LPG normal şartlar altında gaz halindedir. Basınç altında sıvılaştırılır ve basınç ka ğında derhal gaz ha siz, kokusuz ve h line geri döner. Rel n kt k ı avadan a ğildir. Kapalı yerde kaçağk ırodluır.şZtueğhuirli tdae kdirde havanın yerini alacağından b cu etki ye neden olabilir. Kaçak hal o inğ d u e tanınması için rafinerilerde etilmerkaptan veya metilmerkaptan katkı maddeleri ile kokulandırılır. TULUMBACI Yüksek Basınç: LPG, yüksek basınç alt ı n da depolandığı için önemli riskler meydana getir i r. Sıvılaştırılmış gazın ani olarak serbest kalması halinde, BLEVE patlaması oluşur. LPG'nin ihtiva ettiği bütün maddeler gaz olduklarından LPG. sıcaklığa, basınca ve konsantrasyona bağlı olarak, ayrıca bulunduğu kabın cinsine ve şekline göre patlayıcılık özelliği gösterir. bildiği ilk oran alt tutuşma sınırıdır. Tersi ol- Yangın ve Patlama: LPG, düşük karbon LPG basınç altında sıvı haldedir ve sıvı ola- ması durumunda, yani yanıcı gazın çok, rak depolanır. SM halde aynı hacimdeki su- havanın az miktarda olduğu ve yine de yun yarı ağırlığındadır. Gaz olarak ise hava- yanabilen orana da üst tutuşma sınırı de- nın iki katı ağırlığındadır, tabana yayılır. nir. Bu iki sınırın arası da tutuşabilir bölge adını alır. LPG'nin tutuşma bölgesi %l .9 2.2. Yanma Özellikleri ila %9 arasıdır ve bu, kok gazına, asetilene Yakıtların karakteristik yanma 'özellikleri var- ve hidrojene göre dar bir aralıktır. dır ve sıvılaştırılmış gaz halinde bu özellikler farklılıklar gösterir. Yanma özellikleri; ma simum tutuşma hızı, en düşük tutuşm k a sıcaklığı ve tutuşma sınırlarıdır. Tutuşma hızı, bir yanmanın tutuşabilen bir hava gaz karışımındaki yayılma hızıdır. Gazın yakma havası ile karışım özelliklerine, gazın cinsine ve sıcaklığına ba laştırılmış gazlar maksimum tut ğ u l ş ıd m ır.a S ı h v ı ı zına % l O hava eksikliğinde ulaşırla panın ve bütanın maksimum tutuşm r.a P h ro ızı asetilenin aldığı değerin ¼'ü kadar ve kok gazınınkinden yarısı kadar fazladır. Olası bi r yangın durumunda, LPG tutuşma nın nispeten hızlı olması, depolama m hı e zısafelerinde dikkate alınması gereken bir husustur. Yakıt-hava karışımları belli bir ısı tatbikinden sonra sıcaklığın yükselmesiyle tutuşur ve ilave ısıya gerek kalmadan yana manın başladığı en düşük tutuşmar. s T ı u c tau k şlığı, karışımın bileşimine bağlıdır. Sıvıla tırılmış gazların tutuşma sıcaklığı asetileni ş n tutuşma sıcaklığından oldukça yüksek an cak doğal gazın değerinden düşüktür. Tutuşma sınırları yanıcı gaz-hava ka mının yandığı belli karışım oranla ğerleridir. Karışımdaki hava mikt rının d rı e şı arı fazla ya da az olursa alev oluşmaz. Az miktarda yanıcı gaz ve çok miktarda havanın yanaLPG sızıntısı hal inde ortamda bu karışım oranı oluşması durumunda patlama şur. Patlama anında kontrol edilemeyo e lu n yanma. gazlar ve ısı sonucu basınç artar ve önemli hasarlara neden olabilir. 3. LPG TEHLİKELERİ LPG olarak bilenen ürünlerin tümü "Tehlikeli Maddeler" tanımına girer ve "Çok Kolay Alevlenebilir" olarak sınıflanır. Tüm enerji formları gibi, LPG'de üretim evresinden, kullanıldığı ve yanma ürünlerinin emniyetli bir şekilde atıldığı ana dek, potansiyel bir tehlikedir. Potansi yel tehlikeler in en ön lileri büyük miktarlarda LPG depolan e m m a sında veya nakledilmesinde ortaya çıka bilmektedir. LPG berrak kokusuz bir sıvıdır ve gaz halindeyken zıntı olduğunda, görgünömzleezghöarü ld lm e e , o z. Bir sı rta da tehlike yaratacak yoğunluğa ulaşabm ilir. Bu riski asgariye indirmek için, LPG'ye da ğıtım öncesinde ayırt edici, nahoş bir koku eklenir. Kokusuz LPG' ye ihtiyaç gösteren özel uygulamalarda, örneğin a kürtücü veya kimya endüstrisi e g r i obs i. o la p lt ü e s rnatif emniyet önlemleri benimsenir. LPG, dört özelliğinden dolay yet tedbirleri alınmadığı taı kgdei r rdeek l i be ü myn ü i k tehlikeler yaratabilir. Bu özellikler şu şekilde sıralanabilir: sayılı hidrokarbonlardan (propan. bütan) ibaret olup hava ile belli oranlarda ka tığında yanıcı ve parlayıcıdır. LPG, yanr ı ı c ş ı gaz özelliğine sahip olduğu için stati trik veya alev. sıcak cisimler gibi ı skı eklaeyk nakları aracılığıyla tutuşabilir. Havadaki LPG konsantrasyonunun yanma sınırları dahilinde olduğu durumlarda ise yanma patlaması meydana gelebilir. Boğulma: LPG'nin insan hayatını tehdit eden en temel özelliği kapalı ortamlarda boğulmaya sebep olma duğu ve büyük bir hızla has cı di mı r . sReel ngkes inz l e o ş l meye uğradığından, fa tamdaki oksijen miktarınr ı k ine s dainlm lae rı d n e yna ş oar mı için gerekli düzeyin altına indirebilir. LPG, gaz olarak havaya göre ağırdır. Bulun ğu ortamda serbest hale geçmesiyle d hau vanın o ortamdan uzaklaşmasına seb biyet verir. Bu nedenle o e rtam oksijen a sından fakir bir hal alır. Burada yapılaçnı solunum. oksijen yetersizliğinden dolayı tam olmaz; bu yüzden ortamdaki havayı teneffüs eden kişi önce sersemler, baş dönmesi, hafif baygınlık ve en nihayet boğulma sebebiyle ölümle karşı karşıya ka labilir. Kuşkusuz bu kapalı ha çerlidir. cimler için geSoğuk Yanıklar: LPG sıvı halde serbest kaldığında ve herhangi bir yüzeye temas ettiğinde, buharlaşması için gereken ısıyı büyük bir hızla temas ettiği yüzey kerek yüzeyi dondurur. Temas yüze dye i n in s çae n dokusu olursa soğuk yanıklara ve doku donmasına yol açar. Ayrıca temas yüzeyi metal veya plastik maddel er olursa ma zemede önemli hasarlar meydana bilir. LPG basınçla sıvılaştırılmış bir g gele l azdır, YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 110 1 9
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=