Standart yangın ise soğuma fazını içermeyen, sadece ısınma fazı bulunan bir yangın durumunu tanımlamaktadır. Standart yangındaki sıcaklık değerleri, uluslararası düzeyde ISO-834'de tanımlanmış olan aşağıdaki bağıntı ile hesaplanabilir: ETK =(y -V)x log(8t + 1) Bu denklem ile tanımlanan yangın eğrisi logaritmik bir eğri olup, şimdiye kadar deney ocaklarında, akaryakıt ile yapılan ısınmalarda ölçülen gaz sıcaklıklarına bir uyum sağlamak maksadıyla geliştirilmiştir. Standart yangının bir deney ocağında belirlenmesi için bazı şortların sağlanması gerekmektedir. Buna göre standart yangının ilk 1 5 dakikalık kısmı içerisinde verilmiş olan sıcaklıkların norm yangın eğrisinden olacak sapmaları ı 00°C 'yi aşmamalı ve sıcaklıklar grafikteki tolerans bölgesi içinde kalmalıdır (Şekil 3). 3000 2500 � 2000 ;,; 'f 1500 o!! i 1000 "' 500 � ,..... L.--- / �� bol ---:::L-- �- ı--ı- ETK (V•V )•34 log(8 'i) ,; � � i � � § � ! � � Zımı:uı t (dak) Şekil 3. JS0-834 Standart norm yangın eğrisi. Bundan sonraki sıcaklıklarda ise, standart yangın eğrisinden olacak sapmalar yangın eğrisinin % ı 5'ini geçmeyecek şekilde olmalıdır. Gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde yapı elemanlarının yangın direnci, bu standart yangın eğrisine göre verilmektedir. DIN4 ı 02'de, ahşap kolonların yangın dayanımının ifade şekli, kolonun yangının etkisine dayandığı süre olarak tanımlanmıştır. Buna göre, G>IN 4102'de yapı elemanlarının yangın dirençleri F30, F60, F90, Fl 20 ve Fl 80 şeklinde ifade edilYANGIN I 1 . Terıno Eleman 2. Basınç Silindiri Deney ocağının kesiti Şekil 4. Yapı elemanlarının yangın dayanımının belirlenmesi için hazırlanan deney düzeneği. Ah�ap yapı elemanlarında taşıyıcı sistem olarak kullanılan kir!ş ve kolonların yangın dizaynı yapılırken, yapı elemanın sistemdeki mesnetlenme şekline, ahşabın kömürleşme -hızına ve yangından etkilenen yüzey sayısına dikkat edilmelidir. miştir. örneğin Fl 20 ile sınıflandırılmış bir oranı, günümüzdeki modern yapılarda yapı elemanının standart yangına daya- bu değerin üzerinde bulunmaktadır [6]. nım süresi 120 dakika olmaktadır. Yukarıdaki deney şortları sağlanarak ger- Şekil 4'te ISO-834'te tanımlanan standart çekleştirilen standart yangın, yapı eleyangının gerçekleştirilmesi için hazırlanmış olan yangın odası gözükmektedir. Standart yangının, yangın odasında gerçekleştirilmesinde ISO-834'te belirtilen şartların dışında yangın odası ile ilgili bazı önemli faktörler bulunmaktadır. Bu faktörlerden en önemlisi yangın odasındaki vontilosyon yani açıklık ihtiva oranıdır. Vantilosyon oranı aşağıdaki boğıntıyla şu şekilde tanımlanmıştır: Buradaki AF ve Awdeğerleri sırasıyla, yangın odasındaki pencere açıklığını ve bu açıklığı ihtiva eden duvar alanını göstermektedir. Vontilasyon oranının düzgün ola� rak kullanılması, sonuçların doğruluğu açısından önem taşımaktadır. Vontilosyon manlarının gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde yangın dirençlerinin karşılaştırılması yönünden faydalı olmaktadır. Ancak Metz'de gerçekleştirilen standart yangın deneylerinden elde edilen sonuçların [7], Braunschweig Teknik Üniversitesi'ne bağlı Yapı Malzemeleri ve Yangın Araştırma Enstitüsünün Almanya'da Lehrte şehrindeki gerçek yapılarda yapmış olduğu deneylerden elde edilen sonuçlarla karşılaştırıldığında çok farklı olduğu görülmüştür [8]. Bu farklar, deneyin gerçekleştirildiği yapı içerisindeki; hava akımının yönü, yangın yüklerinin düzgün yayılı dağılmaması, tabaklardaki ısıl iletimin farklı olması, vontilosyon oranının yapı içerisinde farklı dağılması gibi nedenlerden ileri gelmektedir. YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 1051 131
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=