1 iş GÜVENLiĞi - MAKALE Üniversitelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi İş Sağlığı ve Gwenliği (İSG) önlemlerine uygun olarak tasarlanmamış bir işletmenin ekonomik ve vdeerğimildlii olması mümkün r. Bu durumda üniversite eğitimleri süresince İSG kültürünü almış hekim, mühendis ve mimarların tasarımları ve uygulamaları ile ülkemizdeki iş kazası ve meslek hastalıklarını ortadan kaldırabilir ya da en azından kabul edilebilir seviyelere düşürebiliriz. _____ _ ___ Doç. Dr. Ferdi TANIR* Doç. Dr. Suphi URAL ** Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD* Çukurova Üniversitesi, Müh. -Mim. Fakültesi, Maden Mühendis/iği Bölümü** - 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 153 ■ 92 Özet iş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) önlemlerine uygun olarak tasarlanmamış bir işletmenin ekonomik ve verimli olması mümkün değildir. Bu durumda üniversite eğitimleri süresince İSG kültürünü almış hekim, mühendis ve mimarların tasarımları ve uygulamaları ile ülkemizdek i iş kazası ve meslek hastalıklarını ortadan kaldırabilir ya da en azından kabul edilebilir seviyelere düşürebiliriz. Son yıllarda fen, mühendislik ve mimarlık programlarında İSG konularını kapsayan ders sayısı yaygınlaşmaktadır. Türkiye'deki yüksek eğitim kurumlarında çağdaş İSG eğitim ve uygulamalarının tam olarak sürdürüldüğünü söylemek mümkün değildir. İSG eğitimlerinin sağlıklı olarak yürütülebilmesi için lisansüstü eğitimine de gereken önem verilmeli ve İSG eğitimleri mevcut müfredatla uygun bir şekilde bütünleştirilmelidir. Bu çalışmada, Türkiye'deki üniversitelerin İSG eğitimine ilişkin durumu incelenerek eğitim müfredatlarında ne şekil yer alması gerektiği tartışılmıştır. Giriş İSG, "İş yerlerinde işin yürütülmesi sırasında, çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır". Çalışanların sağlığının korunması, hastalanan ve kazaya uğrayanların iyileştirilmesi gibi uygulamalar iş sağlığının tıbbi boyutu olan iş hekimliğini oluşturur. İşyerlerindeki fiziksel, kimyasal, biyolojik vb. sağlık risklerinin saptanması, ölçülmesi ve kontrol altına alınması çabaları şeklindeki teknik boyutu da iş hijyeni olarak belirtilmiştir. İSG; tıbbın, tekniğin ve birçok bilim dalının ilgi alanına giren çok sektörlü bir çalışma alanıdır. Bu bilim dallarının eğitim yeri olan üniversitelerde İSG eğitimi de olmalıdır. Günümüz dünyasında ekonomik ve sosyal politika değişimleri, iş sağlığına bakışı etkilemiştir. Buna bağlı olarak tıp fakültelerinde İSG eğitimi için zaman ayrılmamakta ve koruyucu hekimlik çalışmaları yerine tedavi edici hekimlik giderek daha da ilgi çekmektedir. Buna karşın işverenler, yöneticiler, tıp doktorları, mimarlar ve mühendislerin, gelecekteki çalışma hayatlarında İSG bakış açısını hesaba katmaları gerekecektir. �una bağlı olarak işyerlerinde başta yöneticiler olmak üzere tüm çalışanların eğitim süreçlerinde İSG eğitimini tamamlamış olması gereklidir. Bu eğitimler için örgün ve yaygın eğitim programlarında İSG eğitimini verecek akademisyenlerin de bulunması beklenir. Türkiye'de sınırları belirlenmiş, bölgesel özellikleri dikkate alan ulusal bir İSG eğitim programı, mezuniyet öncesi lisans eğitiminde de, mezuniyet sonrası yüksek lisans eğitiminde de bulunmamaktadır. Son 20 yılda İSG yasal durumları ve uygulamaları gelişme göstermişse de ilgili eğitim kurumlarında çağdaş İSG eğitim ve uygulamalarının sürdürüldüğünü söylemek pek kolay değildir. İSG eğitimlerinin sağlıkla ilgili konularından hekimliğe yönelik bölümleri tıp fakültelerinde, güvenlikle ilgili konuları da mühendislik, mimarlık ve fen fakültelerinde, hem sağlığı hem de güvenliği ilgilendiren ama kapsamı daha dar olanı ise meslek yüksek okullarında sürdürülmektedir. l ,2,3,4 Bu çalışmada, Türkiye'deki üniversitelerin müfredatları içindeki İSG eğitiminin durumu incelenerek, müfredatlarda ne şek i lde yer alması gerektiği tartışılmıştır. Gereç ve Yöntem Halen Türkiye'de eğitim-öğretime açılmış 1 04'ü kamu, 53'ü vakıf olmak üzere toplam 1 57 üniversite bulunmaktadır. Bunların içinde 2 yüksek teknoloji enstitüsü, 8 teknik üniversite, 1 güzel sanatlar üniversitesi, 4 asker i okul, 1 polis akademisi eğitim vermektedir. Bu üniversitelerden 61 'i kamu, 1 3'ü vakıf olmak üzere toplam 74 tıp fakültesinin programları incelenmiştir. Mart 2011 itibarı ile günümüzde eğitim veren 61, uzmanlık eğitimi veren 53 tıp fakültesinde, 32 adet devlet üniversitesinin mühendislik-mimarlık ve fen fakültelerindeki 55 farklı bölümü, 3 adet vakıf üniversitesinin 3 bölümündeki İSG konularını içeren dersler ile 1 2 devlet ve vakıf üniversitesinden 2 farklı üniversitedeki meslek yüksek okulları bünyesinde açılan işçi sağlığı ve iş güvenliği programlarının müfredatları, süreleri, içerikleri ve veriliş şekilleri tespit edilmiş, sonuçlar önceki çalışmalar ve uluslar arası örneklerle karşılaştırılarak sunulmuştur, 5 • 6. 7
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=