-• 1 KAPAK KONUSU buna karşı lık alev çıkartmadan, içten yanma ile üretilen daha büyük partiküllerin algılanmasında daha az verimlidir. Orijinal olarak iyonizasyon ünitelerindeki yanlış alarm zafiyetini ortadan kaldırmak için geliştirilen optik duman dedektörü, içten yanma ile üretilen daha büyük parçalı yanma ürünü partiküllerine cevap vermede oldukça etkin, buna karşılık hızlı yangınları algılamada daha az etkindir. Objektif görüşlü dedektör ima latç ıları, şimdi bir iyon dedektörü kadar iyi performansa sahip, alevli yanan yangına hızl ı reaksiyon veren, radyoaktif kaynak kullanmayan ve yanlış alarmlara karşı gereken bağımsızlığı gösteren bir dedektör geliştirmektedirler. Foto termal dedektör, gerçek ilk çok kriterli, çoklu sensör, özellikle hızla büyüyen alkol veya yakıt yangınlarına karşı piyasaya sunuldu ve tek olarak bir optik sensörün gösterdiğinden çok daha Optikdedektör, bugün kullanılmakta olan dikkat çekici bir performans gösterdi. genel maksatlı ürünlerin içinde şimdiye kadarkilerin en iyisidir; uygulamaların büyük bir kısmı için etkili bir dedektördür ve mevzuat ve çevre etkileri ağırlıklı olarak optik teknolojisi lehindedir. Birçok ülkede iyonizasyon dedektörü için tip veya montaj onayı elde etmek daha da zorlaşmaktadır ve radyoaktif malzemelerin taşınmasındaki talimatlar gün geçtikçe daha da katılaşmakta ve bunun sonucu olarak daha pahalı hale gelmektedir. Bu iki etmen doğru olarak çevresel kaygılarla yönetilmekte ve hakiki bir alternatifinin olduğu yerde radyoaktif kaynaklarla ilgili ürünlerin kullanılmasının caydırılması da makul gözükmektedir. Dikkate alınan ilave bir etmen de, dedektörlerin temizlenme şartlarıd ır. Tüm duman dedektörleri, ister iyonizasyon ister foto elektrik olsun, hassasiyetlerini sürdürmek ve yanlış alarmların sayısını azaltmak için periyodik temizlenmeye ihtiyaç duyarlar. Foto elektrikli dedektörlerde bu işlem kolaylıkla sensörü çıkartıp temiz hale gelene kadar hava ile üfleyerek, fırçalayarak veya parçalarını su ile yıkayarak yapılır. Ancak bu işlem bir iyonizasyon dedektörüne yapılamaz, zira sağlık ve emniyet sebepleri nedeniyle radyoaktif kaynağa erişim kısıtlanmıştır. Temizleme şartları daha zahmetlidir ve bunun neticesi olarak bir iyon dedektörü için çok pahalıdır. Bir iyon dedektörünün kullanım ömrü sonrası hurdaya çıkarma maliyeti de önemli bir miktar tutmaktadır, dolayısıyla kullanım süresi boyunca maliyeti, satın alma aşamasında gün geçtikçe daha fazla dikkate alınması gereken bir husus haline gelmektedir. 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 125 34 Alevli yangınların ilerlemesi, genişlemesi çok daha hızlı olmakta ve insan hayatına karşı içten yanan yangınlara nazaran çok daha hızlı bir tehdit oluşturmaktadır. Tüm yanlış alarm tehditleri doğaları gereği geçici olduklarından, yanlış alarmlara karşı en etkin silah, zaman gecikmesi kullanılmaktır. Alevle yanan yangınlar oldukça yüksek ısı yayarlar, dolayısıyla bir foto termal dedektör kombinasyonunda yangın algılaması için kullanılan algoritmalar kayda değer bir sıcaklık değişikliğinin olmadığı durumlarda belli zaman gecikmeleri içereceklerdir. Bir duman dedektörünü etkileyen yanlış alarm olgusu ısıda bir değişiklik meydana getirmez, bu nedenle yanlış alarm problemi olan yerlerde çoklu sensörlü ünitelerin geliştirilmesinden önce, sabit sıcaklık veya yükselme oranlı ısı dedektörleri bulunmaktaydı. Zaman gecikmesinin sadece foto elektrik tepkinin içine alınması foto elektrik dedektörlerin, iyon dedektörünün bir alternatif olacağı yerlerde kullanılmasını sağlamıştır. Ancak foto termal dedektörün performansı, onun iyonizasyon karşısında gerçekten etkin bir yedekleme ünitesi olarak sunulmasına yetecek kadar iyi değildir. Dedektör imkônlarını daha da iyileştirme arayışlarında değişik imalatçılar ya ilave sensör tipleri eklediler, ki bunlardan en önemlisi karbon monoksit sensörüdür veya çok daha gelişmiş optik sensör geliştirme üzerine yoğunlaştılar; örneğin ileri ve geri dağıtma dedektörleriyle birlikte tek bir LED kaynağı veya değişik dalga boylarında iki adet LED kaynağı. Mukayeseli testlerde, geliştirilmiş optik cihazlar, çoklu sensörler kadar iyi performans göstermemişlerdir; daha kapsamlı testler kesin olarak dedektörün göbeği olan optik algılama çemberinin performansını artırmak için yangının gelişme aşamasında ortaya çıkan, ayrı ayrı elemanlarla tepki veren ilave sensörler kullanılması, sonuç olarak çoklu sensörlü, çok kriterli ünitenin yanlış alarm sıklığını artırmadan daha etkin çalışmasını sağlayacağını göstermiştir. Karbon Monoksit, Foto, Termal ve İnfrared (Kızıl Ötesi) Algılama Her yangının gelişmesi sırasında farklı bir profil gösterdiği herkes tarafından bilinmektedir. Bununla birlikte yangınla değişen ve farkl ı olan, yanıcı maddenin özel l iğid ir. Tüm yangınların üç ortak özelliği vardır: Hepsi karbon monoksit, ısı ve partikül maddeleri çıkartır. Bunların oranları, bir yangın tipinden diğerine göre ve her elementin oluştuğu zamana göre değişir; fakat her durumda, bu üç elementin her biri, yangının aşamalarının büyük bir kısmında çok küçük de olsa mevcuttur. Yangın alev çıkartarak yanıyorsa, yangına ilave olarak alev oluşumunun bir neticesi olarak değişen bir ışık belirteci de çıkaracaktır. Birkaç imalatçı piyasaya, içlerinde duman ve ısı dedektörlerinin, karbonmonoksit sensörünün ilavesiyle değerinin artırıldığı üç sensörlü cihazlar çıkartmışlardır. Kafa kısmına yerleştirilen zekô ünitesi, bu üç sensörden gelen girdileri kontrol etmektedir. Bu prensibi daha da genişleterek, piyasaya ç ı kartılacak en son çok sensörlü dedektör, içerisinde optik, termal, karbonmonoksit ve infrared dedektörlerini tek bir cihazda fabrikasyon olarak altı alarm eşiği ayarı ile birleştiren, dört sensörlü cihazdır. Her bir sensörden ayrı ayrı çıkan çıktıların kontrolü ve birleştirilmesi, cihazın iyileştirilmiş algılama kapasitesinin yanında yanlış alarmların da mutlak minimum seviyede tutulmasını sağlar. Cihazın en önemli özelliği ise, alarm eşiğini aşan tek sensörün optik sensör olması halinde, ki bu büyük olasılıkla yanlış bir alarmdır; bu nedenle alarm panele gönderilmeden önce
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=