YANGIN -MAKALE 1 kalibre edildiğinde elde edilmiş olan basınç farklarını göstermektedir. Ticari binada, zemin katta bulunan asansör kapılarında maksimum basınçlar çok miktarda ihlal edilmiştir (Şekil 2a). Açık bırakılmış olan zemin kat asansör kapıları dahil olmak üzere, asansör kapılarında görülen birden fazla ve göreceli olarak büyük sızıntıların üstesinden gelmek için çok büyük miktarda hava gerekli oldu ğundan, üst kat asansör kapı basınçları için dikeye yakın bir profil gözlemlenmiştir (fan akış hızları rakam tablolarının altında verilmiştir). Bu sebeple, asansör kuyusu sıcaklıkları çevre sıcaklığına yakındır ve duman birikme etkisi basınç değişim ölçüsü en aza indirilmiştir. Bunun aksine, merdiven kovası çok daha az sızıntı miktarlarına ve fan hızlarına sahiplerdir. Bu sebeple, çevre sıcaklığından büyük sıcaklıklara sahip olup, birikme etkisi ile bağlantılı basınç değişim ölçülerine sa hiplerdir. Basınçlandırılmış olan merdiven boşluğunun, basınçlandırılmış bina iç kısmı yerine çevre basıncı ile doğrudan bağlantı içinde olması sebebiyle, çatı-katı-merdiven boşluğu- kapı basınç farkı çok büyük olmaktadır. Buna ilave olarak, asansör basınçlan dırılması ile birlikte çalışılırken, çok daha yüksek merdiven boşluğu fan hızlarına gerek duyulmaktadır ve bu da sistemler arasında güçlü bir etkile�molduğunu göstermektedir (burada gösterilmemiştir). 4, 5, 6 Bunun aksine, mesken bina modeli basınç ları çok daha karmaşıktır (Şekil 2b). Şaftların arasında minimum +0.10 inç su sütunu (25 Pa) basınç farkı elde etmek için çok daha yüksekzemin-kat basınç farklılıklarına gerek vardır. Bunun temel sebebi garaj 35 30 25 � 20 § 15 '5 10 � ! 1 __..,_ Asansör -e--- Mercf."'1 o·�-0-2...,,5--0..., .s--o'"" .1�5---,.1--1 25· ı'iPkapı boyunca basınç farkı (su içerisinde) Şekil 2a. fonları, asansör kapıları boyunca, binaya tüm katlardan hava sızdırmaktadır. Bu durumun mesken binanın işgal edilmiş tüm katları boyunca yaklaşık 0.65 inç su sütunu ( l 62 Pa) gibi çok büyük basınç farklarına yol açtığı gözlemlenmiştir (yani tipik bir kapı üzerinde 70 lbf {3 1 O N}'den daha yüksekbirkuwet). Bu güçlerkoridordan mesken binanın içindeki dairelerin iç kısımlarına doğru yönlendirilmiştir. Bu tür büyük kuwetler kapıların zor açıl masına veya hızlı kapı açılması sebebiyle yaralanmalara yol açabilir. Bu kuwetler aynı zamanda, garaj seviyesi lobi kapısı sızıntı alanına karşı da duyarlıdırlar. Eğer garaj kapısı doğrudan çevreye açılıyorsa (yani lobi yoksa), asansör kapıları boyunca görülen minimum basınçlar zemin kata doğru hareket eder ve mesken binadaki dairelerin kapı güçleri %50'den fazla azaltılmış olur (burada gösterilmemiştir). 35 30 25 2 20 o § 15 '6 10 5 ;�Asonsciı :��bo;.ıoı.---Er-- �skeıj bina j i o � i i O 025 0.5 075 1 1.25 1.5 1 75 ı'iPkapı boyunca basınç farkı (su içerisinde) Şekil 2b. 35 30 -&--Merdiven _ 25 2 20 § 15 '5 1 0 :,.: 5 o boşluğ� oı-----�2c!---�4 ---+6---:1e ı'iPkapı boyunca basınç farkı (su içerisinde) Şekil 3. pozisyonudur. Dış kapılar kapalı oldu ğunda, basınçlandırma sistemlerinin çalıştırılması kesinlikle gerekli olacaktır (geceleri, soğuk günlerde vs.). Her ne kadar pratikte asansör basınçlandırma sistemleri dış bina kapıları açık bırakılarak kalibre edilse de, mevcut IBC maddelerine sıkı şekilde uyulduğunda, kapıların kapalı olması durumunda bile düşük performans olması öngörülmemektedir. Şekil 3, ticari bina modeli için Makalenin yazarları asansör basınçlandır- bina dış kapıları kapalı olarak kalibre masının daire kapıları üzerindeki etkilerini araştırmış olan herhangi bir yayımlanmış çalışma ile karşılaşmamışlardır. Her ne kadar IBC'nin diğer bölümler i izin verilebilir daire kapısı güçleri konusuna edilmiş bir sistemin (hipotetik) gereklilik lerini göstermektedir. Tüm üst katlarda, 5 inç sudan yüksek basınç farkları (1 .3 kPa) gözlemlenmektedir (çatı katı seviyesi merdiven boşluğu kapıları için yaklaşık 50 inç su sütunu [13 kPa] ). seviyesinin kendisine ait kapalı lobi alanı değinse de, bu bölüm içerisinde asansör olması ve lobi kapısının kapalı olmasıdır kuyusu basınçlandırması ile ilgili bu olası Bu durumun açıklaması şu şekildedir: ve bu da sonuçta minimum kuyu basınç etkileşime doğrudan değinilmemiştir. Hava çatıdan kuyunun içine basılır ve bu farklılıklarına sebep olmaktadır. havanın bir kısmı kapalı asansör kapıları Asansör kuyusu basınçlandırması anla- içinden bina iç kısmına doğru ilerlerken Buna ilave olarak ve belki de daha da mında önemli olduğu tespit edilmiş olan kaybolur. Ancak birinci kat açık asansör önemli olarak, büyük asansör kuyusu bir diğer faktör de dış bina kapılarının kapılarının daha büyük sızıntı alanları YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 1531 93
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=