olan en ciddi ve kapsamlı standart, Mil-F-2438S'tir. Bu standart uzun yıllar önce kabul edilmiş olmasına rağmen, zaman içinde daha yüksek performans standartlarına ulaştırılmak üzere çeşitli değişiklik ve düzeltmelerden geçmiştir. Bu standardın, ilk kabul edilen şekli Mil-F-24385 A olmuş ve daha sonra performans ve diğer şartlarla ilgili değişiklikler sonucu şu anda Mil-F-24385 E standardına ulaşılmıştır. Mil-F-24385 E aslında C ile aynı performans standardını belirlemektedir. Güvenlik Unsuru Mil-F-24385 A ve C'ye uygun ürünler arasındaki fark, köpüğün içindeki "güvenlik unsuru"dur. Milspec şartnamesinde geçen yangın söndürme testlerinden biri, %3 oranında kullanılmak üzere üretilmiş bir köpüğün, yalnızca bunun yarısı oranında, yani % 1 .S olarak kullanılması ile yapılan denemedir. Mil-spec A'nın gerekleri,Mil-spec C'ninkinden daha düşük seviyede olduğu için, Mil-spec A'ya uygun bir ürün, daha az miktarda florokimyasal yüzey aktif madde içerir. Bu da köpüğün performansını etkiler. Mil-spec C'ye uygun bir köpükle Mil-spec A'ya uygun olana köpüğe göre daha yüksek bir güvenlik unsuru sağlanmış olur. Sonuç olarak, yüksek standarda uygun bir ürün, büyük yangınların daha hızlı bir şekilde ve daha az köpük kullanılarak söndürülebilmesi için bir çeşit garantidir. AFFF ve AFFF/ARC tipi Köpük Konsantrelerinin Avantajları a) AFFF ve AFFF/ARC tipi köpük konsantrelerinin rafineriler, yanıcı ve parlayıcı s1V1!arın depolandığı, kullanıldığı ve taşındığı tüm uygulamalardan itfaiye kuruluşlarına kadar pek çok kullanım alanı mevcuttur. Özellikle hidrokarbon yakıtların yangınlarına karşı en etkili köpük tipidir. AFFF/ARC tipi köpükler, hem hidrokarbon, hem depolar solvent yangınlarına karşı son derece etkili olmaları nedeniyle çok çeşitli kimyasal madde ve yakıtların depolandığı alanların yangın tehlikesine karşı korunmasında en ideal köpük tipidir. AFFF köpük konsantreleri ayrıca üstün ıslatıcılık özellikleri sayesinde odun, kağıt, lastik, pamuk gibi A tipi olarak adlandırılan katı madde yangınlarında da oldukça etkilidir. b) AFFF konsantreleri, genelde düşük genleşme oranlarında kullanılmalarına rağmen yüksek, orta ve çok düşük genleşme oranlarında da kullanılabilir. AFFF'in bu özelliği, ona protein esaslı köpüklere göre önemli avantajlar sağlar. Zira, protein esaslı köpükler, daha yüksek genleşme oranına sahip olmaları nedeniyle, özellikle büyük tank yangınlarının söndürülmesinde etkisiz kalabilirler. Oysa AFFF tipi köpükler, çok düşük genleşme oranlarında (2-4 kat) kullanılabildikleri için köpüğün çok daha uzak mesafelere püskürtülebilmesi mümkün olur. c) AFFF köpüklerin deterjan, protein ve floroprotein köpüklere göe en büyük üstünlüğü, bünyesinde sulu bir film tabakasının süzülerek yakıtın yüzeyini çok hızlı bir şekilde kaplamasıdır. Oysa protein ve floroprotein tipi köpüklerin viskozitesi yüksek olduğu için, yakıtın üzerini örtmesi uzun zaman alır. d) Belirli büyüklükteki bir yangını söndürmek için, AFFF köpük konsantresinden, deterjan protein ve floroprotein konsantrelere oranla daha az miktarda kullanmak yeterlidir. Amerikan Ulusal Yangından Korunma Örgütü'nün (NFPA); NFPA-1 1 numaralı standardına göre, protein ve floroprotein köpük Konsantreleri için hidrokarbon yangınlarında öngörülen uygulama debisi, AFFF konsantreleri için öngörülen debiden %60 daha fazladır. Bu da aynı boyutlardakibiryangın riskinekarşı korumasağlamak için AFFF konsantresine oranla protein ve floroprotein köpükten %60 daha fazla stok tutulmasını gerektirir. Buradan da anlaşıldığı gibi köpükleri kg veya it birim fiyatlarıyla karşılaştırmak yanıltıcı olacaktır. Diğer bir husus ise, bazı tür AFFF köpükler ile yapılan müdahalelerde yangının kontrol altına alınma süresi çok kısa olacağından muhtemel kayıp ve zararlar asgari düzeye indirgenecektir. NOT: Farklı kalitede AFFF köpük konsantreleri farklı yangın söndürme performanslarına sahip olacağından, buradaki karşılaştırmalarda, asgari MilF-2438SA standardına uygun olan AFFF konsantreleri esas alınmıştır. KAYNAKLAR 1. Fire Fighting Foam, Specifıcations, Value and Limitations; Frank Gavaerts, 3M European Technical Center. 2. NFPA-11, Low Expansion Foam and Cambined Agent Systems; Notional Fire Protection Association, 1983. 3 . U. S. Military Specification Mil-F-002438SE, Fire Extinguishing Agent, Aqueous Film-Forming (AFFF) Liquid Concentrate, For Fresh and Sea Water, November 1990. 4. 3M Light WaterTM AFFF ATC™ Handbook. • YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYl· 12
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=