ITULUMBACI Yangın Yayılımı ve Tehlikeleri Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç iTÜ Makina Fakiiltesi Yangının aniden genişlemesi, söndürme ekiplerinin yaralanmasına hatta bazen hayatlarını kaybetmesine neden olmaktadır. Yangın amiri, yangınııı ani yayılma nedenlerini bilmesi, ekiplerini yönlendirirken riskleri göz öııiine alması gerekir. Riskgöze alınmadan başarı olmaz, ancak yangında göze alınan risk he1iaplııua11.risk olmalıdır. s l YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 116 Yangın Gücü Yangın dinamik bir olaydır. Yangın, herhangi bir engel karşısına çıkmazsa büyür ve sürekli yayılır. Yangının ne kadar hızlı yayıldığı değişik deneyler sonucunda görülmüştür. Bazı durumlarda, bir yangın başlangıcından bir dakika sonra, yangın bir bardak su söndürülebilir. Yangının ikinci dakikasında ise söndürme işlemi için bir kova su ve üçüncü dakikasında belki de bir fıçı su ile söndürülebilir. Yangın, başlangıçta kaplumbağa hızıyla daha sonra ise tavşan hızıyla ilerler. Yangın mahallinde ortalama sıcaklık değeri birinci dakikadan sonra hızla artar. Sıcaklık, ilk 5 dakika sonra yaklaşık 500 °C, l Odakika sonra yaklaşık 600 °C, 15 dakika sonra yaklaşık 700 0C ve yarım saat sonra yaklaşık 800 OC ye çıkar. Bundan sonra zaman ilerledikçe sıcaklık daha yavaş artar. Sıcaklık 90 dakika sonra yaklaşık ı 000 °c ve 3 saat sonra yaklaşık ı ı 00 °C 'ye ulaşır. Yangınlarda, belirtilen sıcaklıklardan daha düşük veya özel durumlarda daha yüksek sıcaklıklar görülebilir. Bazı yangınlarda sıcaklığın 1500 °C ila ı 700 °C'ye çıktığı olmuştur. Bu sıcaklıklar tuğlanın damladığı sıcaklıklardır. Tamamen kapalı mahallerde oluşan yangınlarda, 400 °c civarındaki bir sıcaklıktan sonra oksijen azaldığında yanma yavaşlar ve sıcaklık düşmeye başlar. Flash-over başlangıcından önceki düşüş, ateşin yangın mahallinde yeterli derecede oksijen bulamamasındandır. Oksijen yeterli olmayınca yanıcı gazların tamamı yanmaz. Kapının açılması ile veya camların parçalanması ile içeri giren oksijen ateşe ulaşınca ve birdenbire yanmamış olan yanıcı gazlar tutuşur. İtfaiye ekipleri yangın yerine vardığı zaman flash-over'ın gerçekleşmiş olup olmaması çok önemlidir. Eğer gerçekleşmişse alevler daha açık renktedir. İtfaiyenin çalışması daha rahat olur, fakat yangından oluşacak maddi zarar ve yangının yayılma tehlikesi daha büyük olur. Flash-Over daha başlamamışsa, itfaiye ekiplerinin karşılaşacağı risk fazladır, çünkü gaz zehirlenmesi ve alevin aniden büyüme tehlikesi gittikçe artar. Bu duruma itfaiyecilerin dikkat etmesi gerekir. Yangın Potansiyeli ve Yangın Yükü Yangınların yayılması birçok faktöre bağlıdır. Bu faktörler; yanıcı maddenin cinsi, miktarı, ve oksijen miktarı ile sıcaklıktır. Yangının yayılma tehlikesi yanıcı maddelerin çoğalması ile daha da artar. Bu konuda iki terim üzerinde durmak gerekir. Bunlar; yangın potansiyeli ve yangın yüküdür. Yangın potansiyeli; binalarda ve bina dışında bulunan bütün yanıcı maddelerin toplamıdır. Yangın potansiyeli, 1 kg odun ya da odun eşdeğeri veya kJ olarak ölçülür. Yangın potansiyeli
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=