yukarıda zikredilmişti. Şimdi Tablo 1 'deki ilk değerlerden ekstrapolasyon yoluyla ölüm zamanını bulmaya ve ölüm eğrisini çıkarmaya çalışalım. Tablo 1. Karbonmonoksidin insan Yaşamına Etkileri [6, 7, 8, 9, 10] co Süre (ppm) (saat) 40 2 100 2 10-15 �8 30 �8 100 8 COHb, % 2 5 =2.5 5 =10 20 40 60 Etkileri Sinir sisteminde aksaklıklar Psikomotor sisteminde aksamalar Başağrısı, başdönmesi, kardiyak ve pulmoner fonksiyonlarında aksak lıklar Kardiyovasküler sistemde arızalar, elektrokardiyografik anormallikler Hareket halindeyken düşmeler Baygınlık, geri dönüşümün meydana gelmemesi halinde ölüm. Tablo ! 'deki değerlere göre, 40 ppm CO, 2 saat süreyle etkidiğinde kanda %2 nisbetinde COHb, 1 00 ppm CO ise aynı süre zarfında %5 karboksihemoglobin meydana getirmektedir. Buna göre aynı şartlarda basit bir hesaplama ile 650 ppm karbonmonoksit ortamında 4 saatte kanda oluşacak karboksihemoglobin nisbetinin %65'i bularak ölüm getireceği kolayca söylenebilir. Buna göre 1 300 ppm CO ortamında ise 2 saat içerisinde kanda oluşacak karboksihemoglobin nisbetinin %65 olacağı görülür ki bu da ölüm demektir. Yani teneffüs edilen havada 1 300 ppm CO bulunduğunda insanın yaşama süresi 2 saat olmaktadır. Bu durumlara göre tablo teşkil edilip "ölüm eğrisi" çizilebilir (Tablo 2 ve Şekil 1). Tablo 2'den açıkça görüldüğü gibi 10.000 ppm CO Şekil 1. Duman gazı içerisindeki çeşitli CO nisbetlerine göre, ölüm getiren (%65 karboksihemoglabin oluşma) zamanı. 12000 �r-----------------1 10000 e sooo U 6000 4000 2000 0 -t-----ı---,-�---,r-�-.----,-�-�- 0 değerinde yani % 1 karbonmonoksit konsantrasyonundaki bir hava ortamında insanın yaşama süresi 0.26 saat (15.6 dakika) olmaktadır. Tablo 2. Karbonmonoksilin ölüm etkisi Ç.Q_Jppm) Süre (saat) COHb % Etkileri 40 2 2 100 2 5 650 4 65 Ölüm 1300 2 65 2600 1 65 5200 0.5 65 10000 0.26 65 Zaten AdliTıpkaynaklarında da% 0.7 COortamında hareket halindeki bir insanın yaşama süresi 40 dakika olarak belirtilmiştir r5J. Bu değer de bizim bulduğumuz değerin doğruluğunu göstermektedir. Kapalı bir yerde yanma olayında CO konsantrasyonunun bu değerlere çıkmasının hiç de zor olmayacağı basit bir deneyle kanıtlanabilir. Karbonmonoksitin 600 ppm'den sonra, kişinin fiziki durumu, adali faaliyetleri ve etki süresi itibariyle ölüm getirdiği muhakkaktır. Bu değerin altında ise 50 ppm'e kadar normal, 50- 1 00 ppm arası, tabii ki belli bir süre etkidiğinde, hafıza bozukluğu, 1 00-200 ppm arası şiddetli baş ağrısı, 200-400 ppm arası kusma, 400-600 ppm arası ise koma hali meydana gelmekte ve komanın devamı halinde ise ölüm mukadder olmaktadır. Sıcaklığın Etkisi Yangın başlangıcından itibaren yangın mahallinde sıcaklık çok süratli bir şekilde yükselir. Bunun için yangınlarda ilk dakikalar, hatta saniyeler çok önemlidir. Zira yangınlarda ilk 5 dakikada hararet hemen 500°C'nin üzerine çıkmaktadır. Yangın yerinde zamanın fonksiyonu olarak sıcaklığın değişimi Tablo 3'den izlenebilir. Buna göre 1 saat içerisinde ortam sıcaklığı 927 °C'ye yükselmektedir. Ancak burada en '?üyük yükseliş ilk 5 dakikaya tekabül etmektedir. Işte yangınlarda ilk 5 dakikanın önemi buradan kaynaklanmaktadır. Tablo 3. Yangın ortamında sıcaklığın zamanla değişimi Zaman (dakika) Sıcaklık (°C) 5 538 10 705 15 760 20 800 25 820 30 844 40 877 50 905 60 (1 saat) 927 Sıcaklığın insan yaşamı üzerinde büyük etkisi olduğu ise inkarı mümkün olmayan bir hakikattir. Yüksek hararet insan vücudunda onarılmaz yaralar açar. Derinin yanması ile derinin hemen altında bulunan ter bezleri tahrip olur. Vücutta bulunan toksin YANGIN VE GÜVENlİK DERGiSi SAYl• 16
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=