basınçta su bulunması, debilerin sabit ve hesaplanabilir olması, köpük püskürtücülerin basıncı ile oranlayıcının dengelenebilmesi durumunda bu oranlayıcılar önemli maliyet avantajı getirebilmektedir. Atmosferik tankların yangın sırasında dolum avantajı burada da geçerlidir. Ayrıca bütün karıştırma ünitesi, depo ve oranlayıcıdan oluştuğu için geniş tesislerde sahanın çeşitli noktalarına yayılabilir. Tehlikeye daha yakın yerleştirilen bu oranlayıcılarda, borularda oluşan köpük ve vakit kaybı azaltılmaktadır. 3. KÖPÜK PÜSKÜRTME YÖNTEMLERİ Köpük sisteminin en uç elemanı olan püskürtme elemanları köpüğün yangın üzerine uygun bir şekilde püskürtülmesinden sorumludur. Bu parçanın seçimi desistem performansını önemli derecede etkileyecektir. Seçim, yakıtın ve kullanılacak köpük tipinin özelliklerine, mahallin yerleşimine, personelin tecrübesine ve çevre koşullarına göre yapılır. Doğru seçilen bir püskürtücü, solüsyonu hava ile iyi bir şekilde karıştırarak yeterince köpürmesini ve oluşan köpüğün hedefe ulaşmasını sağlamalıdır. Bu arada, özellikle sıvı yangınlarında, yakıt yüzeyinde oluşacak karışmanın asgaride tutulması da aranan özellikler arasındadır. Köpüğün hava ile karışımı püskürtücünün içinde olabileceği gibi küçük tanecikler halinde püskürtülen köpük solüsyonun hedefe varana kadar köpürmesi de beklenebilir. Solüsyonu kendi bünyesinde hava ile karıştırarak köpük oluşturanlara havalandırmalı tip püskürtücü denir. Bu tip püskürtücülerde solüsyon bir nozuldan karıştırma hücresine püskürtülür. Hava kesitlerinden giren hava ile çeşitli deflektörler sayesinde yaratılan türbülanslı ortamda istenen kalitede köpük oluşturularak çıkış ağzındaki yönlendiriciler ile ortama akıtılır (Şekil 3). Havalandırmasız tip püskürtücülerde ise solüsyon küçük taneciklere ayrılacak şekilde bir nozuldan püskürtülür. Tanecikler sahip olduğu kinetik enerji sayesinde hedefe ulaşmadan hava ile karışarak baloncuklar oluşturur. Köpüğün genleşme oranı havalandırmalı tiplere göre daha aztır. Ancak hedefin uzak olduğu, rüzgar koşullarının izin vermediği durumlarda kullanılmalıdırlar (Şekil 4). Şekil 4: Havalandırmasız tip püskürtücü. Sadece özel tehlikelere yönelik sabit püskürtücüler, tüm köpüğü hedefe ulaştırma, yumuşak uygulama gibi avantajlara sahipken bir operatör tarafından yönlendirilen püskürtücüler de esneklik sağlamaktadır. Yönlendirilebilir püskürtücülerin en çok kullanılan tipi hortumlu nozullardır. Genellikle havalandırmalı tip olan bu nozullar, ufak ve orta büyüklükteki yangınlar ile yakın mesafeden mücadele için en etkin çözümdür. Yangının tipine ve mesafeye göre itfaiyeci nozul üzerindeki klepeler sayesinde köpüğe istediği şekli verebilir. Hortumlu çözüm büyük esneklik getirmesine rağmen, köpük debisinin ve mesafenin yüksek olduğu durumlarda püskürtücüyü sabitlemek gerekmektedir. Yatay ve dikey yönlerde hareket imkanı tanıyan monitörler sayesinde çok yüksek debilerde bile tek bir operatörün köpüğü rahatlıkla yönlendirilebilir. Monitör çıkışlarına tesis koşullarına göre uygun bir nozul takılmalıdır. Tamamen manuel monitörlerin yanı sıra suyun basıncı ile geniş bir alanı otomatik olarak tarayan monitörler ve hidrolik olarak uzaktan kumanda edilebilen monitörlet de özel uygulamalara çözüm olabilmektedir (Şekil 5). Sabit köpük püskürtücülerden önemli bir kısmı yakıt tanklarının korunması için geliştirilmiş. Bu amaca yönelik üç temel tip vardır: a) Köpük Hücreleri: Sıvı yakıt depolarının korunmasında en çok kullanılan çözümdür. Tankta, yakıt seviyesinin üzerine takılır. Köpük tamamen hücrenin içinde oluşur ve tankın içine yumuşak bir şekilde akıtılır. Köpüğün yakıt yüzeyini bozmadan uygulanması, performansını önemli derecede artırmaktadır (Şekil 5). b) Yüksek Karşı Basmçlı Köpük Yapıcılar: Köpüğün hava ile karıştıktan sonra basınçlı borularda taşınacağı durumlarda kullanılır. En tipik uygulaması hidrokarbon yakıtların depolandığı tanklarda köpüğün sıvı seviyesinin altından verilmesidir. Şekil 3: Havalandırma/, tip püskürtücü. • YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYl· 12
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=