar verebilmektedir. Aşırı Yük (Akım), Kısa Devre ve Hata Koruması Orta ve alçak gerilim sistemleri hem aşırı akım ve hem de kısa devre korumasına gerek duyarlar. Aşırı akım durumunda, ekipKısa devre durumlarında, yukarıdak i korumalara ilave olarak tesis ve saha büyüklüğüne bağlı olarak, seçici ve yönlü korumalar da yapılması çok faydalı olur. man kapasitesinin üzerinde uzun zaman Özellikle jeneratör, transformatör gibi büçalışır ve tehlikeli aşırı ısınma durumlarına yük elektrik ekipmanlarında diferansiyel yol açar. Hata ya bir kısa devreya da bir koruma kullanılması gerekir. açık devre nedeniyle oluşur. Transformatörlerde hata akımından oluBir kısa devre, fazlar arasında, fazlarla top- şan basıncı giderici röleler de kullanmak, rak arasında, faz ile toprak arasında vb. sıvı soğutmalı olanlarda gerek içer i sinde değişik şekillerde olabilir. Aşırı yük (akım) herhangi bir arıza durumunda oluşan iç ve hata durumunda harekete geçen basıncın giderilmesine ve gerekse de koruma aygıtları, sigortalar, röleler yardı- sargıların delinmesinde yarar sağlayamıyla açan kesiciler, kontaktörler ve sesli caktır. alarm sistemlerini kapsar. Uzun süreli aşırı yükler hasar verici sıcaklıkların oluşmasına neden olabilir. Sıcaklığa duyarlı koruma aygıtlarının kullanılması (Örn., PTl 00, vb.), duyarlı sistemlerin korunmasını sağlayacaktır. Diğer aşırı yük koruma aygıtları devredeki akımı ölçerek, bunu ters akım - zaman karakteristiklerini kullanarak koruma sağlayacaklardır. Dengesiz faz gerilimlerinin oluşması sonucunda olan dengesiz akımlar, döner makinelerin aşırı ısınmasına neden olurlar. Bu nedenle dengesizliğe karşı koruma aygıtları kullanılması gerekir. Açık devre, kaynakla yük arasında bir noktada devrenin kesilmesi demektir. Özellikle ölçü ve koruma amaçlı tesis edilen akım ve gerilim trafolarından, akım ve gerilim değerlerinin gelmemesi durumunda yeterli ve gerek l i koruma saqıanamayacağından çok önemlidir. Gerilim Yükselmesi Aşırı gerilimler, atmosferik ve anahtarlama olayları sonucunda oluşurlar. Bunların oluşumunun engellenmesi zordur, ancak sınırlandırmaları mümkündür. İşletmenin bulunduğu coğrafyanın ve besleme aldığı dağıtım merkezinin nötr noktasının Burada özellikle transformatörlerin den- durumuna göre ilave koruma yapmak geli yüklenmesi, jeneratör ve yine trans- gerekebilir. formatörlerin yıldız noktalarının topraklama şekilleri de önemlidir. Tesis girişinde ya da başlangıç besleme noktasında metaloksit parafudr kullanKısa devre kaynakla yük arasındaki sis- mak aşırı gerilimlere karşı en iyi çözüm tem empedansının herhangi bir neden- olacaktır. I YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 103 AG panoya hata akımı koruma ilavesi. 1 Eşpotaıısiyel dengeleme.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=