Yangın ve Güvenlik Dergisi 160. Sayı (Temmuz-Ağustos 2013)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 160 73 YANGIN - MAKALE • Elektrik panolar × nda bulunan ekipman ve tesisat × n termal kameralarla izlen- mesi, a ü × r × × s × nmalar × n anla ü × lmas × aç × - s × ndan faydal × olabilecek ve normalin üstünde × s × nan ekipman × n gözden geçirilmesi ya da de ù i ü tirilmesiyle hasar ya ü anmadan al × nabilecek bir önlemdir. Özellikle kompanzasyon panolar × nda bulunan kondansatörlerin periyodik olarak gözden geçirilmesi önem arz eder. • Personelin vardiya bitiminde i ü yeri terk edilirken ayd × nlatma ve yang × n alg × lama sistemleri d × ü × nda tüm ü alterler indirilmeli ve makinelerin enerjileri kesil- melidir. Elektrik tesisat × na projeye uygun olmayacak ü ekilde ve yetkin personeli gözetimi olmaks × z × n yap × labilecek ekle- melerden kaç × n × lmal × d × r. • Makine parkurunun geni ü letilmesi akabinde kablolar × n ve sigortalar × n ye- nilenmi ü makine parkuruna göre revize edilmemesi yang × na sebep olabilecek ba ü ka bir etkendir. • Önceki maddelerde s × ralanan tüm önlemler yang × n riskinin azalt × lmas × nda etkin rol oynayacakt × r. Tesisin faaliyet koluna göre elektrik sistemlerinden kaynaklanabilecek riskler ve hasar frekanslar × de ù i ü kendir ancak elektrik giren her alanda, al × nabilecek tüm önlemlere ra ù men yang × n riski mev- cuttur. Bu sebeple faaliyet koluna ve tesis üretimi göz önünde bulundurularak yang × n alg × lama önlemlerinin al × nmas × gerekmektedir. Elektrik sistemlerinin bulundu ù u alanlarda suyla söndürme yap × lmamal × d × r. Su yerine CO 2 ve ha- lokarbon, söndürme sistemleri tercih edilmelidir. b-Konutlarda Bu konuda ba ü l × ca dikkat etmeniz gere- ken noktalar ü unlard × r: • Elektrik Tesisatlar × nda kullan × lan ekipman (sigortalar, kablolar, ayd × nlatma arma- türleri vb.) ihtiyaca ve kullan × m alan × na uygun olarak seçilmelidir. Ortamdaki toz, nem, yan × c × ve parlay × c × maddeler, gazlar vb. dikkate al × narak riskin derece- sine göre tesisatlar etanj ya da ex-prof özellikte olmal × d × r. • Mümkün oldu ù u kadar kablolara ek yapmamaya özen gösterilmelidir. Mutlaka ek yap × lmas × gerekiyorsa kab- lolar klemens kullan × larak eklenmeli ve klemensi bir buat içine alarak ek noktas × d × ü ortamdan izole edilmelidir. • Buatlara, elektrik panolar × na, ayd × nlat- ma armatürlerine, elektrik motorlar × na vb. elektrikli ekipmana yap × lan kablo giri ü ve ç × k × ü lar × nda mutlaka kablo ça- p × na uygun rekorlar kullan × lmal × d × r. • Elektrik panolar × n × n kapaklar × , conta- lar × tak × l × olacak ü ekilde daima kapal × tutulmal × d × r. Bu sayede pano içerisine girebilecek toz ve hava minimize edil- mi ü olur. • Elektrik tesisat × nda kesinlikle 2x0,75 mm kesitli kablo kullan × lmamal × d × r. Çünkü bu kablolar sigortalar × n tan × ml × oldu ù u ak × m de ù erlerine ula ü madan × s × nmaya ve erimeye u ù rayaca ù × ndan yang × na sebebiyet verebilirler. • Yang × n; yan × c × madde, oksijen ve × s × kayna ù × n × n bir arada bulunmas × yla olu ü - tu ù undan, yan × c × maddeler elektrikten kaynaklanabilecek bir × s × kayna ù × ndan uzak tutulmal × d × r. • Elektrik ekipman × ndaki bir yanman × n yak × n çevredeki yan × c × maddelerin de yanmas × na neden olaca ù × göz önüne al × narak, sigorta ve elektrik panolar × , elektrikli × s × t × c × lar, elektrik motorlar × , ayd × nlatma armatürleri vb. elektrikli ekipmanlar × n yak × n çevresinde yanabilecek malzeme bulundurulma- mal × d × r. • Kullan × lmad × ù × zaman sigortalar kapa- t × lmal × , sürekli fi ü te kalmas × gerekmeyen aletlerin fi ü leri tak × l × b × rak × lmamal × d × r. • Ayn × prize elektrik sobas × , televizyon, müzik seti, bilgisayar gibi aletler tak × l- makta, a ü × r × yüklenen tesisatta × s × nma ve sonras × nda yanma meydana gelmektedir. Bunun yan × s × ra, kullan × - lan fi ü lerin prize tam olarak oturdu ù u kontrol edilmelidir. Gev ü ek ba ù lant × - lar × n daima × s × nmaya neden olduklar × unutulmamal × d × r. • Elektrik tesisat × n × n geçti ù i noktalar × n (kablo kanallar × , duvarlardaki tesisat bo ü luklar × ) iyi ü ekilde yal × t × lmalar × önem- lidir. Bu sayede kablolarda meydana gelebilecek yanman × n di ù er bölümlere geçmesi engellenecektir. • Elektrikle ilgili önemli bir nokta da ye- terli topraklaman × n yap × lmas × d × r.Elektrik tesisat × n × n topraklanmas × , elektrik çarp- mas × na kars × sizi koruyaca ù × gibi, olu ü a- bilecek elektrik arklar × n × n engellenmesi aç × s × ndan da çok önemlidir. • Düzgün yap × lmam × ü topraklama so- nucu olu ü abilecek bir elektrik ark × , or- tamda uygun oranda yan × c × -parlay × c × madde buhar × ya da patlay × c × gaz var ise patlamaya ve yang × na neden olacakt × r. • F × rt × nal × havalarda y × ld × r × m dü ü mesi de yang × nlara ve patlamalara ne- den olabilmektedir. úü letmeniz ya da eviniz aç × k arazide ya da yüksek bir noktada ise y × ld × r × mdan korunmak için uygun bir noktaya paratoner tesis edilmelidir. • Bütün bunlar × n yan × nda, mutlaka belirli aral × klarla topraklama ölçümleri, elekt- rik tesisat × , elektrikli ekipman bak × m ve temizlikleri yap × lmal × d × r. • Elektrik sigortas × ndaki bir iki kablo ba ù - lant × vidas × n × n s × k × lmas × bile yang × n × n önlenmesinde büyük rol oynayabilir. Elektrik nedenli yang × nlar × n önlenmesi konusunda daha bir çok madde s × rala- nabilir ancak yukar × da da belirtildi ù i gibi temelde yap × lmas × gerekenler, uygun ekipman seçimi, do ù ru kullan × m, gerekli bak × mlar × n yap × lmas × ve × s × kayna ù × ile yan × c × maddenin birbirleri ile etkile ü iminin önüne geçilmesidir. 4. Sonuç Her y × l binlerce yang × n × n meydana geldi- ù i ülkemizde yang × nlar × n ç × k × ü sebeplerini tespit etmek ve bu sebepleri ortadan kald × rmak veya en az indirmek maddi za- rarlar × ve olas × can kay × plar × n × önlemede önemli bir katk × sa ù layacakt × r. úü yeri ve konut yang × nlar × yla, insanlar × m × z × n maruz kald × ù × maddi ve manevi kay × plara se- bep olan en önemli unsurlardan birisinin de elektrik ve elektrik sistemlerinden kaynakl × riskleri azaltman × n da mümkün oldu ù unu bilmeli ve buna göre tedbirler almal × y × z.