1KAPAK KONUSU - MAKALE , ıı � f: -��f ' • =--LD . .. . Şekil 3. Bir grup hizmet asansörü l DTM'de yangınla mücadele ve tahliye hizmeti sağ lamaktadır. l 5 veya 20 katta bir sığınma katı yapılma- dikkate alındığında, yangın çıkan bir kat- sını zorunlu kılmaktadır. Bu katlar (genellikle tan geçerken yangına daha az maruz mekanik aksamlarla aynı katı paylaşmak- kalınmasını sağlamaktadır, ancak aynı tadırlar) dinlenme, merdivenlerarası geçiş zamanda da asansör kabini herhangi veya bir tahliye esnasında yardım gelene bir nedenle şaftın kör alanında kalacak kadar bekleme olanakları sağlamaktadır- olursa yolcuların çıkartılabilmesi için erişimi lor. Sisteme tahliye asansörleri de dahil daha büyük sorun haline getirmektedir. edildiğinden, insanları hızlı bir biçimde tahliye çıkışına eriştirebilmek amacı ile en Ortadoğu'daki Uygulamalar uygun merdiven boşluğu veya asansörü Ortadoğu'da tasarlanan ve inşa edilen kullanabilecekleri emniyetli bir bölüme yüksek binaların çoğu Birleşik Devletler'de aktarmak için hizmet asansörleri (sadece gelişti rilmekte olan şartlara benzer sığınma katı ve tahliye lobi katı arasında olarak bina sakinlerini tahliye edecek hareket eden yüksek hız ve kapasiteli asansörlerle teçhiz edilmektedirler. Bazı asansörler) sıklıkla kullanılmaktadır. Birçok tasarımlarda sığınma katları bulunurken, bina için bu asansörleri kullanmakla, bina- bazılarında bulunmamaktadır. dan tasarlanan Bir Dünya Ticaret Merkezi nın tamamen tahliye edilmesi süresinde halen eski DTM'nin yerinde inşa edilmek- asansörlerin kullanılmaması durumuna Genelde asansörlerin tamamı tahliye tedir. Bina NIST'nin DTM araştırmasından göre yaklaşık yüzde 25'Iik bir zaman ka- için kullanılmak üzere tasarlamamışlardır elde ettiği veriler doğrultusunda yapmış zancı sağlanmaktadır (sadece merdiven- ve bina saki nlerinin yarısının asansörleri olduğu önerileri göz önünde tutarak, bir ıerin kullanılması durumunda 2 saat l 5 kullanırken, diğer yarısının merdivenleri yangın sırasında bina sakinlerini tahliye dakikaya karşılık hem merdivenlerin, hem kullanacağı varsayılmıştır. edecek bazı asansörlerve asansörlü yan- de sığınma katlarından asansörlerin kul- gınla mücadele boşluğu da dahil olmak lanılması durumunda l saat 45 dakika). Genellikle, asansörü beklemek için emüzere pek çok yenilikçi fi kri bünyesinde Ancak özürlüler için mevcut bulunan bir niyetli lobi alanları ile insanların asansör bulundurmaktadır. kısıtlama ise, asansörleri kullanabilecekleri beklememeyi tercih etmemeleri halinde Binada bir grup hizmet asansörü [beşli bir bir sığınma katına erişebilmek için hala kullanabilecekleri lobiye komşu merdiven grup) bir yangın durumunda kullanılmak merdivenleri kullanma zorunluluğudur. boşlukları mevcuttur. Acil durum planları genell ikle fasılalı tahliye yöntemini be- üzere yapılandırılmış olup, bunlardan biri itfaiyenin hizmetine sunulurken, dördü bina sakinlerinin tahliyesi için kullanılac tır. Hizmet asansörü olarak bunlar da ahk a yüksek kapasiteli olup her katta durmakHer yüksek bina için günlük kullanımda nimser ve süreci kontrol etmek üzere bölgesel asansörler genellikl e daha ve- olağanüstü bir durumda asansörleri rimlidirler. Daha çok insanı daha az süre çalışt ı rmak üzere eğitilmiş bina personeli bekleyerekve daha az asansör kullanarak görevlendirilir. tadır, ancak katların sayısı sadece küçük bir noktadan diğerine eriştirirler. Ayrıca, bir oran olduğundan, sakinlerin çoğunun tahliye için merdivenleri kullanmaları bek lenmektedir. Bina tahliye planları ortaya çıkana kadar bu asansör l erden kimlerin yararlanabileceği (engelliler mi?) ve bu asansörlerin nasıl çalıştırılacağı (bir yangın görevlisi mi?) konuları henüz açıklık mamışt ı r. Bu gruba enerji tedarik e d keanzaacnil durum jeneratörleri binanın en üst katına konuşlandırılacaktır. Böylel ikle besleyici lerin tüm bina boyunca koruma altına alınmasına gerek kalmayacaktır [1 1 ]. mevcut asansörler yaklaşık 500 m azami uzunluk sınırına sahiptirler. Bunun esas nedeni de çelik halatların ağırlıklarıdır. Yeni halat malzemelerinin (polyamid halatlar veya PU kaplı çelik bantlar) geliştirilmesi ile daha fazla yüksekliklere ulaşılabilmesi beklenmektedir. Ayrıca yüksek binaların çoğu dikey olarak ayrılmış karışık ma açıktır. Farklı kullanımlar için a k s u a ll n a s n ö ı r boşluklarının ve lobi lerin kullanımı da yaygındır, dolayısıyla bazı asansör l er giriş katı ile varış katları arasında bazı katlardan hiç durmadan geçerler. Bu transit geçilen Asya'daki Uygulamalar bölüm genellikle asansör boşluğunda kör Çin'deki ve birçok diğer Asya ülkesindeki (şaft boyunca hiçbir boşluğu olmayan) bir bina yönetmelikleri, yüksek binalarda her alandır ki, bu da hesaplanmış şaft duvarı 1 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 138 56 Burj Khalifa (Dubai BAE), dünyanın şimdiki en yüksek binasında, her üç kullanım bölümünde (otel, iş yeri, konut) de bina sakinlerini tahliye edebilmek amacı ile bazı asansörler kullanılmaktadır. Sadece t m a erdivenleri kullanarak gerçekleşen hliye süresi ile hem merdiven [1 9 bin bina saki ninin % 55'i) hem de asansör kullanarak gerçekleşen tahliye süresi (90 dakika asansörler ile) kıyaslandığında yüzde 45'e yakın bir süre tasarrufu elde edilmektedir. Kaynaklar [1] Asansörler ve Yürüyen Merdivenler için Güvenlik Yönetmeliği, ASME A 17. 1 •
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=