Yangın ve Güvenlik Dergisi 159. Sayı (Mayıs-Haziran 2013)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 159 70 YANGIN - MAKALE John C. ASTAD, Teresa A. LONG Kaynak: www.osamagazine.com Yan × c × Tozlar Büyük toz patlamalar × , havada as × l × kalm × ü minimum toz konsantrasyonunun süreç ekipman × içerisindeki bir ate ü leme kayna ù × ile temasa geçmesi sonucu meydana gelir. Bu patlama be ü geninin be ü unsuru vard × r; × s × , yak × t, oksijen, süspansiyon ve dar alan. Üretim endüstrisi, petrol, do ù algaz petrokimya ve madencilik sektörleri kadar yüksek risk arz etmezler. Görüntü yan × lt × c × olabilir. Sonuçta markette reyonlar aras × nda gezerken al × ü veri ü yapmak ya da elektronik ürünler veya cihazlar kullanarak ma ù aza fiyatlar × n × kar ü × la ü t × rmak ne kadar tehlikeli olabilir? Perdeyi biraz aralarsak, ürün ömrünün ilk a ü amalar × nda ah ü ap, yiyecek, metal, plas- tik veya ka ù × t hammaddelerin mucizevi bir ü ekilde nas × l kimyasal ve mekanik süreçler kullan × larak cazip bitmi ü ürünlere dönü ü türül- dü ù ünü görebiliriz. Yan × c × toz bu i ü lem s × ras × nda yan × c × kat × partikül- lerden (CPS) ortaya ç × kar ve i ü yerinde potansiyel olarak patlay × c × bir atmosfer meydana getirir. Büyük toz patlamalar × , havada as × l × kalm × ü mi- nimum toz konsantrasyonunun süreç ekipman × içerisindeki bir ate ü leme kayna ù × ile temasa geçmesi sonucu meydana gelir. Bu patlama be ü geninin be ü unsuru vard × r; × s × , yak × t, oksijen, süspansiyon ve dar alan. Pek çok yüksek riskli endüstride, buhar bulutu patlamalar × ve ani alevlenme yang × nlar × da ayn × unsurlara sahip olup burada bir bas × nç dalgas × ve öne do ù ru uzanan bir ses alt × alev reaksiyonu görülür. Katastrofik ikincil toz patlamalar × ise birincil bir patlamadan ç × kan bas × nç dalgas × n × n, yatay yü- zeyler üzerinde birikmi ü olan tozu süspansiyona kald × rmas × sonucu ortaya ç × kar. Bunun ard × ndan, birincil yang × n × n daha yava ü hareket eden ses alt × alevi y × k × c × sonuçlar ortaya koyacak ü ekilde havada as × l × olan gaz × ate ü ler. Yan × c × Toz Facialar × 20 May × s 2010 tarihinde yan × c × toz tehlikelerinin global seviyede dikkat çekmesi sonucunda yüksek risk, aileye yeni bir üye daha eklemi ü tir. Çin’in Chengdu bölgesindeki bir elektronik fabrikas × nda metal cilalama operasyonlar × s × ras × nda, alüminyum toz patlamas × sebebiyle üç üretim i ü çisi ölümcül ü ekilde yaralanm × ü t × r. Bir hafta sonra, 14 zaman dilimi do ù uda, ABD’nin Tennessee eyaletinin Gallatin kentinde bulunan bir toz metalürji tesisinde katastrofik bir hidrojen patlamas × meydana gelmi ü ve ü iddetli yan × k yaralanmas × sebebiyle iki ki ü i ya ü am × n × yitirmi ü - tir. Yap × lan ilk incelemelere göre, metal tozu olay × n ü iddetini artt × ran bir faktör olarak tespit edilmi ü tir. Bunun yan × nda Tennessee’deki kazadan sonra dört ay içerisinde, meydana gelen toz alevlenmesi yang × n × nda iki i ü çi ölümcül ü ekilde yaralanm × ü t × r, bir ki ü i de a ù × r yaralanm × ü t × r. Yan × c × toz vakalar × artarak devam ederken ve k × tadan k × taya atlarken, neredeyse bütün üretim alt sektörleri bundan nasibini alm × ü t × r. Peki s × rada kim vard × r? Olaylar × n büyük k × sm × asl × nda bir ön uyar × ver- mektedir. Çin’deki toz patlamas × ndan birkaç hafta önce, bir di ù er elektronik tesisinde zay × f endüstriyel havaland × rma sebebiyle sa ù l × ks × z alüminyum toz konsantrasyonlar × ndan ü ikayet edilmi ü tir. Toz kazalar × izole edilmi ü ya da s × ra d × ü × de ù illerdir; uluslararas × çapta sürekli olarak meydana gelirler.