' ' ' Til\ftll\ öi�ui�ın/ Tecnnical Notes Orhan KALAFA TOĞLU Kalalatoğlu Yangın San. A.Ş. KÖPÜK UYGULAMA ARAÇLARI VE CİHAZLARI Profesyonel yangın söndürme teşkilatlarının sudan sonra en çok kullandıkları söndürücü madde şüphesiz köpüktür. Yanabilen sıvıların yüzeyini kapladığı için en iyi söndürücü olarak düşünülür. Yangın yüzeyini sarması nedeniyle oksijenle teması keser; tam sönme elde edilinceye kadar kademe kademe ilerleyerek akar. Yangından sıçrayan küçük parçacıkları da etkisiz hale getirir. Uçakların ve diğer hava, deniz ve kara taşıtlarının m u h a f a z a edildiği, yakıt ikmali yapıldığı yerlerde köpük koruması büyük önem taşır. Kazalar ya da çeşitli arızalar sonucu ani olarak büyük miktarlardaki yakıt dökülmesi durumunda hemen köpük uygulanması gereklidir. Hangarlarda yangına karşı en iyi koruma, köpük, su sprinkler sistemleri ve portatif köpük cihazları ile sağlanabilir. Bilinen iki köpük türü kimyasal ve mekanik olabilir. Kimyasal köpük alüminyumsülfat ile sodyum bikarbonatın sudaki reaksiyonu sonucu meydana gelmektedir. Daha çok portatif söndürücülerde kullanım alanı bulan bu köpük, yakıt üzerinde iyi bir örtü oluşturamaması, ateşle birleşince de kavrulması nedeniyle etkili bir söndürme yapamamaktadır. Mekanik köpüklerin kullanımı oldukça yaygındır; protein esaslı ve sentetik olarak üretilen köpükler %3 ve %6 gibi konsantrasyonlarda kullanılır. Genleşmeleri l 'e- 1 0 0 hatta 1 'e- 1 000 gibi çoğalabilen köpükler üretilmektedir. İyi bir köpük elde edilebilmesi için şüphesiz iyi bir köpük yapıcıya, yani köpük mikserine ihtiyaç vardır. İstediğimiz miktarlarda su ve köpük konsantresinin karışımını sağlayan mikserler genelde, 2" çapında 200-400 it/dakikada, 2.5" çapında 800 it/dakikada köpük su karışımı sağlarlar. Böyle bir kullanım için su basıncının 5-15 bar olması gerekmektedir. Köpük konsantrasyon tankına sabitlendiği gibi, mobil olarak da kullanılabilir. Yangın pompası sonrası iki hortum arasına akuple edilen mikser, küçük yangınlar için 25-30 kg'lık köpük bidonlarında işlenebilir. Bidondan veya k ö p ü k tankından suyun geçmesi ile oluşan vakumla emilen konsantrasyon, istenilen oranda su ile miks edilebilir. Elde edilen karışımı hortumlar ve/ veya borular vasıtası ile t e s i s a t ı n nihayetinde bulunan köpük atıcılar ile y a n g ı n a uygulanır. Miks olmuş köpük, köpük atıcılarda hava ile birleşerek genleşmiş halde püskürtülür. Uzun atıcılarının kapasiteleri köpük mikserleri ile orantılıdır. a) 2" çapındaki mikserden gelen karışım 5 barda 200 it/dakikada, 23 m menzil ve 3m3/dakikada köpük yapmaktadır. b) 2" çapındaki mikserden gelen karışım 5 barda 400 it/dakikada kapasite ile 26 metre menzil ve 6 1113 / dakikada köpük yapmaktadır. c) 2.5" çapında ve dakikada 800 it 5 barda bu menzil 3 metreyi bulur ve 12 m3/dakikada köpük yapmaktadır. Bu değerlerde köpük konsantrasyonu %3'tür. Daha kısa menzilli uygulamalarda kısa köpük atıcılar kullanılır.Yine %3 konsantrasyonda bu değerler şöyledir: a) 2" çapında ve dakikada 400 it kapasiteli, 5 barda 6-8 metre menzil ve 24 1113/dakikada köpük • YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYl· 12
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=