adı verilen ve aleve maruz kalacak alanın ısınacak kütleye oranıdır. FN oranı ile yangına dayanım süresi ters orantılı olarak değişir ve FN oranı küçüldükçe yangına dayanım süresi artar. 2.Çelik Taşıyıcılar Yapısal İçi Boş Çelik Taşıyıcıların (SHS), açık profilli elemanlara oranla bir çok yapısal ve mimari avantajları bulunmaktadır. Bu tür taşıyıcılar bükme gücüne karşı yüksek, eksene! yüke karşı da düşük esneme özellikleri taşırlar. Böylece, bu elemanlar yanal bükücü kararsızlığa ve sıkıştırma güçlerine karşı koyma konusunda çok etkili olmaktadırlar. İçi boş çelik taşıyıcılar, estetik çekicilikleri ve kullanışlılıkları sayesinde mimarlar tarafından da tercih edilmektedirler. Dikdörtgen ve dairesel içi boş elemanlar yangına karşı çok iyi dayanma özellikleri ihtiva etmektedirler. Bunun nedeni, elemanın yüzey elemanlarının sadece bir tarafının ısıya maruz kalması ve bunun sonucu olarak yapısal açıdan eşdeğer bir putrele oranla göreceli olarak daha düşük bir profil faktörlerinin olmasıdır. Ayrıca, bir yapısal içi boş elemanın çevre uzunluğunun kesit alanına oranı, aynı çevresel uzunluğa sahip bir I veya H profile kıyasla daha küçük olmakta, böylece açık kısım profiler ile kıyaslandığında daha az yangından korunma malzemesi gerektirmektedir. Daha başka bir deyişle, yapısal içi boş elemanlar, söz konusu olan çeliğin hacmi aynı olduğunda, açık kısımlardan gözle görülebilecek kadar daha az yüzey alanını yangına maruz bırakarak, daha iyi bir yangın performansına sebebiyet vermektedirler. İçi boş çelik taşıyıcıların yangına dayanıklılığı, dış yüzeyine uygulanan yalıtım malzemeleri ve/veya iç kısımları beton veya su ile doldurmak sureti ile daha da yükseltilebilir. Çelik taşıyıcıların dış yüzeyinde yapılan korunma yöntemleri birçok şekilde olabilir; püskürtme (vermikülit-magnezyum mikası veya mineral fiber esaslı), plakalarla kaplama, kutuya alma, intumesan (kabaran) yangın geciktirici boyalar, beton ve tuğla veya blok koruma yöntemlerinin hepsi kullanılmaktadır. Bu koruma yöntemleri yapısal içi boş elemanlar için olduğu kadar tüm diğer çelik taşıyıcılar için de mevcuttur. İç koruma sadece içi boş taşıyıcılarda uygulanır ve yapısal performansı da yükselten beton ile doldurma veya su ile doldurma şeklinde yapılabilirler. Çelik taşıyıcılarda uygulanacak korunma sistemi seçimi, başta görünüm, dayanıklılık, çevre ile uyum, korozyona dayanıklılık, yer gereksinimi, inşaat programı, uygulama fiyatı ve maliyet olmak üzere birçok unsura bağlıdır. Yangından korunma sisteminin, hem mimar hem de inşaat mühendisi tarafından kavramsal ve ön tasarım aşamalarında dikkatli bir şek i lde göz önüne alınması elzemdir. 3. Korunma Yöntemleri ve Malzemeleri Çelik taşıyıcıları korumaya yönelik geniş bir ürün yelpazesi mevcuttur. Bu ürünler, aşağıda belirtildiği gibi altı ana kategoriye bölünmektedirler: t Püskürtülenler (Sprays) t Plakalar (Boards) t Prefabrik Levhalar (Pre-formed Casings ) t Kabaran Boya (lntumescent Coatings) TULUMBACI 1 t Beton ile Doldurmak (Concrete Filling) t Su ile Doldurmak (Water Filling) Ülkemizde tescilsiz ürünlerin yanı sıra onlarca tescilli ürün de bulunmaktadır. Performansları ve maliyetleri ciddi farklılıklar arz etmesine rağmen, birçoğu ucuz olmanın yanı sıra, kullanım açısından güvenilir olduklarını kanıtlamışlardır. 3.1 Püskürtülerek Uygulanan Sistemler Püskürtülerek uygulanan yangından korunma malzemelerinin birçok çeşidi bulunmaktadır. Bu malzemelerin formülasyonları genellikle vermikülit ve çoğunlukla çimento olmak üzere bir bağlayıcı ve mineral fiber tabanlı diğerleri olmak üzere iki ana sınıfa ayrılabilirler. Bu yangından korunma yöntemi genellikle çelik yüzeye doğrudan uygulanır. Ancak, çeliğe yeterli düzeyde korozyon korumasını temin edebilmenin gerekli olduğu yerlerde, sadece birkaç ürün dış etkenlere maruz kalan çelik üzerinde kullanılabilir. Bazıları daha uzun süreli yangına dayanıklılık için tel örgü ile sağlamlaştırılmak gerektirse de, malzemelerin çoğu 4 saate varan düzeylerde yangına dayanıklılık sağlayabilir. Bu malzemeler, genellikle asma tavanların üzerinde görünmeyen kısımlardaki kirişlerin korunması konusunda özellikle uygulanmakta olup en ucuz ve en süratli koruma yöntemlerinden biridir. YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 118 1 9
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=