-44 KAPAK KONUSU Fosforsu Tribromid Fosforsu tribromid, alevin kimyasal reaksiyonuna müdahale eder ve PhostrEx markası altında pazarlanmaktadır. PhostrEx, alevin üzerinde dağılabilmek için kompreslenmiş nitrojen ve/veya helyum gibi bir dağıtıcıya gereksinim duyar. Bir yangın söndürücü olarak PhostrEx halondan çok daha etkilidir ve halona göre daha hafif bir alternatif olarak özelikle havacılık alanında kullanılmaya uygundur. PhostrEx, fosforsu asit ve hidrojen bromide ayrılmak üzere atmosferdeki nem ile çabuk tepkimeye girer ve bu maddelerin hiç birisi ozon tabakasına zarar vermez. Yüksek seviyede PhostrEx konsantrasyonları ciltte kabarıklıklar olmasına veya az zarar verme özelliğine sahiptir. Bunların, aynı seviyede yangını söndürmeleri için yüzde 50 daha fazla konsantrasyona ihtiyaçları olmaktadır. yüzden kullanıcıların özel eğitim almaları gerekir. Bazı D sınıfı yangın söndürücü maddeler arasında, söndürücü, karıştırıcı, kepçe veya kürek ile uygulanan ince partiküllü sodyum klorid, bakır ve grafit vardır. Bu yangın söndürücü maddeler sodyum, potasyum, magnezyum, titanyum, alüminyum yangınları ve diğer pek çok metal yangını için uygundur. İnce toz haline getirilmiş ve uzun saplı kepçe ile uygulanan grafit ince toz halindeki reaktif metallerin yangınları için tercih edilmektedir. Bu tür yangınlarda söndürücüden ge l en basıncın gücü, tozu karıştırıp bir toz patlamasına yol açabilir. Grafit hem yangını boğar hem de ısıyı gözde iritasyona sebep olabilir, ancak azaltır. alevleri söndürmek için çok az miktarda D Sınıfı Yangınlar İçin Özel Maddeler gerekli olduğu için, özellikle sadece bir D sınıfı yangınlar oldukça yüksek ısılar ve motor kompartımanı içine uygulandığı çok reaktif yakıtları içerir. Örneğin, yazaman, ciddi bir risk taşımamaktadır. nan magnezyum metali, suyu, hidrojen Cilt veya gözler ile herhangi bir temas gazına ayrıştırır ve patlamalara sebep olması durumunda, PhostrEx derhal su olur. Halonu, zehirli fosjen ve flurofosjene ile yıkanmalıdır. ayrıştırır ve hızlı faz geçişli bir patlamaya yol açabilir. PhostrEx özellikle metaller için aşındırıcı değildir ancak bazı tür metallerin ka- Nitrojen gazı veya karbondioksit tarafınrarmasına yol açabilir. ABD'deki EPA ve dan tamamen baskı altına alınmış olsa FAA kurumları PhostrEx'i onaylamıştır ve bile yanmaya devam eder ve karbondimadde ilk olarak, bir motor yangın sön- oksit ile baskı altına alındığı durumlarda dürme sisteminin parçası olarak, Eclipse zehirli karbon monoksit üretir. Kompreslenmiş argon ile üflenen ince toz halindeki bakır, lityum yangınlarına yönelik olarak günümüzde tercih edilen yöntemdir. Yangını bastırır, yakıtı inceltir ve ısıyı azaltır. Dikey yüzeylerde erimiş lityumun üzerine asılma yeteneğine sahiptir. Grafit aynı zamanda, sadece aynı seviyede olanlar olmak üzere, lityum yangınlarında da kullanılabilir. Bazen kullanılan diğer maddeler arasında toz halinde sodyum karbonat, toz halinde dolomit ve argon vardır. Eğer elde başka bir şey yoksa, son Aviation'ın jet uçağında kullanılacaktır. çare olarak metal yangınını söndürmek Sonuç olarak, D sınıfı yangınlar için onay- için kuru kum da kullanılabilir. Flurokarbonlar lanmış olan tek bir yangın söndürücü Yakın zamanda DuPont firması FE-13, FE- madde olmayıp bunun yerine birden Söndüren kişinin yanık almasını önlemek 25, FE-36, FE-227, ve FE-24l ticari mor- fazla bilinen ve bir kaç ender görülen için, uzun saplı bir kürek ile uygulanmakaları altında çeşitli neredeyse doymuş madde vardır. Her birisinin kullanılacağı lıdır. Ancak, kum nemi toplar ve en ufak flurokarbonlar pazarlamaya başlamıştır. söz konusu tehlikeye ile uyumlu olup ol- bir nem bile buhar patlamasına ve yaBu materyaller tüm avantajlarının yan ısıra madığının onaylanması gerekir. Ayrıca, nan metalin etrafa sıçramasına sebep daha az zehirli ve ozon tabakasına daha her birisinin çalışma şekli farklıdır ve bu olabilir. ■ 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 132
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=