1 YANGIN -MAKALE • 82 t "Pasif duman koruma si steminin" bir pmaar çn aas ıl goı ll aa mr a ka dl aur ı mhaanl i nddaemkpaepral enr iı r dvue hava ve dumanın hava kanalı, transfer veya havalandırma açıklıkları içinde dolaşmasını önler. t "Tasarlanmış duman kontrol sistemi" olarak duvarları ve tabanları, basınç farkı yaratacak bariyer oluşturmak için kullanarak dumanın yay mak için tasarlanmıştır. ı Y lm an a g s ı ı n n ı ı s a a z r a a lnt basınç altına alınan alanlar dumanın diğer alanlara yayılmasını önler. Duman damperlerinin tesisatı için aşağ daki şartlar aranır: ıt Yeri: Duman damperleri duman bariy lerinin içinde veya yanlarına takılmalıd e ı r r. Duman bariyerinden 60 cm'den uzağa koyulmamalıdır. Tabi ki paket klima san rallerini izole etmek için kullanılan duma t n damperleri bu uzaklık sınırlamasına tabi değildir. NFPA 90A kuralları kapasitesi 15000 CFM [ft3/dk) (25.000 m3/saat) üzerinde olan paket klima santrallerinin duman damperleri ile izole edilmesi şartını getirmiştir. t Zıvana ve bağlantıları: perlerinin zıvanalar içine yDeur lme şat i rnilmdaemleri şart değildir. Doğrudan hava kanalının içine yerleştirilebilir. imalatçı firmanın montaj talimatında bağlantı için uygun yöntem ve bağlantı parçası için gerekli olan aralık belirtilir. t Sızmazlık: Damperin çerçevesi ve hava kanalı arasındaki bi tenmeyen hava sızırnletışsmınıeönnloekmtaelak riıçiisn p sız e m ri asızzıhntaı loeragneltai r irlımdealmi d ipr . eDrui nmçaenr çdeavme s i ve hava kanalı veya kovan arasındaki sızıntıya göre değil kanatlar arasından olan sızıntı üzerinden belirlenir. Yangın damperleri (Şekil l nalı uygulaması ister kanal )t,oipstlearmhaavoadkaası (açık plenum] içeren dönüş uygulamaları olsun, duvara veya zemine hava kanalının geçtiği noktaya parçaların bütünlüğünü ve duvarın yangın derecesini korumak için monte edilirler. Yangın damperleri yangın 1 YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 157 Şekil 4. Dikey kanatlı yangın/ duman damperi örneği - fabrikada monte edilen hareket mekanizması üstte veya altta olabilir. dayanıklılığı sınıfı olan bölmeler in bütün lüklerini muhafaza etmek için tasarlanır ve test edilirler. Yangın damperleri eriy bilir bir eklemle (l 65°'den 286°'ye kad e ar ayarlıdır) donatılmıştır; bu eklem eriyene kadar kanatları açık olarak tutar. Eriyebilir eklem eridiğinde kanatlar kapanır ve alevin yandaki bölmeye geçmesini önler. Yangın damperleri için iki tip uygulama mevcuttur: Statik ve dinamik. Statik y gın damperleri sadece yangın anın a d n a kapanacak şekilde tasarlan temlerinde uygulanabilir. Din m a ı m ş Hik V yAaCn gs iısn düzaemrepeterlestri iesedihlmavişaleardkışında kapanmak ir ve hem hava akış hızına (ft/dk) hem de basınç farkına göre bir derecelendirmeye alınırlar. Tüm dinamik hava damperler i için en küçük derecelendirme 2,000 ft/dk ve 4.0 inch su sütunudur. Minimum derece 2,400 ft/ dk. minimum hava akışı ve 4.5 inch su sütununda kapanma esasına dayalıdır. Mini mumdan daha yüksek dereceler dakikada 1,000 ft ve 2 inch su sütunun katları esas alınarak yapılmaktadır. Yanmevgcınudttuarm: Ppeerdrl eeri tiki temel tasarım altında ipi ve çoklu kanat tipi. Perde tipi damperler en yaygın görülen modeldirve eriyebilir bir eklem bağlantısıyla yerinde tutulan bir perde içerir. Çoklu kanat tipi damperler hava akımı içerisine y rilmiş "kanatlı" kontrol damperlerinin b e e rl n e z ş e ti ridir. Çoklu kanatlı yangın damperleri hava akımına aynı ölçüdeki hava kanallarında perde tipi yangın damperlerine nazaran daha büyük bir direnç gösterirler. Ancak, Yakıt/duman damperi kombinasyonları gerek UL555 yangın damperi gerekse UL555S duman damperi standartlarını ve yukarıda belirtilen uygulama şartlarını ktaabrşaılanmveaktadır. Bu tip damperler duvar, ya tavandaki HVAC kan lerinin hem yangın perini beraberce hşaemrt kdoeştduum a a l n ı g d e a ç m iş ğu yerlerde kullanılırlar. Bu damperler bir ısı algıladığı zaman (hava kanalı sıcaklığıyla iletilen) ve açıklığı "kapatarak" izole eder. Genel yangın damperler i nden farklı olarak, yan gın/duman damperleri eriyebilen eklem bağlantısı yerine ısı ile açılan elektrikli donanım ile mevcuttur. Elektrikli kapatma donanımı yeniden kurulabilir ve damperin zaman zaman lemlere sebep HoVlaAbCilesicsteekmalenriinbdirevpurrmoba ile kapanması yerine daha kontrollü bir şekilde kapanmasını sağ rımcıları yangın/duman la d r a . m Sis p te e m ri k ta o s m abinasyonu seçerken bu elektrikli sigorta donanımlarının bulunması konusunda ısrarcı olmalıdır. Damperin kararlı olmasını sağlayan aerodinami lara sahip yang ı n / d ukmtaansadrıma mlı kpaenr laetr i diğerlerine nazaran daha iyi performans gösterirler (daha az ba�ın� düşmesine neden olurlar). Sistemde daha az basınç düşmesi enerji tasarrufu demektir. Sistem tasarımcıları performansları onaylı bir kuruluşça belgelenmiş [Hava Hareketi ve Hava Kontrol Kurumu- Movement and Control Association (AMCA)] y man damperleri seçmelidir. angın/duArtırılmış Uygulama Esnekliği Yangın damperlerinin montajı UL veya diğer bir onaylı belgelendirme birimi fından test edilmiş olduğu gibi imalat t ç a ınra ın monta kılavuzlarına göre yapılmalıdır. Son zamanlarda bi rımları -özellikle yangr çı no/ dk udmaamn pdear mt aps ear i kombinasyonları- uygulama ve montaj çoklu kanatlı hava damperleri sistemdeki bakımından esnekliklerini artırmışlardır. UL hpaavnamhaızdlaer ırneı nc epl eerr id ni e n ü tip ze i r d ina d m e p o e ld rl u eğrin u k u a y gulamalara kullanılabilir. Çoklu kanatlı y gın damperleri UL (Underwriters Laborato a r n y) standartlarına göre test edilmiştirve 4,000 ft/ dk ve 8.0 inch su sütunu basınç farkına göre dinamik kapanma derecelidir. testlerinin sayısı yeni taj yöntemlerini de k t a a p sa sa rımya la c r a ı v k e ş e m kio ld n e önemli ölçüde artmıştır. Bu tasarımlar doğru damperin seçilmesini ve montajını yapımcı mühendis, müteahhit ve AHJ (y ki sahibi kuruluşa) önemli bir yük getirme e k tsizin kolaylaştırmıştır. Mekanik denetleyici
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=