1 YANGIN -MAKALE CNG Dolum istasyonları Yangınla Mücadele Standartları (1. Bölüm) CNG yüksek derecede yanıcı bir gazdır. Bu yüzden çıkabilecek yangınları önlemek veya önlenemeyen yangınların kontrol dışına çıkmasını engellemek için tesis tasarımları büyük önem taşımaktadır. _____ .. _____ Kamil TÖZEREN Maklna Mühendisi 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 145 • 62 CNG yani Sıkıştırılmış Doğal Gaz dolum tesisle- Kaçan gazın kanopi yüzünden dağılamaya- rinde borudan çekilen doğal gaz kompresörler ile 200 bar basınca sıkıştırılarak araçlara veya taşıma ünitelerine doldurulup sevk edilir. CNG yüksek derecede yanıcı bir gazdır. Bu yüzden çıkabilecek yangınları önlemek veya önle nemeyen yangınların kontrol dışına çıkmasını engellemek için tesis tasarımları aşağıdaki önlemleri uygulayabilecek şekilde yapılır. rak tutuşması, etrafa yanan plastik, kızgın saç parçalarının yanarak dağılması, plastik tavan kaplamasının yanarken çıkardığı isin tutuşan gazın radyasyon şiddetini artırması, gazın 4-5 metrelik bir kanopi altı na sıkışması, dolayısı ile yatay çapının artması , eskiden 5 metrede yakarken şimdi l O metrede yakabilir düzeye gelmesi, perde duvarlarının kalkması yüzünden 2 ayrı yerde dolan çoklu taşıma sisteminin birbiri 1 . Yangını direkt su kullanarak söndürmeyiniz. için tehlike yaratması gibi neticeler yangın gü- 2. Büyük yangınları söndürmeyiniz. venlik sistemlerinin daha önemle ele alınması 3. Büyük yangınlarda yangı nın devam et- gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. mesine müsaade ederken yakın çevrede bulunan tüpler, kompresörler, borular vs. gibi CNG yangını oluştuğu zaman onu kontrol diğer ekipmanı su ile soğutunuz. etmenin en iyi yolu gaz besleme hattındaki 4. Mümkünse CNG kaynağını ve besleme yaklaşılabilen en yakın vanayı kapatarak kalan hattını kapatınız. gazın yanarak bitmesini beklemektir. Vana ka5. Küçük ve ikinci l yangınları kuru kimyasal panmıyorsa, düşünülmemişse veya yangın için- söndürücüler ile söndürünüz. de kalmışsa yapılacak tek şey gazın yanmasına müsaade ederek tesis içindeki stok, dispenser, CNG ikmal istasyonları tasarlanırken mutfak kompresör gibi üniteleri su ile soğutmaktır. ocağı gibi çalışması istenir. Yani içinde ateş olabilir fakat kendisini yakmaz, içindeki ateş Amerikada kullanılan CNG tüpleri "49CFR" kontrollüdür. Aralarındaki tek fark mutfak oca- isimli federal kurallar gereği yangın testine tabi ğında ateş olması normaldir, istasyonda ateşin tutulmak zorundadır ( l ) . Bu testlere göre tüplere olmas ı normal değildir, olursa kendini ve etrafını emniyet valfleri takılır, yatay vaziyette yerleştirilir yakmadan söndürülmesi gerekir. l O cm altından 5 dakika içinde 430 °C'a ulaDünyada son yıllarda kurulan istasyonlarda bu düşünceden sapmalar oluşmaya başladı. Doğal gaz ile çalışan binek arabalarının art ması, istasyonlar arasındaki rekabet bazı estetik kaygıların öne çıkmasına sebeb oldu, örneğin kanopi ihtiyacını doğurdu. Dispenser alanında motor yağı teşhiri başladı. Dolum yapılan yerler arasındaki 4 metrelik perde duvarlar kalkmaya başladı ve kalktı. Yalnız bu gelişmeler tesis şan bir ateş kaynağı konulur, test emniyet açıp içindeki tüm gazı boşaltana kadar veya 20 dakika süresince, hangisi kısa ise devam eder. Bu testin sonunda gazı tamamen boşaltmış veya 20 dakika içinde yarılmamış olması gere kir. "TS EN ıso 1 1 439" numaralı (2) standart da yangın testi için hemen hemen aynı metodu kullanıyor: Tüp 5 dakika içinde 530 °C ulaşmalı ve test süresince içindeki bütün gazı boşaltmalı deniliyor, 20 dakika süresi bahsi geçen Türk içindeki tutuşabilen malzemeleri çoğalttı. Ka- Standardında kullanılmıyor. Bütün bu testlerde nopinin pleksiglasları, saçların boyaları, plastik patlama anında parça tesiri yapmaması için tavan kaplaması, kanopi altındaki su sebili patlama testlerine önem verilmektedir, tüpün yangın riskini ve çıkan yangının etkisini artırdı . yarıldığı bölge ve yarılma şekli, patlama es-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=