' ' ' ıinnın öı�uı�in/ Tecnnical Notes Mehmet Ziya HUZ Güneş Ltd Ştı: ■ ■ ■ KARBONDIOKSIDE DiKKAT Karbondioksitli yangın söndürücülerin söndürme etkinliği ve soğutma gücü tartışmasızdır. Ancak diğer sınıfsöndürücüleregöremuhafaza,dolumvekullanım şartlarına en dikkat edilmesi gereken söndürücüdür. Dikkat edilmesi gereken faktörler iki ana grupta incelenebilir. Bunlardan en önemli olanı karbondioksidin doldurulacağı çelik çekme olarak imal edilmiş basınca dayanıklı tüplerdir. Bu tüpler dolum istasyonuna alınmadan önce şunlara dikkat edilmesi gereklidir: a) Doldurulacak tüpün karbondioksit tüpü olup olmadığına bakılmalıdır, b) Doldurulacak tüpün üzerindeki imalat anındaki göm·me olarak yazılmış tüm değerler okunabilir olmalıdır, c) Tüpün üzerindeki deneme basınç değeri 225 bar'dan az olmamalıdır, d) Tüp eskiyse üzerindeki hidrostatik test ibaresinin 5 yılı aşmamış olması gerekmektedir, e) Tüpün valfi üzerindeki emniyet sibobu 120 atü'de patlayabilecek şekilde bakır pulla ayarlanmış olmalıdır. Karbondioksitli bir söndürücünün kullanımında bilinmesi gerekenler şunlardır: a) Karbondioksit soğutma ve boğma özelliğiyle yangına hakimdir. b) Karbulutu şeklindeki görüntüsüyle temizdir; reaksiyona girmeyip, herhangi bir tortu, pislik bırakmaz. c) Sıvı yangınlarda ve 1000 Volt'a kadarki elektrik yangınlarında kullanılabilir. d) Kapalı alanlarda oksijen seviyesını en aza indirgediğinden solunum tehlikesi yaratılabilir. e) Kullanılan söndürücünün !ansı soğukluğu dışarıya vermeyecek ölçüde izole edilmiş olmalıdır. Çünkü tüpün içindeki ortam sıcaklığındaki karbondioksit tüpün valfi açıldığında geçiş yaptığı anda -40°C'e kadar ısı kaybetmektedir. Bu durumda elimizle tuttuğumuz !ansın elimize yapışmasına neden olabilir. f) Otomatik sistemlerde yakın müdahale ve boğma yapılabilmesi açısından kullanımı kolaydır. Genleşme katsayısı çok yüksek olan karbondioksitin doldurma miktarı da, dolum faktörü denilen 0.750 olarak tespit edilmiş olan bir değerdir. Bunun hesaplanmasmı örneklemek gerekirse 8 it su hacmi olan bir tüpe koyacağımız karbondioksit miktarı 8 lt x O.75O dolum faktörü = 6 kg'dır. Bu değerülkemizin içinde bulunduğu iklim ve sıcaklık şartları dikkate alınarak hesaplanmıştır. Örneğin bu rakam Avrupa ülkeleri için 0.850'dir. Bu doldurma faktörü değeri aşıldığmda emniyet pulu O.O 1 5'ten kaim olacağmdan ya da çift konulmuşsa tüpün patlamasma neden olacağından bu kontroller yapıldıktan sonra doldurulmalıdır. Dolumdan sonra ise tüpteki kaçak kontrolleri su tankı içinde yapılmalı, ancak bu kontrol yapılırken 30 atü doldurulmuş olan karbondioksidin 1 saat sonra 1 00 atü'yübulabileceğini;30 atü'dekaçırmayan bir valfin 1 0 atü'de kaçırabileceği unutulmamalıdır. Tüpün dolu ağırlığı ise 6 aylık periyodik kontroller yardımcı olması için bir etikete yazıp tüpe yapıştırılmaktadır. Valf ise mühür teli ve kurşun mühür ile mühürlenip yangın anı haricinde kullanılması bir ölçüde engellenmelidir. Tüpün ani sıcaklık artışlarının veya 45°C'den fazla sıcaklığın oluşabileceği yerlerde bulundurulması sakıncalıdır. Bütün bu emniyet ve doldurma dikkat edildiğinde tehlikeden uzaklaşmış oluruz. Ancak yine de karbondioksit gazının diğer söndürücülerden daha yüksek basınçlı olduğunu unutmadan tedbiri elden bırakmamakta ve bu cihazların dolumlarınm bu konuda yetkili kişilere yaptırılmasında yarar vardır. YANGIN VE GÜVENLİK DEıGİSİ SAYl· 12
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=