1 KAPAK KONUSU doğacak tehlikelerden ve bu hususda alınabilecek tedbirlerden işçileri münasip bir şekilde haberdar etmek zorundadırlar. • İşverenler, işyerlerinde meydana gelecek kazaları en geç kazadan sonraki iki gün içinde yazı ile ilgili bölge çalışma müdürlüğüne bildirmek zorundadır. • İşverenler işyer i nde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçiler i karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. Yapılacak eğitimin usul ve esasları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelik l e düzenlenir. 3. İş Kazaları Kaza, önceden dikkate alınmamış, plan- !eşmesi sonucu meydana gelir. Bunlardan biri olmadıkça bir sonraki meydana gelmez ve zincir tamamlanmadıkça kaza ve yaralanma olmaz. Bu beş faktöre kaza zinciri adı verilir. 3. 1 . l İnsanın doğasında varolan zafiyetler: İnsanın doğa karşısında bünyevi ve sosyal yapısından kaynaklanan zayıflığı kazanın ilk nedenidir. Bir başka deyişle, insanoğlu doğa karşısında aciz bir varlıktır ve bu da kazaların engellenemez bir unsurudur. 3. 1 .2 Kişisel özürler: Dikkatsizlik, pervasızlık, önemsemezlik, sinirlilik, ihmal gibi kişisel özürler kazaların ikinci nedenidir. Bu kusurlar insanın doğa karşısındaki zayıflığının kişisel yönü olup, kaza ile sonuçlanabilecek, yanlış veya gereksiz bir hareket yapmasına neden olabilir. İnsanlar ı n bu zaafları eğitim ve disiplinle /anmayanveya bilinmeyen, kontrol dışına kısmen düzeltilebilir. olayının özellikle yasal kaza tanımındaki duruma gelmesi için bu safhanın da gerçekleşmesi gerekir. 3.2. Kazaları Önleme Teknikleri İş yerlerinde iş kazalarının önlenmesi için yapılacak çalışmalar, aynı zamanda teknik emniyetin ilkelerini oluşturur. İş kazalarının önlenebilmesi veya azaltılması için işyerlerindeki güvensiz durumları ve hareketleri ortadan kaldırmak veya en aza indirmek, ayrıca çalışma koşullarını sık sık gözden geçirmek ve aksayan konularda tedbirlere başvurmak gerekir. 3.2. l Emniyetsiz durumları ortadan kaldırmak iş kazalarının önlenmesinde en etkili yoldur. Çünkü güvenli durumları sağlamak için yapılacak çalışmalar hem daha kolaydır hem de sonuçları süreklilik gösterdiğinden daha etkilidir. çıkan, insan, makina veya teçhizatların Daha öncede belirttiğimiz gibi emniya da bütün bir sistemin zarar görmesiyle sonuçlanabilecek olaydır. İş kazasının yasal tanımı, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 1 1 /a maddesinde şöyle yapılmıştır: "İş kazası aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır. a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, c) Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında." 3. 1 . Kazanın Temel Nedenleri (Kaza Zinciri) Bir kaza (yaralanma, zarar görme olayı) 5 adet temel nedenin arka arkaya gerçek- ■ 381 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 127 3. 1 .3 Güvensiz hareketler ve şartlar: İnsanın kişisel özürlerinin olması her zaman için kazaya uğramasını gerektirmez. Örneğin bir insanın dikkatsiz çalışma özelliğinin bir kazaya sebep sayılabilmesi için, çalışması esnasında dikkatsiz bir hareket yapmış olması gerek i r ve kazanın asıl nedeni de iş başında yaptığı bu yanlış davranışıdır. İşçinin insan olarak doğa karşısında zayıf olması, dikkatsiz olması, güvensiz hareket etmesi ve işyeri ortamının güvensiz oluşu bir kazanın olması için yeterli olamaz: kaza olayının meydana gelmesi için bu şartların bir araya gelmesi gerekir. 3. 1 .4 Kaza olayı: Yukarıda belirtilen üç faktörün arka arkaya dizilmesi de kazanın olması için yeterli olmaz. Önceden planlanmayan ve bilinmeyen, zarar vermesi muhtemel bir olayın da meydana gelmesi gereklidir. Şu halde yaralanma ya da zararın meydana gelmesi; yani kazanın bütün unsurları ile gerçekleşmesi için bir "kaza olayı"nın mevcut olması gerekir. 3. 1 .5 Yaralanma (zarar veya hasar): Kaza z i ncirinin sonuncu halkasıdır. Bir kaza yetsiz hareketler insan faktöründen kaynaklanmaktadır. Kişiler i n kültür düzeyleri, alışkanlıkları, aldıkları eğitim, psikolojik ve sosyo - ekonomik durumları bu konuda etkili olmaktadır. Bu nedenle emniyetsiz davranışları önlemek çok zordur. Ancak kademeli olarak uygulanacak eğitimlerle azaltılabilir. Verilecek eğitimlerin sadece işçiye değil; teknisyen, mühendis ve işverene uygulanması gerekir. Bu eğitimler uygulamalı olursa daha iyi ve kalıcı olur. 4. Çalışmada İyi Yöntemleri gulanması n UyKazaların olmaması veya azaltılması için, işin işçiye, işçinin de işe uygun olması önemli bir etkendir. Bu konuda ergonomi biliminden yararlanılır. İşçinin çalışma kapasitesi, yaptığı iş de göz önüne alınır. 4. 1 . İhbar Değerlendirmede Teknik Emniyet • Personel koruyucu metan ölçüm cihazı üzerinde olmalı. • Hemen ilk gördükleriyle olaya müdahale etmemelidir. • Kendi güvenliği, çevre güvenliği sağlandıktan ve olay öğrenildikten sonra
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=