ITULUMBACI Yağmurlama Borularının Tıkanması Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç ITO Makina Fakültesi Yağmurlama boruları içinde tesisatın kurulması sırasında kalan parçalar veya daha sonra boru içinde meydana gelen korozyoıı ııedeniyle yağmurlama başlıklarıııın tıkaııdığı sık görülmektedir. Sisteme ilk sıı alıııdığında boruların içi yıkanmalı ve dalıa sonra yıkama ile birlikte kimyasal temiz/iği ve düzenli koııtrolleri yapılmalıdır. Eğer boruların içindeki korozyoıı kontrol edilmez ve yıkama yapılmazsa borularda korozyon, kireç taşı olıışıımıı veya boruların aşıııması, delinmesi, çatlaklar olll§ması gibiproblemler ortaya çıkmaktadır. S I YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 123 l .Giriş gelmektedir. Metal ve alaşımların kararlı halleri Bir yangın durumunda yağmurlama sisteminin olan bileşik haline dönme eğilimleri yüksektir. Buyangını söndürebilmesi için su akışının herhangi nun sonucu olarak metaller içinde bulunduklar ı bir engel ile karşılaşmaması ve tasarım kriter- ortamın elemanları ile tepkimeye girerek, önce !erine uygun su akışının olması gerekir. Fakat iyonik hale ve oradan da ortamdaki başka inşaat sırasında boru içine dökülen veya atılan parçalar, boru içinde belli bir süre sonra oluşan korozyon veya kireçlenme nedeniyle yağmurlama başlıklarının etkili olmadığı görülmektedir. Yağmurlama başlığı açıldığı zaman, tıkanıklığa yol açan maddeler gevşer, boru içinde taşınır ve daha sonra yağmurlama başlıklarının bazılarını tıkar ya da fittinglerde tıkanıklıklara yol açar. Yağmurlamanın etkili olabilmesi için, su akışının herhangi bir engelle karşılaşmaması gereklidir. Yağmurlama boruları ve yağmurlama başlıklarının, korozyon parçaları, kireç taşları, çamur ve yabancı maddeler nedeniyle tıkanmasıyla yağmurlamanın çalışmadığı veya düzgün dağılım olmadığı birçok olay meydana gelmiştir. Testler sırasında yağmurlama boruları içinden ahşap parçaları, naylon poşetler, boya fırçaları, kovalar, çakıl taşları, kum, eldiven, kaynak parçaları gibi farklı malzemelerin çıktığı çok sık olmaktadır. Kuşkusuz, özellikle kuru boru tip yağmurlama sistemlerinde en çok rastlanılan boru içinde oluşan korozyondur. 2. Yağmurlama Borularındaki Korozyon Korozyon sözlük anlamı olarak paslanma, aşınma, çürüme, bozukluk, çürüklük anlamlarına elementlerle birleşerek bileşik haline dönmeye çalışırlar; yani kimyasal değişime uğrarlar ve bozu nurlar. Sonuçta metaı veya alaşımın fiziksel, kimyasal, mekanik veya elektrikse l özelliği istenmeyen değişikliklere uğrar. Metal parçalarının üstyüzeyleri rutubetli ortamlarda ve açık havada, bir oksit tabakası ile kaplanır. Alaşımsız ve düşük alaşımlı çelik l erden yapılmış olan parlak yapı parçaları, bu şartlar altında bir süre sonra pas benekleri ile kaplanır. Korozyona dayanan olaylar, havadaki oksijenin demir malzemenin su ile bağlantılı halde tesir etmesinden ileri gelmektedir. Damlaların ortasında, demir Fe2+ iyonları çözünmeye başlar. Bu çözünme bir anot gibi tesir eder. Damlaların kenar bö l gesinde, çözünen havanın oksijeninden oluşan OH· iyonları çözünen demir Fe2+ iyonları ile reaksiyona girer ve ilk önce demir hidroksit Fe (OHt ve buradan pas FeO(OH) oluştururlar. Benekşeklindebaşlayan pas oluşumu sürekl i olarak devam etmesi halinde bütün yüzeyi kaplar. Korozyona etki eden birçok faktör bulunmaktadır. Ortamın etkisi, sıcaklığın etkisi, malzemenin etkisi, taneler arası özellik farkları, sistem tasarımı, ortamdaki oksijen konsantrasyonu, zeminin elektriksel özgül direncinin etkisi vs.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=