■ 72 1 YANGIN -TEKNiK TANITIM denk gelecek şekilde yerleştiriliyor ise, havalandırma verimliliği düşmektedir(% 55). Tavanlarda sürüş koridorlarına yerleştiriliyor ise verim artmaktadır(% 90). Araçlar hava akışı için birer direnç oluştu rmakta ve hava akışını olumsuz etkilemektedir. Tasarım aşamasında dikkate alınacak hususlar için; t 2007 yılında yayınlanan Türkiye Yangından Korunma Yönetmeliği ve t İngiliz Standartları arasındaki BS7346 KISIM ?'de yer alan tanımlamalar referans alınmalıdır. Bununla birlikte, mimar, mekanik tasarımcı ve konusundaki uzman tedarikçilerin birlikte yapacağı toplantılar ile, ön tasarıma başlarken, şaft pozisyonlarının tespit edilmesi ve havalandırma sistemi ön tasarımının gerçekleştirilmesi, yetkili yangın departmanı ile ve/Veya devlet otoriteleri ile gerçekleştirilen toplantılar sırasında gerekli görülür ise, bilgisayar destekli modelleme (CFD) yapılması gerekecektir. İşletmeye alma aşamasında ise soğuk duman ve/ veya sıcak duman testleri yaparak hava akış kontrolü yapılmalıdır, 3. Kanalsız Havalandırma "indüksiyonlu Jet Fan" Sistemi Tavana yerleştirilen fanın üfleme ağzından yüksek hızla üflenen havanın mahal havasını hareketlendirmesi indüksiyon olarak ifade edilmektedir. Fondan 15 m uzakta fan debisinin l 6 katı hava hareketi elde edilebilmektedir. Otoparkı bölmelere ayırmak gerekliliği ortadan kalkacak, havalandırılamayan köşelerdeki ölü hacimlerin oluşması önlenecek, en önemlisi park alanı kaybı önlenecektir. Kanal için ayrılacak yükseklik farkı gereği ortadan kalkacak ve park inşai yüksekliği için sadece 2350 mm yeterli olabilecektir. Bu durum çok katlı park uygulamalarında ilave kat yapılabilmesine olanak verebilir. 4. Otoparka Yayılabilecek Gazlar ve İnsan Sağlığına Etkileri Havalandırmayı önemli kılan araçlardan yayılan ve sağlığı tehdit eden gazlar ve parçacık/ar; ozon (0), nitrojen dioksit (NO2), karbon monoksit (CO), benzen 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 125 (C6H6 ), benaprin (BaP), sülphür dioksit (SO2 ), kurşun (Pb) ve kurum (C) olarak belirtilmektedir. Sağlık üzerindeki etkileri ise; t Nitrojen dioksit (NO 2): Soluk alıp vermeyi zorlaştırı r, kronik bronşite neden olur, enfeksiyonlara direnci azaltır. t Karbonmonoksit (CO): kandaki oksijeni tüketir. Zehirlenme olarak ülkemizde sıkça karşılaştığımız ölümlerin sebebidir. t Kurum (C): Sülfürdioksit oluşumunu destekler (SO2 ), akciğerlerde enfeksiyona yol açar. Otoparklarda sağlıklı ortamların oluşturulması için izin verilebilecek en yüksek yoğunluk (Maximum Allowable Concentration-MAC) Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, 1987 yılında CO seviyesi olarak 8 saat için 25 ppm ve l saat için 75 ppm olarak belirlenmiştir. Otoparklarda bulunma süresi ise, yaklaşık l -l O dakika arasında öngörülmektedir. Pek çok yangında ölümlerin boğulma ile gerçekleştiği tespit edilmiştir. Bu sebeple yönetmeliklerde yer aldığı şekli ile duman akış kontrolü yapılmalı, fonlar ile gerekli hava debisi sağlanmalıdır. Yangın sırasında sıcaklık etkisi ile havanın yoğunluğunun azalacağı, genişleyen havanın uzaklaştırılması için uygun hava debisinin hesabı ve dumanın yangın noktasından egzoza doğru yönlendirileceğinden emin olunmalıdır. Yangın ortam sıcaklığını da artıracaktır. Doğru hava debisi hesaplanmış örnek bir çalışmada oluşacak sıcaklık dağılımları Şekil 3'te gösterilmiştir. Yangınla mücadele senaryosunda, her ne kadar havalandırma başlatılmadan önce insanların tahliye edilmiş olacağı varsayılsa da, duman kontrolü sırasında sıcaklığın, insan sağlığını tehdit edecek kadar yükselmeyeceğinden de emin olunmalıdır. Genel olarak; t 70 °C'ye dek konforsuz olsa da uzun süre ortam emniyetli sayıl ır. t 127 °C'de soluk alıp vermede problemler başlar. t l 40 °C'de tolerans sadece 5 dakikadır. Şekil 3. Sürüş koridorları boyunca, trafik akışına paralel havalandırmada, 20 dakika sonra sıcaklık dağılımı. t 149 °C'de ağız yolu ile de soluk alıp vermede problemler, deride yanıklar başlar. t 160 °C'de dayanılmaz ağrılar duyulur. t 182 °C'de 30 saniye içinde kalıcı zarar oluşur. t 200 °C'de 4 dakika içinde solunum durur. Kapalı hacimlerde yaşam sürelerimizin artışı, kapalı mekanların iklimlendirilmesinin önemini daha da artırmaktadır. 5. Kanallı Tip Havalandırma ile Farklılıklar Jet fan ile havalandırma yapıldığında, kanal yapılmasına, menfezlere ve otomasyon ile kontrolüne, ayarlarına gerek kalmaz; hava akışı çok daha hızlıdır ve ayrıca duman kontrolü yapılabilir. Fondan 15 m uzakta, fan debisinin l 6 katı hava hareketi elde edilebilmektedir. İndüksiyonlu fonların özel üfleme ağzı ile yapısal engellerin olumsuz etkisi de azaltılmaktadır (Şekil 4). Kanalsız jet fan yöntemi ile elde edilecek avantajlar aşağıdaki gibi sıralanabilir: 1 . Yükseklik ve hacimden daha fazla yararlanabilmek, Şekil 4.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=