1 TAHLiYE GÜVENLiĞi çekiçler kullanılarak çıkarıldı (McGill 2003). 21 ölü ve 40 yaralının durumu kapıların tıkanmasına ve insanların kaçacak durumda olmamasına bağlandı. 2003 yılında Rhode lsland, West Warwick'te bir gece kulübü olan The Station'da havai fişek gösterisi sırasında l 00 kişinin yaşamına; 200 kişinin de yaralanmasına mal olan bir yangın yaşanmıştı. 2005"te Ulusal Standartlar ve Teknoloji Kurumu ( NIST) bu kadar hızlı büyüyen yangındaki büyük ölü sayısına, kapıların mahsur kalanları mümkün olan en kısa sürede tahliye edecek yeterlikte olmamasının 'doğrudan katkısı' olduğunu tespit etti. Rapor çıkışın bloke olduğunu ve geçişe izin vermeyecek hale geldiğini ortaya E2 gece kulübü yangınında ıneka11111 talı/iyesi sırasında çekilmiş gerçek bir fotoğraf çıkardı. NIST, gerekli çıkış sayılarını hesap- Sonuç Tek çıkışı olan bir yerde tahliye; kapıda bir lamayı ve en azından bir kapının ulaşıla- Belli bir yerin tahliyesi, oranın büyüklü- engel var olması durumunda, iki çıkışı maz olabileceği düşünülerek izin verilen ğünden daha çok, içeride olanların sayı- olan bir yerdeki kadar sürüyor. sayı kadar kişinin içeri alınmasını tavsiye etti. sına bağlı olarak çıkış kapılarının sayısı ve Ayrıca bu araştırmanın; acil durumlar sırasında insan davranış biçimlerini daha iyi anlamada ve güvenli çıkışta bina tasarımının etkisini öngörmede kullanılmasını istedi (NIST 2005). Sonuç olarak her iki trajedide de Tıkalı Kapı Sendromuna yol açan tahliye akışında aksaklık vardı. Eğer kum saatinin beli bir kerede tek bir taneciğin geçeceği kadar ise akış engelle karşılaşacaktır, oysa delik genişliği iki katına çıkarılırsa tıkanma olasılığı büyük ölçüde azalacaktır. ·ıYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 108 90 tipi ile ilişki l idir. Her çıkış boyutları ve yapı- Bu örnekler acil durumlarda tahliye süre- !anması ölçüsünde akışa izin verir. Bu kapasite aşıldığında ve kalabalıklaşma olduğunda kapılar bloke olacak (Tıkalı Kapı Sendromu) ve tahliye süresi uzayacaktır. Kalabalık büyüdükçe daha kısa sürede tıkanma görülecektir ve kişilerin dışarıya çıkarılması, yaralı ve ölü sayısını da artırarak daha uzun sürecektir. Çıkışların sayısını iki katına çıkarmak, insanların güvenli şekilde tahliyesinde sürati de iki katına çıkarır. Yanı sıra, aşırı kalabalık durumunda tahliyeyi kat ve kat hızlandırarak, tıkanmayı ortadan kaldırabilir veya geciktirebil ir. Çıkış kapısı sayısı iki katına çıkarıldığında insanlar mekanları, kapı boyutlarının iki katına çıkarıldığı tek çıkışlı bir yerlerdekinden iki kat daha hızlı boşaltıyor. İki çıkışı olan ve kapı ebatı iki katına çıkarılmış yerde çıkış sürati de nerdeyse ikiye katlanıyor. sini, mekanın büyüklüğünden çok kapının kapasitesinin belirlediğini gösteriyor. Her kapının bir kapasitesi var ve bu aşıldığında yığılma ve Tıkalı Kapı Sendromu ortaya çıkar. Kapasite ne kadar aşılırsa etki o kadar şiddetli olur. Kapı kapasitesi doğrudan kapının boyutuyla ilgilidir. Bu sebeple bir çıkışı genişletmek Tıkalı Kapı Sendromu ihtimalini ve kapılardaki ölüm riskini önemli ölçüde azaltacaktır. Sonuçlar aslında bir saatteki kumun akışı ile de karşılaştırılabilir. Eğer kum saatinin beli bir kerede tek bir taneciğin geçeceği kadar ise akış engelle karşılaşacaktır, oysa delik genişliği iki katına çıkarılırsa tıkanma olası lığı büyük ölçüde azalacaktır. Üzerinde çalışılan modeller basittir ve tahliyeyi etkileyen bir çok unsurdan bahsetmemektedir. Ama sonuçlar en azından, daha ileri aşama araştırmalara ihtiyaç olduğu yönünde.■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=