KAPAK KONUSU Üre (Monnex) de içeren özel bir karışım ateşe maruz bırakıldığı zaman çözülür ve toz partiküllerinin yüzey alanını arttırır ve bu da alevlerin hızlı şekilde söndürülmesini söndürücünün kullanılması görme yeteneğinde azalmaya yol açabilir ve bu da kaçma, kurtarma veya diğer acil durum aksiyonunu geçici olarak engelleyebilir. potasyum bikarbonat ile birlikte olmak üzere bir potasyum asetat sol üsyonu içermektedir. Söndürücü, maddeyi ince bir buhar şeklinde püskürtür. sağlar. Sodyum bikarbonat tozlar, özel Bu sebeple, hastanelerde, huzur evlerinde olarak işlenmemişse, köpükler ile uyumlu değillerdir. Mor-K, Monnex ve ABC tozlar genelde daha az hasar vericidir ve genelde AFFF ve FFFP ile birlikte kullanılırlar. Ancak, tozun ve köpüğün birlikte kullanıldığı durumlarda uyumluluk konusu göz önünde bulundurulmalı ve köpük oranı daha yüksek tutulmalıdır. ve otellerde su temelli yangın söndürücüler tercih edilmektedir. Yukarıda belirtilen sebepten ötürü toz söndürücülerin PSV ve minibüslerde kullanımı İngiltere'de yasaklanmıştır. B sınıfı yangınlarda kullanıldığı zaman, tozun aralıksız bir uygulama ile tüm yangın Buhar alevin ön kısmını soğuturken, potasyum tuzları, yanmakta olan yemek yağının yüzeyini sabunlaştırır ve yüzey üzerinde bir köpük yüzeyi oluşturur. Bu sebeple bu solüsyon bir köpük söndürücü ile benzer bir örtüleme etkisi, ancak daha fazla soğutucu etkisi sağlar. Sabunlaştırma etkisi sadece hayvansal yağlar ve alanını söndürmesi gerekmektedir yoksa bitkisel yağlar üzerinde etkili olmaktadır ABCsınıfıtozlar, amonyum fosfatveamon- yangın alevlenebilir çünkü köpükte oldu- ve bu sebeple F sınıfı söndürücüler B sınıfı yum sülfat karışımıdırlar ve belirli partikül ğu gibi fiziksel bir bariyer yoktur. Bir güvenlik yangınlar için kullanılamazlar. Püskürtülen boyutuna ufaltılmışlardır ve akışı artırıcı ve bariyerinin olmaması da yeniden alev buhar aynı zamanda yanan yağın sıçranemi geri püskürten katkı maddeleri içer- alma riski anlamına gelmektedir. Buna masını da engeller. mektedirler. Partikül yüzeyinin söndürücü ilave olarak tozun soğutucu özelliği yoketkisine ilave olarak, ABC tozlar ı 50°C ila l 80°C arasında değişen düşük erime/ çözülme noktalarına sahiplerdir. Bu toz l ar sıcak ve içten içe yanan yüzeylere uygulandıkları zaman, partiküller erirler ve şişerek tur ve bu sebeple F sınıfı yangınlara karşı Not: Sabunlaştırma bir kimya terimi olup, sıvı etkisizdir. Bu tür yangınlarda her ne kadar veya katı yemek yağının alkali ile tepkimeye alevi söndürebilse de yağın ısısı anında girmesi sonucunda asit ve alkole hidrolize o/- yeniden alev almasına yol açacaktır. maksuretiy kullanılmaklteasdaıbun haline gelmek anlamında r. bir bariyer oluştururlar ve bu da oksijeni dı- Yanıcı metallerde çıkan yangınlar için şanda bırakıp söndürme sürecini tamamlar ve yeniden alev almasını önler. Doğaları itibari ile asitik olup A Sınıfı (yanıcı katı maddeler), B Sınıfı (yanıcı sıvı(sıvılaştırılabilir katı maddeler) ve C sınıfı (yanıcı gaz) yangınları üzerinde etkilidirler. Elektriksel olarak iletken değillerdir, ancak, üç boyutlu A sınıfı yangınlara karş ı veya karmaşık ya da gözenekliyapısı olan yangınlara karş ı daha az etkilidirler. Köpük ve su bu durumlarda daha etkilidir. Aerosoller hariç olmak üzere, kullanılmakta olan kuru toz söndürücülerin büyük kısmı, ABC tozudur. Farklı karışımlar da mevcuttur ve amonyum fosfat ne kadar fazla olursa, söndürücü de o kadar etkili olmaktadır. özellikl e ABC toz olmak üzere, toza uçakların içinde veya yanında izin verilmez. Çünkü uçağın metal yapısına hasar verebilmektedir. Kuru tozlar aynı zamanda elektrik yangınlarında da kullanılabilirler ancak ciddi bir aşındırma problemi ortaya çıkartırlar ve bu da özellikle hassas elektronik parçaları ve elektrikli cihazların ikinci el değerlerini düşürebilir. Her ne kadar modern tozlar zehirl i olmasa da, kapalı alanda toz 1 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 132 42 tasarlanmış tozlar mevcuttur ve bunların arasında en bilinenleri, sodyum ve potasyum gibi alkali metaller ve zirkonyum için kullanılan sodyum klorid, uranyum ve metal yangınını üzerinde eriyip bir kabuk oluşturmak suretiyle söndüren toz alüminyumdur. Bu, erimiş metalin yüzeyinden oksijeni uzak tutarve bir karbonlu madde tozun, erimiş metalin yüzeyi içerisinde batmasını engeller. ABD deniz kuwetıeri için özel olarak bir bakır söndürücü madde geliştirilmiştir ve lityum ve lityum alaşımlı yangınlarda kullanılmaktadır. Bakır bileşik yangını boğar ve ısının dağıtılmasını sağlar Bakır tozu, lityum yangınlarına karşı diğer tüm söndürücülerden daha etkili olmuştur. Son olarak, UKAEA tarafından uranyum yangınları Karbondioksit Karbondioksit söndürücü B ve C sınıfı yangınlar üzerinde etkilidir ve yangını boğarak etkisini gösterir. Karbondioksit yanmaz ve havanın yerini alır. Karbondioksit elektrik yangınları üzerinde kullanılabilir; çünkü gaz olduğu için, hasar görmüş ekipmana daha fazla hasar verecek artıklar bırakmaz. Karbondioksit aynı zamanda, su hasarının önlenmesinin önemli olduğu A sınıfı yangınlarda da kullanılabilir. Ancak bu uygulamada, gaz konsantrasyonu genelde, normalde bir elde için geliştirilmiş olan ve sodyum klorid ile tutulan söndürücü ile mümkün olandan benzer şekilde çalışan Ternary Eutectic Chloride (TEC) çok zehirlidir. lslak Potasyum Tuzları (lslak Kimyasal) F sınıfı söndürücülerin büyük kısmı, bazen belirli mi ktarda potasyum sitrat veya daha fazla bir süre devam ettirilmelidir. Karbondioksit söndürücünün borusunun ucunda bir boşaltma ağzı vardır ve bu, püskürtülen gazı yavaşlatır ve havanın ilave edilmesini önler. Karbondioksit bir söndürücüden çıkt ı ğı için, ağızlık aşırı soğur ve dokunmamak gerekir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=