• 24 1 KAPAK KONUSU - MAKALE Sürdürülebilir Duman Kontrol Sistemleri Beun mazaakainldeidreenkyoamdpaonenfleri odrat haad aanz keanledrıjriahna vr cea y a n as ifsrtleymu ml e rvien ebga seınneçll abni rdbı ramkaı ş sunulmaktadır. ____ _ - -----John H. KLOTE Kaynak www.hpac.com 1 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 153 Sürdürülebilir duman kontrol sistemler i , özellikle fonlar ve oluk sistemleri olmak üzere konvansiyonel duman kontrol sistemlerinde bulunan komponentleri en aza indirmekte ya da ortadan kaldırmaktadır. Sonuç olarak bu sistemler daha az enerji harcamaktadırlar. Bu makale sürdürülebilir duman kontrol sistemlerini ve bunların arasından da özellikle atriyum duman kontrol sistemleri ve basınçlı duman kontrol sistemlerini anlatmaktadır. Güvenli Alan Sistemleri Güvenli alan sistemler i bir tahliye sırasında (-ya da bir binada güvenli bir alana yer değiştirme süreci sırasında- bu konu tahliye kadar sık görülmemekte olup, bu makalede anlatılmamaktadır) güvenli bir alan oluşturup sürdürülürler. NFPA 92, Duman Kontrol Sistemleri Standardı "güvenli alan"ı duman ve sıcaklığın yaşamı tehdit etmeyen bir seviyede tutulabildiği alan olarak tanımlamaktadır. Güvenli alan sistemlerinin analizi konvansiyonel duman kontrol sistemlerinin analizinden çok daha karmaşıktır, çünkü duman aktarma, güvenli alan ve tahliye hesaplamalarını içerir. Dumana aktarma hesaplamaları binanın tamamı boyunca zamanın bir fonksiyonu olarak dumanın özelliklerini belirler. Güvenli alan hesaplamaları ise insanlar üzerinde dumanın etkisini değerlendirir. Tahliye hesaplamaları bir binayı terk etmek için gerekli olan sürenin hesaplanmasında kullanılır. Duman Aktarma Hesaplamaları Pek çok uygulama için dumanın aktarma süreci hesaplamalı akışkanlar dinamiği (CFD) ile canlandırılabilmektedir. CFD yazılımı herhangi bir alanı çok sayıda hücreye böler ve duman sürati ve özelliği anlamında ortaya çıkan eşitlikleri çözer. Yangın dinamikleri s i mülatörü (FDS) Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST) tarafından yangından koruma uygulamalarına yönelik olarak geliştirilmiş bir CFD'dir. FDS ücretsiz olarak NIST'den temin edilebilmektedir (daha fazla bilgi ve dosya indirmek için lütfen http://1 . usa. gov/FDS-SMV sitesini ziyaret edin). CFD büyük binalarda yayılan duman için uygun değildir. Ancak CONTAM'dan, yaklaşık simülasyonlar temin edilebilir. (daha fazla bilgi ve dosya indirmek için lütfen http://l . usa.gov/ CONTAM sitesini ziyaret edin). CFD gerçekçi ve detaylı simülasyonlar oluşturabilmektedir ancak bu çok vakit almaktadır. Örneğin bir atriyum duman kontrol sisteminin simülasyonu genelde ı 8 ila 36 saat sürmektedir. Güvenilir Alan Hesaplamaları Dumanın insan hayatına yönelik en doğrudan tehlikeleri zehirli gazlar, yüksek ısı ve ısıl radyasyondur. Kalın dumanlı ortamda görüş zorlaşırve insanlaryavaş yürürlerya da yönlerini kaybederler. Bu da dumana daha fazla maruz kalmalarına sebep olur. Balkondan düşme durumları da azalan görüş ile bağlantılı ilave bir tehlikedir. Bu tehlikelerin etkisi analiz edilebilmektedir. Tahliye Hesaplamaları Tahliye süresi hareket öncesi süre ve hareket süresinden meydana gelmektedir. Hareket öncesi süre insanların yangının farkına vardıktan sonra ne yapacaklarını düşündükleri süredir. Genelde durumun aciliyeti belirgin hale gelinceye kadar normal aktivitelerine devam ederler. Binayı terk etmeleri gerektiğini fark ettikleri zaman ise yanlarına kıyafet almak veya eşyaları toparlamak gibi aktiviteler için ilave zaman harcarlar. Hareket öncesi süre hareket süresi kadar veya daha uzun olabilir. Tahliye süresi hesaplamalarında hareket öncesi süreye ciddi bir pay ayrılması gerek l idir. Atriyum Duman Kontrolü Amerika Birleşik Devletleri'nde atriyum duman kontrolüne yönelik en sık kullanılan yaklaşım
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=