1 KAPAK KONUSU - MAKALE tepkileri örneğin uzunluğuna göre ciddi fark l ılık göstermiştir ve bu do ısıl iletkenlik ve yangına maruz kolan boru yüzey alanının doğrudan bir sonucudur[l 7]. Plastik boru kullanımı arttıkça, piyasadaki rekabet de daha güçlü bir hal almıştır. Konuyla ilgili taraflar arasında boru ürünleri malzemeleri üreticileri (ağırlıklı olarak metal boru üreticileri) ve sendikalar ve piyasalarının ve kar marjlarının azaldığını gören maliyet artı kar şeklinde çalışan taşeronlar vardır. Teknik argümanlar artıp plastik boru sistemlerinin kullanımını kısıtlamaya başladıkça kanun koyucular da kendilerini bu tartışmalı konunun içerisinde bulmuşlardır [18-20]. 1970'1erin sonlarında, plastik boru tesisatlarının yangına dirençli yapılarda en iyi nasıl test edilebileceği yönündeki giderek artan tartışmalara kısmen bir cevap olarak, ASTME 05 komitesi ASTME 814 Standardını (Boylamasına Girinti Yangın Önleme sistemlerine yönelik Yangın Testleri için standart test yöntemi; diğer adıyla UL 1479 ve UBC Std 7-5), 1983 yılında onaylamıştır. Bu yöntem, ASTME 1 19 yönteminin eksikliklerini gidermiş ve yangına dayanıklı olarak onaylanmış yapılardaki boylamasına girintilere yönelik test kriterlerini netleştirmişt i r. 1 980'1erde, yangına dirençli yapılarda plastik boru, tüp ve kablo kanalı kullanımına yönelik düzenleme değişiklikleri gerçekleştirilmiştir. Bina Yetkilileri Konseyi -Model Düzenlemeleri Koordinasyon Kurulu (CABOBCMC)'nin benzer faaliyetleri sonucunda 1 986 yılında "dikey girintiler için yangından koruma gereklilikleri üzerine son rapor" oluşturulmuştur[21 ]. Bundan yaklaşık 1 O yıl sonra ise, 1995 yılında, BCMC yönergeleri bir kademe daha güncellenmiş ve "Bina Duvar, Zemin ve Çatı Montajlarında Girinti ve Ek Yerlerinin Korunması" adlı rapor yayımlanmıştır. Bu faaliyetlerin bir sonucu da günümüze pozitif ocak basınçları altında testyapılması gerekliliği olmuştur. Bu tür bir test, söndürülmüş yangınlarda görülen en kötü durumları canlandırmak için 0.0l"'lik su kolonu içerisinde gerçekleştirilmektedir. BCMC, kendi 1 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 139 32 yönergelerinde bu tür bir pozitif basınç boşluğu kullanan ilk grup o l muştur. Maalesef, pozitif basınç testi, farklı basınçların kullanıldığı ocaklarda boru girintilerinin ilktestlerinin sonuçlarının sorgulanmasına yol açmıştır. Bu ilk testlerin sonuçları ile ilgili herhangi bir eksiklikveya hatayı içeren herhangi birsaha verisi olmamakla birlikte, yapı sal yangınların zeminden tavana kadar tek tip bir basınç sergilememesi anlamında bu kavram teorik açıdan önem taşımaktadır. Bunun aksine, yangından etkilenen odaların üst l /3 ila l/2'1ik bölümleri içinde maksimum pozitif basınçlar görülmekle birlikte, bunun a l tındaki basınçlar tipik olarak negatif olmakta ve lavabo drenajlarının yer aldığı duvarlardaki boylamasına girintilerde soğutucu havanın girişini teşvik edebilmektedir[23]. Benzer şekilde, atmosferik basınç üzerindeki basınçlar, istifleme etkis i sebebiyle uzun binalarda da sık olarak görülmektedir. Yangına dayanıklı onayına sahip binalardaki plastik borulara yönelik kurulum bilgileri ilk defa organize edilmiş b i r formatta 1 985 yılında sunulmuştur[24]. "Yangına dirençli binalarda plastik borular" başlıklı bu doküman 1992 yılındaki ACBO Ulusal Değerlendirme Raporu'nun ana konusu olmuştur ve daha sonra bu dokümanın iki ilave versiyonu daha yayımlanmıştır[25]. Tarihsel olarak, model düzenleme kurumları aynı zamanda boru malzeme ve sistemlerinin performansı ile ilgili boru tesisat düzenlemeleri de geliştirmişlerdir. Bunlar genelde yangın güvenlik konuları ile ilgili olmamaktadır. Ancak bunun bir istisnası, 1999 yılından önce yangına dirençli binalarda plastik boru kullanımını ciddi şekilde kısıt l amış olan "TekTip Boru Sistemleri Düzenlemesidir"[26]. Bu düzenleme, her tür yapıda plastik boruların sınırsız kullanımına izinvermek için 2000 yılında değiştirilmiştir. Uluslararası B i na Yönetmeliği 27, 22 (IBC) yangına dirençli binalarda plastik boru sistemi uygulamalarına yönelik kapsamlı maddeler içermektedir. IBC Bölüm 603 (1 ve il. Tür binalarda yanıcı maddeler) ve 71 1 (girintiler), yanıcı olmayanyapısal çerçevelere sahip olanlar dahil olmak üzere tüm bina türlerinde plastik boru malzemelerinin kullanımına yönelik koşulları ve gereklilikleri belirlemektedir. 1991 yılında ise NFPA 101 Yaşam Güvenlik Düzenlemesi, yangına dirençli bi nalarda, boru sistemleri ve metaı olmayan elektrik döşeme sistemleri için girintiler kullanılarak koruma sağlanmasının önemini vurgulamıştı r. Bu düzenlemeASTME 8 1 4 testyöntemini kullanır ve hem metalik hem de metalik olmayan boru türlerine sahip girintiler için bir performans gereklilikleri tablosu içerir. Bu gereklilikler BCMC raporuna[22] dayalı olup burada belirtilmemiş b i r apendikste sıralanmıştır. Plastik boru içeren girintilerin önce ASTME 1 1 9 ve sonra E81 4 ile yangın testine tabii tutulması model düzenlemesi geliştirenlere, 25 yıl önce mevcut olanlara kıyasla yapılarda kullanılan plastik boruların özelliklerini daha iyi anlama fırsatı vermiştir. Test arşivler i , üçüncü şahıs test labarotuarları ve araştırma enst i tüleri tarafından gerçekleştirilmiş binlerce yangın dayanıklılık testi içermektedir. Yangın Performans Yönergeleri Yangına dayanıklı bir yapının, bina düzenlemeleri tablolarında veya Gypsum Association Handbook'ta belirtilen temel formda belirtilen şekilde inşa edilmiş olması çok düşük bir olasılıktır[28] Ancak termoplastik boru malzemeleri yangına maruz kaldığında benzer şekilde davranmaktadır ve belirli kurallar farklı kurulumlardaki performansı değerlendirmek ve analiz etmek için kullanılabilir. 1965 yılında Harmathy[29] yangına dayanıklı binalardaki performans ile ilgili seminal onaliz!er sunmuştur. Bu analizler sahada tarım değişkenlerinin etkis i nin doğru şekilde tahmin edilmesinde faydalı olmaktadır. Bu kuralların çoğu, antik bina malzemelerinin yangın performansına yönelik HUD yönergelerinden alınmış olup aşağıdaki bölümde plastik boru uygulamaları bağlamında değerlendirilmiştir. t Kural l : (Duvarlar ve tavanlar gibi) daha kalın konstrüksiyonlar -diğer bütün faktörler sabit tutulduğunda- aynı yangın koşullarına maruz bırakılan ve aynı içeriğe sahip olan daha ince duvarlara kıyasla daha uzun ömürlü olmaktadırlar.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=