1 iş GÜVENLiĞi - MAKALE Bulgular ve Tartışma Tıp Fakültelerinde İSG Eğitimleri: Eğitim verildiği belirlenen ve programları incelenen 61 tıp fakültesi bulgularına göre, Türkiye'deki tıp fakültelerinde mezuniyet öncesi lisans eğitimlerindeki İSG eğitimleri, temel olarak Halk Sağlığı Anabilim dallarında verilmektedir. Çünkü hemen tüm ülkelerde olduğu gibi halk sağlığı anabilim dalları, "Koruyucu Hekimlik" temelinde dersler veren, mezuniyet öncesi ve mezuniyet sonrası eğitiminde "İş Sağlığı ve Meslek Hastalıkları" olarak yan dal eğitimi müfredatı olan dahili bilimler tıp dalıdır. Türkiye'deki tıp fakültelerinden 40'ı kamu, 3'ü vakıf üniversitesi tıp fakültesi olmak üzere toplam olarak 43'ünde halk sağlığı anabilim dalı kurulmuş ve eğitim vermektedir. Bu anabilim dallarının mezuniyet öncesi (lisans eğitimi) müfredatlarında, dönem 111, iV, V ve VI'da 9-l 5 saat arasında teorik ve uygulamalı iş sağlığı, iş sağlığı ve güvenliği, meslek hastalıkları ve korunma vb. adlar l a İSG eğitimleri sürdürülmektedir. Gerek verildiği dönem, gerek verilen süre ve gerekse içerik konusunda belirli bir standart yoktur. Buna karşın, İSG ile ilgili yasal mevzuat, işyeri ortam faktörleri, çalışanlarda risk grupları, iş kazaları, meslek hastalıkları, işle ilgili hastalıklar, işyeri sağlık birimi ve işyeri hekiminin görevleri tüm eğitim programlarında bulunmaktadır. Tıp fakültelerinde mezuniyet öncesi(lisans eğitimi) sırasında halk sağlığı anabilim dalları dışında, çok azında(l 2'sinde) halk sağlığı dışındaki anabilim ve bilim dallarında (göğüs hastalıkları, fizik tedavi, K.B.B, enfeksiyon, acil gibi) çok kısa süreli (ortalama 4.8 saat) iş sağlığı ile ilgili derslerin anlatıldığı belirlenmiştir. İçeriklerde genellikle hastalıkların anlatımları sırasında işle ilgileri ve meslek hastalığı oldukları bazen belirtilmekte, İSG konulu, iş sağlığı adlı veya İSG çerçevesinde teorik ya da uygulamalı ders yapılmamaktadır. Tıp fakültelerinde, mezuniyet sonrası [yüksek lisans, doktora, tıpta uzmanlık) eğitim veren 53'ündeki İSG eğitimleri, sadece Halk Sağlığı anabilim dallarında 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 153 94 gerek içerik ve gerekse süre olarak artarak verilmektedir. Halk sağlığı anabilim dallarında bir eğitim dönemindeki İSG ders yükü 50-150 saat arasında değişen oranda teorik ve uygulamalı olarak verilmektedir. Bu eğitimlerde, fakültelerin İSG konusunda yetişmiş öğretim üyesi ve iç dinamiklerine göre değişen süre ve oranlarda; İSG kavramları, genel ilkeleri ve uygulama ilkeleri, Dünya'da iş sağlığı sistem anlayışının gelişiminin tarihçesi, sanayi devrimi ve Türk i ye'de iş sağlığının gelişme aşamaları, iş sağlığı ve güvenliğinin yasal durumu, dünyada iş sağlığı ile ilgili uluslararası örgütler ve uluslararası düzenlemeler, Türkiye'de İSG kurumları, örgütlenme ve mevzuatı, iş sağlığı ve insan sağlığı ile halk sağlığı ilişkisi, sağlığı etkileyen kişisel ve çevresel özellikler ile iş sağlığı ilişkisi, iş fizyolojisi ve özel çalışma biçimleri, iş sağlığı epidemiyolojisi, işyeri için "tehlike" ve "risk" kavramları ile risk değerlendirme kriterleri, risk iletişimi, işyeri ortam faktörleri ve korunma önlemleri, çalışma yaşamında özel gruplar ve bunların izlemi için yapılması gerekenler, meslek hastalığı yasal tanımı ve yükümlülükleri, sınıflamaları, Türkiye'deki meslek hastalıkları ve kanserlerinin istatistikleri, meslek hastalıklarında tanı ve korunma yöntemleri, işle ilgili hastalıklar, tanımlamaları, nedenleri, istatistikleri ve korunma yolları, iş kazası yasal tanımlamaları, iş kazası nedenleri, istatistikleri ve korunma yolları, ergonomi tanımı, çalışma alanlar ı ve iş sağlığındaki yeri, iş hijyeni kavramı ve uygulamaları, işe devamsızlık kavramı ve nedenleri, dünyada ve ülkemizde işe devamsızlık nedenleri ve işe devamsızlık analizleri, beslenmenin iş sağlığındaki yeri, toplu beslenmenin sorunları ve çözüm önerileri, sağlık çalışanlarının sağlık riskleri ve korunma yolları, hastanelerde çalışan sağlığı bir i mleri, önemi, görevler i ve halk sağlığı uzmanlarının sorumlulukları, hasta güvenliği kavramı ve güvenlik kültürü kavramları, Türkiye'de işyerlerinin, çalışanların demografik özellikleri, sosyal güvenlik durumları, İSG kurulunun koşulları, üyeleri ve görevleri, işyeri sağlık ve güvenlik birimi ve görevleri, işyeri hekimliği, görevleri, sorumlulukları, yetkileri ve yasal durumu, toplumda iş sağlığı konusunda farkındalığı arttırma, çocukve gençlerin eğitiminde iş sağlığı kavramlarının yerleştirilmesi konusunda halk sağlığı uzmanlarının sorumlulukları, iş sağlığındaki güncel gelişmeler ve kalite belgeleri konuları teorik olarak verilmektedir. Bunun dışında bir işyeri sağlık biriminde işyeri hekimi ile çalışmalara katılarak uygulama eğitimleri verilmekte, uzmanlık eğitimi alan araştırma görevlisi doktorların İSG konusunda seminerler yapması sağlanmaktadır. Ayrıca bir kamu üniversitesi tıp fakültesinde halk sağlığı anabilim dalına bağlı "İş Sağlığı Bilim Dalı", bir özel vakı f üniversitesi t ı p fakültesinde de "İş Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezi" kurulmuş ve eğitimlerini sürdürmektedir. Diğer tıp fakültelerindek i Halk Sağlığı anabilim dalları bünyesinde "İş Sağlığı" yüksek lisans eğitimleri de verilmektedir.7• 8 Türkiye'deki t ı p fakültelerinde Halk Sağlığı anabilim dalları dışında mezuniyet sonrası eğitimlerde İSG eğitiminin sadece göğüs hastalıkları bölümünde genelde "Mesleksel Akciğer Hastalıkları" adlarıyla verildiği ve bu derslerin ortalama 6.1 saat olduğu belirlenmiş ve benzer bulgu daha önce Cimrin ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada da gösterilmiştir. 4 ABD (Minnesota, Harvard, Massachusetts, Chicago, lllinois), Kanada, AB ülkeleri (İngiltere, Finlandiya, İrlanda, Fransa, İtalya, Danimarka, Almanya, Slovenya) tıp fakültelerinin eğitim programları incelendiğinde hemen benzer şekilde ağırlıkla Halk Sağlığı Okulları, Halk Sağlığı Enstitüleri, İş Sağlığı Fakülteleri vb. kurumlarında geniş oranda İSG eğitimlerinin "İş Sağlığı", "İş ve Çevre Sağlığı", "İş Sağlığında Hizmet, Araştırma ve Politika" eğitimleri şeklinde müfredatta yer aldığı saptanmıştır. İSG eğitimlerinin, "İSG Eğitim ve Araştırma Merkezi, İSG Ulusal Enstitüsü ve İrlanda İş Sağlığı Fakültesi" gibi ayrı birimler kurularak mezuniyet öncesi-lisans ve mezuniyet sonrası-lisansüstü eğitimlerde geniş olarak özel bir eğitim müfredatı konusu haline getirildiği belirlenmişt i r. Mezuniyet öncesi-lisans eğitimlerinde 1 5-150 saatlik teorik ve uygulamalı müfredatta İSG
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=