Doç. Dr. Abdurahman KILIÇ İTFAİYE OLAYLARINDA KOMUTA VE KONTROL GÖREV VE KOMUTA ÖZELLİKLERİ İtfaiyenin temel görevi insanların uğradığı yangın, sel, çökme, kayma ve benzeri felaketlere müdahale ederekzararı azaltmak ve insanları kurtarmaktır. Bu çalışmalardaki başarı derecesi olay yerindeki ekibin organizasyonuna ve koordinasyonuna bağlıdır. Bunu sağlayacak olan ise olay yerindeki komutandır. Büyük olaylarda farklı ekipler olaya müdahale ettiğinden, her olayda genellikle ekipler değiştiğinden ve her olay farklı bir özellik gösterdiğinden daha önce hazırlanan planların tam olarak uygulanması mümkün değildir. Olayyerinde, ekiplerin niteliklerine ve olayın boyutlarına uygun programın hazırlanması ve bunun çok çabuk uygulanması gerekir. Bunu yapacak olan kişinin yani komutanın bilgi seviyesi ve deneyimi ile yetki seviyesi planların iyilik derecesinde büyük rol oynar. Her itfaiye istasyonu için bir komuta biriminin olması, itfaiye birliklerinin daha kolay bir şekilde yönetilmesi ve kontrol edilmesi için gereklidir. Komuta eden personel diğer personel gibi yetişmeli ve diğer personelin karşılaşacağı durumları iyi bilmelidir. Ayrıca, eğer felaketin boyutu çok büyükse, başka bir istasyonun komuta birimini gerekli biçimde harekete geçirecek bir sistem olmalıdır ve harekete geçirilen komuta birimi deolayınolduğuyerdegereklikomuta işlemlerini takip etmelidir. Komutan ve Organizasyonu İtfaiye olaylarında, yetki ve sorumluluğu sahip olan ve olaya müdahale planlarını hazırlayarak ekiplerin görev dağılımını yapan ve yönlendiren kişiye "komutan denir. Olay yerindeki diğer amirler komutanın emrindedir. Askeri birliklerde ve birçok ülkede, bir olayda birçok komutan ve bunları yöneten bir başkomutan bulunmasına rağmen, ülkemizdeki itfaiyelerde başkomutan terimi kullanılmaz. Bazı ülkelerde başkomutan görevini yapan kişiye merkezi komutan da denilmektedir. İstanbul'da herhangi bir itfaiye olayına müdahale y eden en yüksek rütbeli personel, olayın komutanı olarak kabul edilir. Olayın büyüklüğüne ve iştirak eden grup ve müfrezelerin sayısına göre komutan değişir. Bir müfrezenin iştirak ettiği olaylarda müfreze amiri, grubun katıldığı olaylarda grup amiri, müdür yardımcılarının iştirak ettiği olaylarda müdür yardımcısı, müdürün iştirak ettiği olaylarda müdür komutan olarak görev yapar. İstanbul İtfaiyesi'nde bir olaya müdahale öncelikle olayın olduğu yere en yakın müfreze veya grup tarafından yapılır. Olay yerine gelen ekip amiri ilk değerlendirmeyi yaparak Komuta Merkezine bilgi verirve olaya müdahale eder. Müfrezelerin müdahale ettiği olaylarda birinci derecede sorumlu olan ve olayın komutanı müfreze amiridir. Grup amiri ve komuta birimi olaydan sorumlu olmakla birlikte olay yerindeki komutanın isteklerini yerine getirmek zorundadır. Ekip amiri, emir-komuta zinciri ile birimindeki çavuş ve onbaşılara verdiği talimatlarla olaya müdahale eder ve merkeze gerekli yardımları belirtir. Grup amiri olayı takip eder ve olayın boyutuna bakarak herhangi bir emir beklemeden, gerekiyorsa olay yerine hareket eder. Olay yerine ulaştığında olayın sorumlusu ve komutanı grup amiridir. Birden fazla grubun iştirak ettiği olaylara müdür yardımcıları katılmak zorundadır. Dolayısıyla olayın komutanı müdür yardımcısıdır. Müdür yardımcısı gelinceye kadar olaya ilk gelen grup amiri olay yerine gelmişse, bölge grup amiri komutanlık yapar. Müdür geldiği zaman yetki ve sorumluluk müdüre geçer ve komutan olarak görev yapar. İTFAİYE BİRLİKLERİNİN KOMUTASI İtfaiye içinde görev yapan, küçük ve büyük rütbeli bütün personel olayın türüne göre komutandır. Bir araçla gidildiği zaman olayın komutanı onbaşıdır veya çavuştur; olay sırasında bütün yetki ve sorumluluğa sahiptir. Bu nedenle de komutan • YANGI N VE GÜVE Nl İK DERGİSİ SAYl-15
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=