Yangın ve Güvenlik Dergisi 159. Sayı (Mayıs-Haziran 2013)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 159 78 YANGIN - MAKALE John H. KLOTE, Ph.D., P.E., FSFPE, Michael J. FERREIRA, P.E., James A. MILKE, Ph.D., P.E Kaynak: www.magazine.sfpe.org Asansör Bo ü lu ù u Bas × nçland × rma - 1 Bu makalede anlat × lan asansör bo ü lu ù u bas × nçland × rma sistemlerinin amac × yang × n s × ras × nda duman × n asansör bo ü lu ù u içerisinden ak × p yang × ndan uzaktaki katlarda ya ü am × tehdit etmesini önlemektir. (Bu makalenin devam × bir sonraki say × da yer alacakt × r.) Asansör bo ü lu ù u bas × nçland × rma, kapal × asan- sör lobilerine alternatif olarak ortaya ç × km × ü t × r. Bu makalede de ù erlendirilen malzeme SFPE (Society of Fire Protection Engineers)’lerin du- man kontrol seminerleri ve yeni duman kontrol el kitab × nda belirtilmi ü olan asansör bo ü lu ù u bas × nçland × rma sistemlerine dayanmaktad × r. Bu makale asansör tahliyesine yönelik duman kontrol konusu ile ilgili de ù ildir. Binalardaki asansör bo ü lu ù u bas × nçland × rma sis- temlerinin büyük k × sm × bas × nçland × r × lm × ü merdiven bo ü luklar × na sahip olan binalarda yer almakta olup bu makalenin odak noktas × birlikte çal × ü - makta olan bu bas × nçland × rma sistemlerinin ikisi birdendir. Bas × nçland × r × lm × ü asansör sistemlerinin bir binadaki tek bas × nçland × rmal × duman kontrol sistemi oldu ù u ender durumlarda, bumakalede verilen bilgiler faydal × olacakt × r. Asansör kabini hareketinin meydana getirdi- ù i bas × nçlar × n, bir bas × nçland × r × lm × ü asansör sisteminin performans × n × olumsuz etkileme potansiyeli vard × r ve bu asansör piston etkisinin, bas × nçl × bir asansör sistemi tasar × m × nda dikkate al × nmas × gereklidir. Tasar × m Analizi A ù analiz modelleri genelde bas × nçland × rmal × duman kontrol sistemlerinin tasar × m analizinde kullan × lmaktad × r ve CONTAM ( ú ç hava kalitesi hesaplamalar × nda kullan × l × lan simulasyon arac × ) bu tür analizler için o kadar s × k olarak kullan × lmak- tad × r ki art × k bir standart halini alm × ü t × r. CONTAM, bu makalede de ù erlendirilen simülasyonlar için kullan × lmaktad × r. Genelde bir CONTAM analizine bir binan × n bas × nçland × r × lm × ü asansörleri ve ba- s × nçland × r × lm × ü merdiven bo ü luklar × n × n istenilen performans × sergileyecek ü ekilde dengeli olup ol- mad × ù × n × belirlemek için ihtiyaç duyulmaktad × r. Bas × nçland × r × lm × ü asansörlerin tasar × m × bas × nç- land × r × lm × ü asansör bo ü luklar × n × n tasar × m × nda çok daha karma ü × kt × r ancak bu karma ü × kl × k ile ba ü a ç × kabilecek bir dizi sistemler de mev- cuttur. Bu karma ü × kl × ù × n sebepleri ü unlard × r: (1) Genelde bina kaplamas × hem asansör hem de merdiven bo ü lu ù u bas × nçland × rmas × ndan kaynaklanan yüksek miktardaki hava ak × ü × n × n etkili ü ekilde kald × racak nitelikte de ù ildir. (2) Ze- min kattaki aç × k asansör kap × lar × zemin kattaki asansör bo ü lu ù undan ak × ü × artt × rma e ù iliminde olurlar ve (3) zemin kattaki aç × k d × ü kap × lar zemin kattaki asansör bo ü lu ù u boyunca a ü × r × bas × nç farkl × l × klar × na yol açabilirler. Büyük ü ehirlerin ço ù unda itfaiye birimleri giri ü ç × k × ü lar × h × zland × rmak için d × ü kap × lar × aç × k b × - rak × rlar ve Uluslararas × Bina Mevzuat × na göre asansör bo ü lu ù u bas × nçland × rmas × d × ü kap × lar × n aç × lmas × ile devreye girer. Buna ilave olarak binada bulunanlar da tahliye s × ras × nda baz × d × ü kap × lar × açalar. Bu makalede, asansör bas × nç- land × rmas × n × n birkaç d × ü kap × aç × k haldeyken gerçekle ü tirilmesi gerekti ù i belirtilmektedir. E ù er sistem, bütün kap × lar kapal × yken istenilen ü ekilde performans göstermiyorsa, bu kap × la- r × n baz × lar × n × n asansörler bas × nçland × r × lmadan önce otomatik olarak aç × lmas × gereklidir. ú tfaiye birimlerinin d × ü kap × lar × aç × k b × rakmad × ù × lokasyonlarda d × ü kap × lar × açmak için farkl × bir yakla ü × m uygun olabilecektir. Burada de ù erlendirilen asansör bas × nçland × r- ma sistemleri ü unlard × r: (1) Temel sistem, (2) d × ü havaland × rma sistemi, (3) zemin egzoz sistemi ve (4) zemin kat lobisi sistemidir. Bu sistemlere yönelik a ü a ù × daki de ù erlendirmeler ayn × za- manda bas × nçland × r × lm × ü merdiven bo ü luklar × na da sahip olan binalar içindir. Contam Simülasyonlar × û ekil 1 ’de gösterilen örnek binadaki sistemlerin performans × n × ara ü t × rmak amac × yla 36 CONTAM