• 36 1 KAPAK KONUSU - MAKALE ı . Plenum yangın güvenliğinin üzerinde hassasiyetle durulmalıdır, zira plenum hem alevlerin hem de dumanların bina içinde rahatlıkla taşınabileceği mükemmel bir yol oluşturmaktadır. 2. 1975 yılında dahi plenumlara döşenen kabloların ciddi potansiyel yangın riski oluşturduğu gayet açıktır ve bu riskin layığı ile yönetilebilmesi için seçim ve kurulum uygulamaları geliştirilmelidir. Plenum kablo yangın güvenliği uygulamalarının evrimi ile hem 1975 yılında, hem de bugün bu sorunlara karşı ne yapılabilir? Plenum Kablo Yangın Güvenliği Uygulamalarının Evrimi 1975 yılından önce, Ulusal Elektrik Kanunu (Ulusal Yangından Korunma, NFP tarafından yapılan, 70 sayılı) yapıların plenumlarına döşenen kabloların ya metal kanallar veya metal kılavuzlar içinde konuşlandırılmasını ya da metal kılıflarının olmasını şart koşmaktaydı. Üç tür metal kılıf kabul edilmişti - mineral yalıtımlı metal, metal kaplı ve kılıflı. t Her ne kadar tüm kabloların bir metal koruma içine alıma zorunluluğu yangın güvenliği profesyonellerinin kendilerini rahat hissetmelerini sağlasa da, acaba bu en iyi çözümüydü? t Kablo döşeme standartlarına uyumun sağlanması için inşaatların yakından takip edilmesi gerekecekti. t Ses ve veri kablolarının dramatik olarak yaygınlaşması ile çok büyük bir maliyet ve döşeme zamanı cezası gerekliydi. t Döşenmiş bulunan ses ve veri kablolarının yeniden yapılanması kolayca mümkün değildi. t Ve belki de en önemli husus - yanıcı kabloları bir kanalın içine sokmak belki de yakıt yüküne yapmış oldukları katkıyı ortadan kaldırmayacaktı. Yüksek sıcaklıklarda plastiklerin çoğu kolaylıkla kılavuzların veya kılıfların birleşme yerlerinden çıkabilecek, yanıcı gaz yan ürünlerine dönüşebilmektedir. 1975 yılında Ulusal Elektrik Kanunu aşağıdaki kelimeleri kablo döşeme standartlarına eklemiştir: "İletişim, sınırlı güç 1 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 137 ve yangın alarm kablolarında "yeterli" yangına dirençli ve az duman çıkaran özelliklerde olduğu listelenen kablolarda kanal şartı aranmamaktadır". Belirli yapı detaylarını veren daha önceki kanunun aksine, eklenen kelimeler bir performans gereksinimini belirtmektedir. Ancak, kabloların "yeterli yangına direnç ve az duman çıkarma özelliği" nasıl ölçülebilir? Bu soruya cevap bulmak üzere 1979/l 980 yıllarında Underwriters Laboratuvarları, Beli Laboratuvarları, ve E.I. du Pont de Nemours uygun bir test yöntemi geliştirmek üzere iş birliği yaptılar. Seçilen cihaz yapı malzemelerinde yangın güvenliğinin rutin olarak değerlendirildiği Steiner Tüneli idi (ASTM E84). Kabloları ve onların benzersiz alev yayılım ve yangın özelliklerini belirleyebilmek üzere test şartları oluşturuldu. Doğrudan insan görüşüne bağlı bir duman skalasının kurulmasına önem verildi. Ölçülen örtme dumanının gerçek oda yangınları ile ilgili olmasını sağlamak üzere R.G. Silversides tarafından yayınlanan "Bina Yangınlarında Dumanın Ölçümü ve Kontrolü" çalışması ile Gross, Loftus ve Robertson'un "Yanan Malzemelerden Çıkan Dumanın Ölçüm Yöntemi" kullanıldı. PE (polietilen) ve PVC (poli vinil klorür) bileşik yalıtımlı çeşitli kablolar zamanın kanuni uygulamalarını ortaya koymak amacı ile hem metaı kanallarda, hem de metaı kılıf içinde test edildi. Floropolimer primer ve kılıf yalıtımlı kablolar metal kanal veya kılıf olmadan test edildi. Floropolimer kabloların seçilmesinin nedeni floropolimerlerin mükemmel yangın performanslarının bilinmesi idi (yanması zor, düşük duman çıkarma, düşük yanma ısısı). yayılımı metal kanal içindeki PE/PVC kablolarında meydana gelmişti. Bu da kapalı kabloların duman ve alevlere olan katkısında kanalların her zaman için kısıtlayıcı bir etkisi olmadığını teyit etmekte idi. t Kanal içinde olmayan FEP (floropolimer) kablolarda kanal içindeki konvansiyonel PVC ve PE kablolarla kıyaslandığında benzer veya daha az alev yayılımı ve duman üretimi gözlemlenmiş ve UL tarafından Ulusal Elektrik Kanunu çerçevesinde yangına olan direnç ve duman üretimi özellikleri sınıflandırılmıştır. Böylelikle, Underwriters Laboratuvarları, Beli Laboratuvarları, ve DuPont işbirliğinden iki önemli gelişme ortaya çıkmıştır: Metal koruma olmadan plenum hizmetinde kullanılmak için yeterli olabilecek kablolar için kabul edilebilir bir yöntem, UL 91 Ove ilk plenum onaylı kablolar. UL 91 0'un Kabulü ve Evrimi l 980'Ii yılların başında Ulusal Yangından Korunma Kurumu (NFPA) UL 91 O testinin uygun olduğunu kabul etti ve 90A standardına (İklimlendirme ve havalandırma Sistemlerinin Kurulma Standardı) monte etti. Plenumlarda kullanılacak malzemelerin yangın ve duman özelliklerini belirleyen standart 90A standardıdır. l 980'Ierde NFPA NFPA 262 olarak belirlenen kendi test standardını oluşturmayı seçti. NFPA 262 doğrudan UL 91 O'dan kopyalanmak niyetiyle yazılmıştı. Genel bir standart yazarak NFPA UL dışındaki laboratuvarlara da plenumda kullanılabilecek kabloları belirleme kapısını açmış oldu. l 980'Ierde floropolimer yalıtımlı ses, veri ve yangın alarmı kabloları etkin maliyette döşenmeleri, kablo içindeki PVC ve PE kabloları ile kıyaslandığında alev yayılımını ve duman Çalışmalardan aşağıdaki sonuçlar elde üretimini olumsuz yönde etkilemeden edildi: yeniden yönlendirilebilmesi nedeniyle t Kabloların yangın ve duman perfor- endüstride standart haline geldiler. manslarını ayırt edebilecek ve miktarlarını belirlemek için kullanılabilecek bir NFPA 262'nin ilk taslağı hazırlandığında tekrar edilebilir test geliştirilmişti. UL 91 O'a tam denklik sağlanamamıştı . t En yüksek duman üretimi ve alev Belgeler arasındaki farklılıklar bilerek yapıl-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=