• 40 KAPAK KONUSU -MAKALE verilmektedir. UL 444 iletişim kablolarında kullanılan plastik maddelerini belirlemektedir. PVC bileşikleri sadece 2000 psi çekme kuweti gösterirken, tipik bir floropolimer kılıf malzemesi olan ECTFE'nin asgari çekme gücü 5000 psi dır. Daha dramatik bir detaysa, 135 °C'de sadece 7 günlük bir yaşlandırmadan sonra PVC özelliğinin % 50'sini kaybetmektedir. ECTFE ise 180 °C'de yaşlandırılsa dahi çekme özelliklerinin % 75'inden daha fazlasını koruyabilmektedir. Bu nedenle, kurulum sırasındaki hasarlarla ilgili tereddütler UL 444'de bulunan bilgilerle desteklenmektedir. Aynı verilerde ortaya çıkan bir başka sonuç ise yeniden yapılandırma esnasında ortaya çıkan hasarların PVC bileşiklerinde daha da fazla olacağıdır, zira PVC bileşikler yaşlanma ile mekanik özelliklerini kaybetmektedirler. PVC ve PO bileşiklerinin kullanılması ile ortaya çıkan daha d ramatik b ir sonuç ise bu bileşiklerin kullanıldığı durumlarda daha yüksek alev yayılımı ve duman üretimidir. Bunlara ek olarak, her ne kadar UL 910/ NFPA 262'de özellikle testleri yapılmasa da, floropolimerlere göre PVC ve PO ıerin yanma sıcaklıkları 3 ila 6 defa daha yüksektir. Underwriters Laboratuvarları l 996 yılının sonlarında yavaş yavaş daha fazla PVC ve PO'ya kayışın sonuçlarının farkına varmıştır. UL için plenum kablosunu listeye eklemek için normal yöntem onaylama testini yapmak, daha sonra da düzenli olarak üretim esnasında yeni numuneler alarak bu numuneleri tekrar teste tabi tutmak, böylece de uygunluğun devamını sağlamaktır. Bu ikinci faaliyete Takip Hizmeti (FUS) denmektedir. 1988 yılında başlayıp 1996 yılında sona eren 9 yı llık analizler göstermiştir ki, UL 910/NFPA 262 FUS testinde başarısız olan numunelerin oranı % l O'lardan % 50'Ierin üzerine çıkmış bulunmaktadır. Testlerdeki sapmalar ve üretimdeki sapmalar nedeniyle belli bir oranda başarısızlık oranı beklenilse de, % 50 başarısızlık oranı açıkça kronik bir sorunun belirtisidir. Alev ve duman performanslarındaki bu düşüşün sadece ekonomik nedenlerle daha fazla 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 137 Tablo l . 1996 yılında Yapılan Ticari PVC Plenum Bileşikler Kompozisyon Analizi Ağırlık% Molibden Oksit (Moü,) Antimon Oksit (Sb203 ) Çinko Okstt (ZnO) Kurşun Oksit (PbO) Demir Oksit (Fe,o,ı Magnezyum Oksit (MgO) Kolsiyum Oksit (CaO) Titan Diokstt (TiO,) Aliminyum Okstt (Al20 ,) Yumuşatıcılar ıaııpotlk esterıer) Halojen Alev Önleyici (Tetra brom benzen türevi) Düşük Dumanlı Yumuşatıcı (Alkil-arll-fosfat) Bilinmeyenler Polimer (ya PVC veya PVC/EVA) PVC ve PO bileşiklerinin kablo tasarımlarında kullanıldığı döneme denk gelmesi de bir rastlantı değildir. UL bu FUS başarısızlığı sorununa TAPCOM (İletişim Kabloları İçin Teknik Danışmanlık Paneli) olarak anılan bir sanayi danışma paneli organize ederek yaklaştı. Toplantılardan elde edilen izlenimler / sonuçların bazıları şunlardır: t UL 91 O test cihazının (Steiner Tüneli) tahliye borusunda korozyon nedeni ile küçük bir kaçak olduğu tespit edilmişti. Bu kaçağın ne kadar süredir bulunduğu bilinmemekte idi, ancak büyük olasılıkla birkaç yıldır bu kaçak mevcuttu. Kaçağın etkisi ile oluşan duman değerleri olduğundan az tespit edilmekteydi. Gene büyük bir ihtimalle bu kaçağın daha fazla PVC ve PO kullanılan döneme denk gelmesi de bir rastlantı değildi. UL kaçağı tamir etmişti ve test performansı 1979/1980 senesinde tespit edilen orijinal katı tarama kriterlerine geri dönmüştü. t UL bir istatistiki işlem kontrol danışmanı tutarak testin tekrarlanabilirliğinin sağlanması ve sürdürülebilmesi için yardımcı olmasını istemişti. Danışmanın vardığı sonuç testin kendisinin çok fazla sapma yapmadığı doğrultusunda olmasına rağmen UL tekrarlanabilirliği daha da arttırabilmek için iyileştirme çalışmalarına devam etmişti. Numune 5C Numune 7A Numune lA 2.6 3.2 0,2 0,3 2.1 5.2 2.0 1.3 2.3 0.3 0.2 - 3.7 2.4 0,3 0,1 0.4 5,0 13,3 17,0 2.0 14.0 3.0 7.0 7,0 14.0 8,0 2.0 3,0 23 5,4 8 to 13 44 48 45 to 50 t Bazı durumlarda PVC bileşik ile kılıflanmış numunelerin daha fdzla duman ürettiği tespit edilmişti (nemli numuneler daha fazla duman çıkartmakta idi). Floropolimer kılıflı numuneler için bu durum söz konusu değildi. Bu nedenledir ki artık kablolar test edilmeden önce yapılacak işlemler yeniden belirlenmiştir. Maalesef gerçek bir yangından önce plenumdaki kabloları işleme tabi tutmak mümkün olmamaktadır. t Karmaşık bileşiklerle üretilen kablolar üretildikleri ortamın şartlarına karşı daha hassas olmaktadırlar. Polimer bileşiklerinin işlenmesi PVC veya POların koyu duman üretmelerini önlemek için gereken kimyasal reaksiyonlarda sapmalara neden olabilmektedir. Alev yayılımı ve duman üretimindeki sapmalar üretim hızı, yeri ve kullanılan ekipmanlara göre sapmalar gösterebilmektedir. Gene, floropolimerler kullanıldığında bu gibi bir durum söz konusu olmamaktadır. t CPVC ve PO bileşiklerinden yapılan kablolar UL 910/NFPA testinin şartlarını karşılamakla birlikte genellikle tüm floropolimer kablolara göre başarısız olma noktasına daha yakındırlar. Bu nedenledir ki, alev ve duman değerleri sınırda çıkan kablolar için UL daha sıkı FUS yöntemleri uygulamaya koyacaktır. ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=