-66 YANGIN - MAKALE Hibrid ve Elektrikli Araçlarda Yangın Emniyeti Elektrikli ve hibrid {hybrid) otomobillerin, 2011 yılından itibaren başlıca büyük firmalar tarafından seri üretimine geçilerek dünya ile birlikte Türkiye'de de satışa sunulacak. Elektrikli otomobiller şehirler arası kullanımdan ziyade, şehir içi kullanıma uygundur. __ c.._ ____SezerASLAN Yangın Eğitim Uzmanı ve Danışman DETAfv1 Şirketler Grubu 1YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 148 Hibrid (melez) otomobillerin amacı benzin sarfiyatını azaltmaktır. Bunu sağlamak için sıkışık trafikte, düşük hızlarda benzin motoru yerine elektrik motorunu kullanmakta ve bu sayede kısmen sıfır emisyon salınımı sağlamaktadırlar. Elektrik motorunun çalışması için gerekli enerji benzin motoru çalıştırıldığı zamanlarda ya da frenleme sırasında akülere şarj edilmektedir. Dolayısıyla bu araçların elektriğe bağlanarak şarj edilmesi gibi bir gereksinim yoktur. Elektrikli ve hibrid (hybrid) otomob i llerin, 201 1 yılından itibaren başlıca büyük firmalar taraf ı ndan seri üretimine geçilerek dünya ile birlikte Türkiye'de de satışa sunulacak. Elektrikli otomobiller şehirler arası kullanımdan ziyade, şehir içi kullanıma uygun. Elektrikle ve akaryakıtla çalışan iki motora sahip "hibrid" araçlar lityum-iyon batarya kullanır ve bu bataryalar oldukça pahalıdır. Elektrikli araçlar, şehirler arası kullanımdan ziyade, şehir içi için uygun oldukları için bir şarj ile ortalama 1 30-1 50 kilometre gidilebiliyor. Elektrikli ve hibrid araçlar yolda çok ekonomiktir. Bugünkü gece tarifesiyle şarj edilmesiyle, l 00 kilometrede 2-3 Tl.'.lik elektriksarfiyatı olacaktı r. Çoğu özelleştirilmiş olan elektrik dağ ı tım firmalarının, elektriğini satmak için şehirlerin muhtelif yerlerine şarj cihazları ve istasyonları kuracaktır. Şarj için apartmanların altına ve otopark gibi yerlere hızlı şarj üniteleri kurulacaktır. Kablosunu araca bağladıktan sonra, b i r kredi kartı ya da özel bir kartla araçlar şarj edilebilecek. Dolayısıyla şarj istasyonlarının kurulmasının türeticiye ek bir maliyeti olmayacak, altyapı kendiliğinden oluşacaktır. Türkiye petrolde tamamen dışarıya bağımlıdır. Elektrikte dışarı bağımlılık da, ithal kömüre dayalı termik santrallerden ve doğalgaz çevrim santrallerinden dolayı bir miktar olmaktadır. Ancak, bu bağımlılıkyüzde 50 mertebesindedir. Türkiye Söz konusu araçlarda kullanılan lityum-iyon bataryalarının ömürleri yaklaşık 2 bin şarjlıdır. Her gün bir kez şarj edilirse ve l 00-150 kilometre gidilirse, yaklaşık olarak 6 yılda aküler ömürlerini dolduracaktır. Pratikte akü bir aşamadan sonra . , yıpranıp, daha çabuk deşarj olmaya başlar. Araba 1 50 kilometre gideceğine, l 00 k i lometre gitmeye başlar, bunun sonucu 4-5 senede bir akü değişimine ihtiyaç olabilir. Hibrid Teknolojisi ve Hibrid Otomobil Hibrid teknolojisi kabaca bir tarifle elektrik motoru, petrol yakıtlı motor gibi farklı güç kaynak l arının bir arada kullanılması anlamına gelmektedir. Akü, elektrik motoru ve yakıtlı motor üçgeni hibrid araçların ana prensip unsurlarıdır. Hibrid araçlara aynı zamanda melez motor adı da verilmektedir. Araç çalışması ve hareke geçmesi, akü destekli elektrik motoru ile gerçekleşir (60 - 70 km kadar). Düz yolda ilerleme elektrikli ve benzinli motor arasında maksimum yarar sağlayacak şekilde olur, Ani hızlanma, yüksek hız veya yokuş yukarı gibi çekiş gücü aıtmalarında ise hem elektrik motoru hem de petrol yakıtlı motor aynı anda çalışmaya başlar. Kırmızı ışık gibi bekleme yapılırken benzinli motor devreden çıkar. Tabi ki elektrik motorunun çalışmasını sağlayan akünün şarj edilme sorunu karşımıza çıkmaktadır. İşte hibr i d araçların can alıcı noktalarından biri de burada karşımıza çıkıyor. Regenerative frenleme sayesinde yokuş aşağı inilirken veya frene basılırken meydana gelen enerji, hibrid araçlarda elektrik motorunun jeneratör haline dönüşmesi ile aküye aktarılarak şarj edilmesi sağlanır. Böylece elektrik akımına bağlanarak şarj edilmesine gerek kalmamaktadır. nükleer santrale sahip olursa, bu oran çok daha Burada önemi olan diğer bir konu iseelektrik ve azalacaktır. Bu durumda elektrikli ve hibrid benzin motorlarının gerek tek başlarına gerekse araçlar, çevre kirliliği, enerjinin güvenliği ve ülke her ikisinin de doğru zamanda, maksimum kaynaklarının içeride üretilmesi açısından çok performans ile devreye girmesini sağlayacak ekonomik ve yararlı hale geleceklerdir. olan teknolojidir. Ayrıca hibrid araçlarda benzin
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=