• • • ıinnın ıı�uı�inı Tecnnical Notes JozefN4SSİ Makıiıa Mıilıendisi Doğan Yangın Söndıirme San. ve Tic. A.,S: •• •• • • • SU KOPUK SPRINKLER SiSTEMLERi Karbon ihtiva eden maddelerin yangınlarıyla mücadelede suyun çok etkili olduğu herkes tarafından bilinir. Su, sprinkler sistemleri ve risklerin korunmasında çok iyi netice verir ve bundan sonra da vermeye devam edeceklerdir. Ancak günümüzün modern endüstrisi her geçen gün daha kompleks yanıcı maddeler üretmektedir. Bu maddeler, kapasiteleri gittikçe büyüyen, daha hızlı üretim yapan proses sahalarında işlenip, modern ve her geçen gün boyları büyüyen dağıtım depolarından geçip, günümüzün çok çeşitlilik içeren, dev perakende satış mağazalarında, gittikçe daha büyük miktarlarda depolanmaktadır. Bu yeni riskler çok karmaşık olup, yangın sonuçları felaket olmaya adaydır. Dikkatli bir planlama olmadığı taktirde potansiyel kayıplar süratle çoğalır. Konvansiyonelsprinklersistemleri ilekorunmuşolan yanıcı sıvı madde depoları, proses sahaları ve perakende satış mağazalarında yapılan yangın hasar ölçümlerinde, yangınla mücadelede sadece suya güvenmenin yeterli olmadığı görülmüştür. Bu durumlarda yanıcı maddeler suyun üzerinde yüzerek veya suyla karışarak sürüklenmekte ve su, yangının yayılmasını aşırı derece hızlandırarak hasarın büyümesine neden olmaktadır. Böyle bir durumda tüm binanın kaybedilmesi ve personelin tehlikeye girmesi kaçınılmaz olmaktadır. Dolayısı ile bu problemi çözmek ve kayıpları en aza indirmek için tutulacak yol köpük kullanımıdır. Neden Köpük? Yangın söndürme köpükleri akaryakıt, solvent gibi yanıcı likit yangınlarına karşı yıllardır başarıyla kullanılmışlardır. Köpükler sadece yangını süratle kontrol altına almamızı sağlamaz, aynı zamanda yeniden alevlenmeyi de önleyerek yangın sonrası güvenliği de sağlar. Sprinkler sistemlerine köpük ilave edildiği zaman sistemin yangınla mücadele gücü çok yükselir. Özellikle, köpük uygulamaya çok elverişli olan ıslak borulu sistemler, bize en hızlı, en basit ve en güvenilir çözümü sunarlar. Sigorta şirketleri ve araştırma grupları tarafından yapılan testlerin sonuçları, su köpük sprinkler sistemlerinin (SKSS), söndürme zamanlarını, tekrar alevlenme ihtimalini, personelin içindebulunduğuriski,su hasarını,çevrekirliliğini ve finansal hasarı çok azalttığını saptamıştır. Hangi Köpük? Yangınla mücadele köpükleri ile ilgilenen herkes bugün piyasada geniş bir yelpazenin olduğunu bilir. Bunlardan bazıları hidrokarbonlara karşı kullanılmak üzere formüle edilmiştir; bazılarının iyi netice verebilmesi için hava ile iyice karıştırılmaları gerekir; bazıları da çevreye potansiyel zararlıdır. SKSS uygulamalarının karmaşıklığı kullanılacak köpüğün çok yönlü ve esnek olmasını gerektirir. Genelde karşımıza parafin, toluen, naftalin, kreozot, madeni ve nebati yağlar gibi maddelerden oluşan bir hidrokarbon kokteyli ile aseton, metanol, isopropanol, metil etil keton gibi maddelerden oluşan suyu çözücü maddeler çıkar. Bu liste sonsuzdur ve bu maddelerin stoklanma seviyeleri her geçen gün daha da artmaktadır. Bu tip karmaşık riskler ile ancak alkole mukavim bir köpükle mücadele edilebilir. Bu tip köpükler sadece hidrokarbonlara karşı değil, standart proteinden AFFF'lere kadar, her tür köpüğü çözüp yok eden polar solventlere karşı da etkilidirler. Alkol köpüklerinin çoğu hidrokarbon yangınlarında suya %3 oranında karıştırılsa da, alkol esaslı maddelere karşı %6 oranında karıştırılmaları gerekir. Günümüzde 3-3 olarak anılan ve hem hidrokarbonlara karşı, hem de alkollere karşı %3 karışım oranında kullanılan köpükler, bizi hem potansiyel bir hata yapmaktan kurtarırlar, hem de sistemi basitleştirip, köpük tankını küçülterek sistemin maliyetini düşürürler. Maliyet düşüşleri alkole mukavim filmin yapıcı fluoroproteinli bir köpük seçimi ile de sağlanabilir. Zira, bu tür köpükler sentetik AFFF köpükleri gibi, normal siyah çelik boruların üzerinde korosiv bir etki yapmayıp aynı zamanda, içlerinde herhangi bir koruyucu olmayan çelik kaplarda depolanabilirler. Bugün dizayn etmekte olc\uğunuz sprinkJer sisteminde ihtiyaç olmasa bile, ileriyi düşünerek yanlış bir köpük seçmemek gerekir. 1990'lar çok hızlı değişim yıllarıdır; bugün sadece hidrokarbon türevleri, madeni YANGIN VE GÜVENLİK DERGİSİ SAYl• 1 2
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=