' ' ' ıiının ıi�uı�in/ Tecnnical Notes İsmail TUNANLI Yangın İhbar ve Söndürme Sistemleri Uzmanı Emo ltd. şı,: YANICI SIVILARIN DEPOLANMASINDA UYGULANACAK YANGINDAN KORUNMA • • SiSTEMLERi Endüstriyel yangın risklerinde önemli bir konumu oluşturan yanıcı sıvıların depolanması konusu, ülkemizde genellikle yeterli düzeyde dikkate alınmamakta ve zaman zaman üzücü olaylara sebebiyet vermektedir. Bu durum, kısmen boşvermişlik, kısmense yangından korunma sistemlerinin yeteri kadar tanınmamasından kaynaklanmaktadır. Depolanan malzeme özellikleri ve depolama şekline bağlı olarak uygulanacak sistemleri aşağıda belirtilen başlıklar altında irdelemek mümkün olacaktır. UYGUN KÖPÜK SİSTEMİNİN SEÇİMİ Yanıcı ve parlayıcı sıvıların yangından korunma metodlarında söndürücü olarak köpük sistemleri kullanılır. Genel olarak yanıcı ve parlayıcı sıvıları hidrokarbon esaslılar ve solvent esaslılar olarak iki grupta incelemek mümkündür. Hidrokarbonlara petrol ürünleri ham petrol, benzin,jet yakıtı, fuel oil örnek teşkil eder (Bu ürünlerin suda çözünürlükleri söz konusu değildir). İkinci grupta yer alan ürünler ise, alkol esaslı sıvılar, esterler, ketonlar ve suda çözülebilen diğer yanıcı sıvılardır. Yanıcı sıvılarla ilgili yangın söndürme sistemlerinin seçiminde belirleyici bir diğer unsur ise, sıvının depolanma şekli ve depo yapısıdır. Yanıcı sıvı tanklarını aşağıda belirtilen gruplarda sınıflandırmak mümkündür. a) Konik çatılı tanklar, b) Yüzey tip kapaklı tanklar (açık), c) Yüzer tip kapaklı tanklar (kapalı), d) Yatay tip tanklar. YANICI SIVILARIN SINIFLANDIRILMASI Parlayıcı Sıvılar: Tutuşma sıcaklığı 3 8°C altında olan ve 38°C'deki buhar basıncı 276 kPa'ın üstüne çıkmayan sıvılar olarak tariflenir. Bunlar kendi arasında tutuşma ve patlama sıcaklıklarına bağlı olarak aşağıdaki şekilde sınıflandırılır (Tablo 1). Tablo 1 . Parlayıcı sıvıların sınıflandırılması Class I Class IA Class 1B Class IC Tutuşma Sıcaklığı ......... <38°C ......... <23°C ......... <23°C ......... >23°C Patlama sıcaklığı <38°C (38°C'den küçük) �38°C (38°C'dcn büyükcşit <38°C (38°C'den küçük) Tutuşma sıcaklıkları 3 8°C'nin üstünde olanlar, yanıcı sıvılar diye adlandırılır; tutuşma sıcaklıklarına bağlı olarak aşağıdaki şekilde sınıflandırılırlar (Tablo 2). Class I Class lllA Class lllB Tutuşma Sıcaklığı 38°C< ......... <60°C 60°C< ......... <93°C 93°C< ......... Tablo 2.Yanıcı sıvıların sınıflandırılması Hidrokarbon Esaslı Malzeme Depolanan Tanklarda Koruma Konik Çatılı Tanklar Bu tür tanklar için kabul edilebilir 4 ayrı söndürme metodu mevcuttur: a) Tabandan enjeksiyon metodu (Base Injection), b) Köpük odası metodu (Foam chamber), c) Portatif köpük kulesi metodu (Portable Foam Water Method), d) Portatif köpük nozulu ve monitörü metodu (Portable Foam Nozzle and Monitor Method). Tabandan Enjeksiyon Metodu: Bu metotta köpük oluşumu tankın dışında yer alan bir köpük yapıcı • YANGIN VE GÜVENLiK DERGİSİ SAYl· 12
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=