GÜVENLiKI rının sağlık ve güvenliği etkileyen başka yönleri de vardır. Yeni nesil hafif ( <88 kg) rögar kapakları alt çembere menteşelenmeli ve kilit mekanizmalı olmalıdır. 2-3 metre derindeki borulu atık iletimini yüzeyden yalıtmalıdır (Şekil 6). Rögar Genel Kesiti Aksi durumda hızlı giden araç vakumlama ile kapağı yerinden oynatır, tamamen kaldırabilir. Gürültü kirliliği kaçınılmaz olur. İstanbul'daki menteşeli rögarlarda yön trafik akışına göre düzenlenir. RPC beton kompozitlerin menteşesiz dairesel tasarımında zorluklar yaşanacaktır ve özenli işçilik şarttır. Kilitleme şarttır, ilgisiz kişilerin kapağı kaldırması önlenmelidir. Yol ile rögar seviye fark ı olmamalıdır. Şekil 6 sağ üst resim örneğinin yol açacağı güvenlik ve sağlık problemi çok anlaşılırdır. 5 7 8 6-+-�- 4----ı 3----t 1. Grobetaon 2. Betonarme baca altyapısı 3. Betonarme prekast baca çemberi 4. Betonarme prekast baca koniği 5. Betonarme prekast baca halkası 6. Merdiven basamakları 7. Baca kapağı ve alt çerçevesi (döküm) 8. Baca kapağı alt çamur süzgeci (çelik) Rögar kapağı üst yüzeyinin zig zaglı olması (baklava profili) araç ve yayalar için kaymaya karşı bir önlemdir. Üst yüzeyin aşınmaya direngenliği düktil demir kapaklarda mükemmeldir. Beton ve beton Şekil 6. Komple atık su ilerim hattı (2-3 m derinlik) kesiti ve rögar (baca) kapağının tehlikeli şekilde yola göre seviye kazanmış hali. kompozitlerde bu çok önemli bir sorun- Görüntü kirliliği oluşur ve ölümcül sağlık dur. Düktil demir yüzeyler korozyon, tuz problemleri doğar. ve don etkisine dirençli iken, beton gurubunda bu önemli bir sorundur. RPC beton kompozitte aşınma sonucu uç veren ve kopan ince metal fiberlerin sağlığa etkileri konusunda literatür bilgisine rastlanmamıştır. Bu konu incelenmelidir. Rögar üst bölgesinin (çerçeve-altı ve yan yüzeyler) sık sık hasar vermesi ve rehabilitasyon sonrası kullanım süresinin birkaç yıl olması, belediyecileri, üreticileri ve kullanıcıları kaygılandırmaktadır. Hasar alanı donma-tuzlama etken beton bölgeleri olup buna betonlama ve montaj hataları eşlik etmektedir (Şekil Sa) . Hatalı uygulama ve özensiz işçilikle ilgili örnekler şaşırtıcı boyuttadır. Cadde ve sokaklarda yanlış rögar uygulamasının ömrü 2 yılı geçmez, gürültü ve güvenlik yanında önemli maddi kayıplara da neden olur. 7. Sonuçlar 1 . Şehirlerin en çok göze çarpan cadde gereci rögar kapaklarıdır. Rögar kapakları önemli bir ihtiyacı karşılamak yanında düzenli şehirleri adeta süsler, şehir tarihinin parçası olur ve uygarlığın izlerini taşır. Şehir l erimizde sağlam, estetik değere sahip, sorunsuz ve şehrin kültürel dokusuna uygun rögar kapakları ve yükseltme sistemi yaygınlaştırılmalıdır. Kapak üst yüzeylerine farklı şekiller çizmek, muhtelif tanıtım bilgileri monte etmek ve yeni anlamlar katmak bu gün bir tarz olmuştur. 2. Çalınma riski, yükseltme süresi, tekrar yükseltme kolaylığı, ses ve gürültü kirliliği gibi faktörler de rögar kapağı ve yükseltme sistemi seçimini etkilemektedir. Kapak hırsızlığı ve bunun sonucu doğan ölümcül kazalar bütün ülkelerde olduğu gibi ülkemiz için de önemli bir sorundur. İdari-adli ve teknik önlemler alınarak bu sorun çözülebilir. İdariadli önlem hırsız-hurdacı-belediye üçlüsü bağlamında ele alınmalıdır. 3. Rögar kapakları ve kapama elemanlarının yol içerisinde kararlı durması ve çalınmaması için tedbirler alınmalıdır. TS 1478 EN 124 standardı, D 400 sınıf ı için minimum 300 kg/m2 yeterli kütleye sahip olmayı şart koşmuştur. Bu yolla ve kilitleme veya özel tasarımlarla kapama elemanları stabilleştirilebilir. Düktil dökme demir (eski pik dökme demir alternatifi), çelik ve beton bu kütlesel özelliği sağlayabilir. Bu malzemelerden ilki çalınma, ikincisi korozyon, üçüncüsü ise çabuk yıpranma sorununu yanında getirir. 4. Eski pik dökme demir rögar kapaklarının, kolay ergidiklerinden ve parçaYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 1071 137
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=