I YANGIN Şekil 2. ılııa makine soğutma sııyu elektrikli ısıııcısını ıı arı=alannıas, Noksanlıklar Sistemlerdeki noksanlıklar basit ve periyodik bakımlar, fiziksel kontroller ve ölçümlerle tespit edilebilir. Önleyici bakımların amacı, olayın kötü sonuçlanmadan, can ve mal kaybına yol açmadan belirlenmesi ve önlenmesidir. Bunlara örnek olarak şu saptamalar verilebilir (Şekil 3). t Hasarlanmış izolasyonlar t Uygun kesitli olmayan ya da ilavelerle arttırılmış yükler t Terminallerdeki düzensizlik nedeniyle temas durumu t Yaşlanma t Titreşim nedeniyle hasar görme ya da pozisyon değişimi t Nem, pas, kirlilik, korozyon vb. nedenlerle kontak yapışması Yukarıda bahsedilen nedenler ekipmanın normal işlemesini engellemez, ancak er ya da geç ekipmanın arızalanmasına yol açacaklardır. Elektrik Yangınları Uluslararası literatürde elektrik ekipmanındaki kusurdan kaynaklanan yangınlar elektrik yangınları olarak adlandırılmaktadır. Ancak aşağıda belirtilen durumlar da maalesef elektrik yangınları ya da kaynağı olarak raporıanmaktadır: t Dikkatsizce atılan kibrit, sigara, vs. t Dirençlerin ya da açık ısıtıcıların her yerde kullanımı. t Parlayıcı malzemelerin dikkatsizce depolanması ve taşınması. Bu faktörlere karşı elektrik mühendisliğinin bu anlamda yapabileceği çok fazla katkı yoktur. IYANGIN ve GÜVENLİK SAYI 105 118 Şekil 3. Alternatör sargı.farının kirlenmesi Elektrik yangınlarının 4 temel sebebi vardır: Elektr i k ekipmanının aşırı yüklenmesine: ı .Aşırı yüklenen elektrik ekipmanı aşırı hatalı sistem tasarımı, plansızlık ve bilgiakım çeker. Kablo, akımın karesiyle doğ- sizlik neden olur. Bazen elektrik mak i neleru orantılı şekilde aşırı ısınır. Kablo izolas- rinin aşırı yüklenmesine bağlı olduğu pomyonu aşırı sıcaklıktan deforme olabilir. Bu pa, fan, diğer motorlar vs. de buna sebep nedenle izolasyon özelliğini kaybede- olabilir. Bu durum düşük bir olasılık da olrek, kısa devreye yo l açabilir. Çoğu izo- sa, çeşitli koruma yöntemleriyle sorun gilasyon malzemesi aynı zamanda ya- derilebilir. nabilen malzeme de olduğu için, eğer oluşan sıcaklık malzemenin yanma İzolasyon Arızaları sıcaklığına ulaşırsa, kendisini de tutuş- izolasyon arızalarının 3 temel sebebi tura bilecektir. vardır: 2.izolasyonun hasarı kısa devreye sebep t iç hasar olur. Bu nedenle sürekli bir ark meyda- t Yaşlanma na gelebilir. Elektrik arkı sıcaklığı aşırı dere- t Dış hasar cede yüksektir ve eğer birkaç saniye içerisinde söndürülemezse, etrafındaki malzemelerde yanma başlatacaktır. 3.Elektrik enstalasyonları ndaki ekipman kontaklarının bozulması ya da arızası kı vılcımlar oluşturabilir, lokal aşırı ısınmaya ve izolasyon malzemesinin yanmasına sebep olur. Böyle durumlarda, ark oluşmasa da, ısının kendisi yangını başlatmaya yetecektir. Kısa devre ve ark belki sonrasında o l uşur, ancak esas neden bu değildir. 4.Akım taşıyan elemanların mekanik baskı ya da uzama nedeniyle meydana getirdiği kırılma ya da çatlaklar, bu noktada ark başlatır. iç hasar, imalat ya da ekipmanın montajı esnasında (uygun olamayan sıkma kuwetleri kullanma vs.) oluşur. izolasyonun dayanımı düşer. Standartlara uygun ürün, nitelikli tasarım, bilgili ve dikkatli imalat ve montaj personeli çalıştırmak, enerjilendirmeden önce yüksek gerilim ve ilgili testlerin yapılması, hasarlanmaları minimize etmek için şarttır. Yetkili ve sorumlu mühendis ve tekniker/teknisyen çalıştırılması zorunluluk olmalıdır. Zaman ve kullanım şartlarına göre hasar oluşabilir. Bütün izolasyon malzemeleri zamanla izoıasyonluk özelliklerinden kay-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=