1 iş GÜVENLiĞi -MAKALE programları zorunlu ve seçmeli dersler olarak konulduğu, mezuniyet sonrasında ise 1 -2 yıl süren yüksek lisans ve uzmanlık eğit i mleri olduğu belirlenmiştir.9• 15 İş Sağlığı ve Güvenliği için Avrupa Ajansı (EU-OSHA) tarafından yayınlanan raporda üniversite eğitimi içine İSG entegre edilirse, hem İSG ile ilgili zorlukların üstesinden gelinebileceği hem de yaratıcı örnekler verilerek İSG uygulamalarındaki engellerin ortadan kaldırılabileceği belirtilmiştir. 15- 16 Gerek ABD ve gerekse AB ülkelerindeki İSG eğitim programlarının kurumsal müfredatta olmasının yanında, yaygın ve işyerlerinde sürdürülen hizmet içi İSG eğitimler ile ILO ölçülerinle İSG kültürü güvenliği, risk yönetimi, meslek kazaları ve ilk yardım ile teknik emniyet ve işçi sağlığı adları ile açılan derslerin içerikleri de önemli farklılıklar göstermektedir. Lisansüstü Eğitimi: Çok az sayıda devlet ve vakıf üniversitemizin sağlık bilimleri enstitüleri ile ve fen bilimleri enstitülerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği veya iş güvenliği anabilim dalları bulunmaktadır. Bazı devlet üniversitelerinin lisansüstü programları içerisinde de İSG konularını içeren dersler açılmakla birlikte bu sayılar oldukça yetersizdir. 201 O yılı sonu itibarı ile Türkiye genelinde İSG konusunda sadece 36 adet doktora tamamlandığı göz önüne alınırsa, lisans ve lisansüstü eğitimlerindeki sıkıntıların İSG oluşturma çalışmalarının sürdürüldüğü konularında yetiştirilmiş akademisyen sasaptanmıştır. 14 • 15•16 Asya ülkelerinde (Çin, Endonezya, Kore, Malezya, Filipinler, Singapur, Sri Lanka ve Tayland) giderek artan oranda (önceleri yılda 6-30 saat günümüzde 1 00 saat) İSG eğitimlerinin müfredatlara girdiği, Avustralya'da ise tıp fakültelerinin 2. ve 4. sınıflarında geniş kapsamlı teorik ve uygulamalı eğitim sürdürülürken, Japonya'da "İş ve Çevre Sağlığı Üniversitesi" 1 991 'de kurulması ile bu eğitimin en üst düzeyde kurumsallaştığı, tıp ve sağlık bilimlerinde 6-50 saatteorik lisans, 1 -2 yıllık lisans üstü eğitimlerinin verildiği belirlenmiştir. İsrail'de 30 saat teorik ve 1 20 saat uygulamalı İSG eğitimlerinin müfredatta yer aldığı saptanmıştır. 15•17 Mühendislik Mimarlık Programlarındaki iSG Eğitimi lisans Eğitimi: Halen türkiye'deki 32 adet devlet üniversitesinin mühendislikmimarlık ve fen fakültelerindeki 55 farklı bölümünde ve 3 adet vakıf üniversitesinin 3 bölümünde İSG konularını içeren dersler açılmaktadır. Ders süreleri 2 ile 3 saat arasında olup, mühendislik-mimarlık ve fen fakültelerindeki öğrencilerin bir dönemdeki ders yükü ortalaması 26 saat olmaktadır. İSG, iş güvenliği, işyer i güvenliği, endüstriyel hijyen, mühendislikte karar ve risk analizi, meslek bilgisi ve laboratuar 1 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 153 96 yısının yetersiz olmasından kaynaklandığı kolayca görülebilmektedir. ABD ile AB Ülkelerinde MühendislikMimarlık ve Fen Programlarında İSG Modern İSG mevzuatının, kuralcı o l mayan risk değerlendirme esaslı bir yaklaşımı vardır. Bu nedenle de bütün mühendislik disiplinlerinin risk değerlendirmesi ve yönetimi konularına vakıf olması gerekir. Avrupa Birliği Ülkelerinin üniversite eğitim politikaları içerisinde İSG eğitiminin mevcut üniversite eğitim müfredatı içerisinde yer alması büyük önem arz etmektedir. Birlik üyesi ülkeler üniversite eğitim programlarında eğitim amaçlarını ve çıktılarını ayrı ayrı belirlemektedir. Örneğin İrlanda Müfredat Değerlendirme Ulusal Konseyi, İSG öğrenim çıktıları olarak kaza önleme, risk değerlendirmesi ve risk bilinci kazanma hedeflerini benimsemiştir. AB'nin üniversitelerdeki İSG eğitimine ilişkin hedefleri ise bütün öğrencilere İSG kültürünü kazandırmak ve üniversite içerisinde sağlıklı ve güvenlikli ortamlar temin etmektir. 1 8 Finlandiya'da Mühendislik programındaki üniversite öğrencileri her dönem ortalama 20 saat İSG eğitimi almakla birlikte öğrencilerin yarıdan fazlası ek olarak kurslara devam etmektedir. Buna karşılık aynı programlarda görev yapan öğretim elemanları İSG ile ilgili herhangi bir formol eğitim almamaktadırlar. 19 Almanya Postdam Üniversitesinde, İSG dersleri seçmeli olduğundan öğrencilerin yarıya yakını eğitimi almaktadır. Ancak sonuçları itibarıyla İSG eğitimi alan öğrencilerle diğerleri arasında tehlike ve risk algılama, risk değerlendirme gibi konularda beklenilen sonuçlar elde edilememiştir. Bu nedenle müfredat gözden geçirilerek eğitimin daha etkin hale getirilmesi amaçlanmıştır. 1 8 Avrupa Birliği kaynakları İSG derslerinin üniversite müfredatına eklenmesinde büyük sıkıntılarla karşılaştıklarını belirterek bunun olası nedenlerinin, üniversitelerin "risk"in akademik bir kavram olarak görülmediği ve bu eğitimleri üniversitelerde verebilecek yeteri kadar akademisyen olmadığı şeklinde açıklamaktadırlar. 20 Federal Meslek Sınıflandırma (SOC) sistemine göre, ABD'de kabul edilmiş mühendislik Disiplinlerinden birisi de sağlık ve güvenlik mühendisliği'dir (Health and Safety Engineering). Bu mesleğin iş tanımı; bilimsel ve teknik yöntemler kullanarak işyerinin ve çalışanların zarar görmesini engellemek, yangın, zehirli kimyasallar ve diğer tehlikelere karşı gerekli önlemleri almak, iş yerlerindeki riskleri kabul edilebilir seviyelere düşürebilmek için prosedürler geliştirmek olarak tanımlanmışt ı r. Oakland Üniversitesinde, iş güvenliği programında 1978 yılından bu yana eğitim verilmektedir. Ayrıca Millersville, North Caroline ve Eastern Kentucky Üniversitelerinde İSG lisans programları bulunmaktadır. Son yıllarda Fen, Mühendislik ve Mimarlık programlarında İSG konularını kapsayan ders sayısı giderek artmaktadır. Bu derslerin verimli bir şekilde yürütebilmek üzere yeterli sayıda akademisyenin yetiştirilebilmesi için lisansüstü eğitimine ağırlık verilmesi gerekmektedir. 201 O yılı sonu itibarıyla üniversitelerimizde 36 adet doktora ve 1 22 adet yüksek lisans tezi tamamlanmıştır. Öğretim üyeliğine atanabilmek için en az doktora derecesi almak gerektiğine göre henüz üniversitelerimizdeki Fen Fakülteleri ile Mühendislik ve Mimarlık Fakültelerinde açılmakta olan dersler için gerekli bilim insanı sayısı da yetersizdir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=