YANGIN - MAKALE gs ı en ırrçl ı ebköl el gş et i kl el er i r ien tdkei l endvi kel e rdi ai çhi na szoi yna dete tkeeknt oknaidk adr eöpn er emml i l edre gğ ei l dni ri ş. öatl ea nyl aa nr ddaakni güçlü ve yıkıcı etkilerinden dolayı daha önemlidirler. dB ier pbreinma buoy gyuunncşaeakyi l daektainkşaalaebdiliirl.dAi misae depremden sonra binayı hala kul lbei cn ea k hmailyai z ?i ş lBeuv ss oe rl udnuu rnu cmedvaa bi sı eslaa ' d e n e a v c e b e t i ' olabilir. Bu ise bir binanın elektrik tesisatı, t ıa s e ı n t mm la l a e m /r hi ao vl maal adnı dk çı r am ak u, lsl au nkı amy ndaı şğı ı ovl bd .usği su ına gelmektedir. Daha önemli bir shoermu ei sne sşoundr au rc: aDneı mp rıez ımn absoı l yk ournucyaa bvi el i ryi za? Dkaelapbreilmmdeesinyesotenrrlai mbidinira?nın hala ayakta Peki gs öı nn db aü rşel abr si l ae cneek okl ai ş ci l ear k ?o l Bai ncaadyk a a m b yı a i r v y n e g a y ı n n aı o k tomatik yağmurlama sistemimizin bu üçük yangını durduracağına güvenea) b) c) d) Şekil 1 . Deprem Hasar Örnekleri: [a) Kopmuş bir boru tesisatı, [b) Asma tavana bağlı kırılmış bir yağmurlama başlığı, [c) Tamamen kullanılmaz duruma gelmiş aküler, (d) Soğutma grubunun gövdesine bağlı borunun yarattığı hasar. bilecek miyiz? Ya yağmurlama boruları edilen gözlemsel verilere dayanılarak (Denklem 2) depremden dolayı hasar görmüşse ne bazı deneye dayalı formüllerle hesap- olacak? lanabilirler. insanlar binayı tahliye etmeye çalışırken IBC'ye göre yapısal olmayan eleman- (2) bu küçük yangın ve/veya duman kolay- lora etkiyecek deprem yükü hesabı için Denklemde fe yatay deprem yükü, We lıkla ölümlere sebep olabilecek. aşağıdaki denklem kullanılır: bileşenin ağırlığı, A0 deprem zemin Ybui rk adruı dr uamk i up agröasgtrearfmoel dktuekdçi ar m u h t e m e l . Ama eğer d g eprem yüklerini engelleyecek şekilde üçlendirilmiş yangın tesisatları ci çui nt bisier s ebbu etpürkadlumr uamyal acradkatnır k onr kı zmma mevı z . Aynı durum (Denklem 1) F =----- 1+2- 0, 4a p SDS wp ( z) P R h _!!_ Jv ( l ) diğer bütün mekanik ve elektrik tesisatları Denklemde Fp yatay deprem yükü, için geçerlidir. Binaları ve tesisleri inşa ap bileşen yükseltgeme faktörü, SDS ederkenyapısal olmayan kısımları düşün- ani spektral karşılık ivmesi, Wp yapısal mek zorundayız. Aksi taktirde aşağıdaki olmayan bileşenin ağırlığı, Rp bileşen türden hasarlar kaçınılmaz olacaktır. karşılık faktörü, ip bileşen önem faktörü, z bi leşenin bina içindeki konumunun Yönetmelikler ve Sismik Yükler yüksekliği, h binanın toplam yüksekliği Depremlerin tabiatta gerçekleşen doğal olarak tanımlanmıştır. ivmesi, 1 bina önem faktörü, Hi bileşenin bina içindeki konumunun yüksekliği, HN binanın toplam yüksekliği olarak tanı lanmıştır. Ayrıca yerel Türk Kodunda eğ m er s dk i o s o t r l u e g m m u a i d , u y a v a c a p il r ı ı l n a y a c e a d b k e a k tğ e e l s a i l s e n a k a t t n r y i ka d ğ s o is m n t a e u n m rl ı a m i m v la a e r dileepbruenmlaryın bağlantılarında hesaplanan ükünü tiği belirtilmiştir. n iki katı alınması gerekÖrnek Hesaplamalar Ay üş ak ğh eı dsaa, byıen rı eb rui j li at bbai l i rğsliınbi zi r. tYr aatfaoyn udnespi sr emmi k yükü IBC 2006 ve Türk Kodu 2006 ile olaylar olması sebebiyle tıpkı hava du- hesaplanmıştır. rumu tahminlerinde olduğu gibi sismik öte yandan yerel Türk Kodu çok daha yükler de tam olarak bilinemezler. Bu- az detaylıdır ve bu açıdan yetersiz kal- Örnek ekipmanın fiziksel karakteristikleri nun yerine geçmiş depremlerden elde maktadır. (her iki hesap yöntemi içinde aynıdır): - 1 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 146 -92
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=