Yangın ve Güvenlik Dergisi 164. Sayı (Ocak-Şubat 2014)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 164 67 YANGIN - MAKALE Atriyum-Aç × k alan- Duman Kontrolü Amerika Birle ü ik Devletleri’nde, aç × k alan duman kontrolü için en yayg × n yakla ü × m sabit ve düzenli bir duman egzozudur. Klasik yakla ü × m duman tabakas × n × binada bulunanlar × n ‘ba ü ’ seviyelerinin üstünde tutmakt × r. Bir egzoz fan × n × n kapasitesi ta- sar × m yang × n × n × n büyüklü ù üne ve atriyum alan × n × n zeminden tavana olan yüksekli ù i- ne ba ù l × d × r. Üç katl × bir atriyum için duman egzozu 100,000 cfm (ft³/dk.) veya daha fazla olabilir. Bunu kar ü × lama havas × fanlar veya d × ü ar × dan egzoz havas × n × n %85-95 kadar aç × kl × klarla sa ù lan × r. Duman × n Havaland × rmayla At × lmas × Duman × n havaland × rmayla at × lmas × duman egzoz fanlar × n ve beraberindeki kanal i ü ini ortadan kald × r × r. Bu yakla ü × m Amerika Birle ü ik Devletleri’nde pek yayg × n de ù ildir, fakat Avrupa, Avustralya, Yeni Zelanda ve Japonya’da kan × tlanm × ü ve uygulanmaktad × r. Tabii havaland × rma duman × n tavandaki bir veya daha fazla hava ç × k × ü deli ù inden at × lmas × n × ve yerine kar ü × lama havas × n × n d × ü ar × dan duvarlar- daki havaland × rma aç × kl × klar × vas × tas × yla al × nmas × n × ( û ekil 1 .) içerir. Duman ta- bakas × n × n kald × rma kuvveti duman × n tavandaki havaland × rma deliklerinden d × ü ar × akmas × n × ve kar ü × lama havas × n × n duvardaki havaland × rma deliklerinden içeri akmas × n × sa ù lar. Yaz aylar × nda, havaland × rma delikleri aç × kken s × cak d × ü ortam havas × n × n ta- vandaki havaland × rma deliklerinden içeri akmas × ve duman × da ù × tmas × e ù ilimi vard × r. Birkaç dakika sonra, bu a ü a ù × ak × ü durur ve û ekil 1’ de gösterilen hedeflenen atriyum havaland × r × lmas × sa ù lanm × ü olur. Hesaplamal × ak × ü kan dinami ù i modelle- mesi yaz aylar × ndaki a ü a ù × do ù ru geçi ü ak × ü × n × ve atriyumdaki ortam × n kabul edilebilirlik durumunu simüle etmekte kullan × labilir. Atriyum duman kontrol sistemlerinin klasik analizi, düzgün bir duman tabakas × ola- ca ù × n × ve duman tabakas × yla alt × ndaki hava aras × nda keskin bir geçi ü oldu ù unu kabul eder. Ancak û ekil 1 ’de de görüldü- ù ü gibi kademeli bir geçi ü tabakas × vard × r. Hesaplamal × ak × ü kan dinami ù i modelle- mesi bu geçi ü i simüle etme imkân × na sahiptir. Rüzgâr ise duman havaland × r- mas × nda dikkate al × nmas × gereken önemli bir etmendir. HAD modellemesi rüzgâr etkilerini de simüle edebilir. Duman Doldurma Duman doldurma atriyum ve di ù er geni ü hacimli alanlar için en basit duman kont- rol ü eklidir. Herhangi bir duman egzozu veya duman at × lmas × olmadan duman × n alan × doldurmak için girmesine izin veril- mesini içerir. Klasik bir duman doldurma sistemi için duman × tahliye s × ras × nda kul- lan × c × lardan uzak tutmak için doldurma süresi tahliye için gereken süreden daha büyük olmal × d × r. Kabul edilebilir bir duman doldurma siste- minde, bina kullan × c × lar × tahliye s × ras × nda kabul edilebilir bir ortam sa ù lanmas × ko- ü uluyla dumanla temas edebilirler. Bunun anlam × doldurma süresinin tahliye süresin- den büyük olmas × na gerek olmamas × d × r. Tasarlanan yang × nda × s × ç × k × ü oran × na, tasarlanan yang × n × n mevkiine ve yanan malzemenin cinsine ba ù l × olarak kabul edilebilir bir ortam atriyumun dumanla dolmas × ndan sonra daha bir süre için devam ettirilebilir. Duman bulutu bilgisi duman doldurma sistemlerinin kabul edilebilirli ù ini anlamak için esas noktad × r. Duman bulutu üzerinde oldukça çok ara ü t × rma yap × lm × ü t × r. 1,2,3 Bir yang × n × n üzerinden bir duman bulutu yükseldi ù inde çevresinden havay × da be- raberinde sürükler. Bunun anlam × duman Not: Duman havaland × rmas × fan ihtiyac × n × ortadan kald × r × r. Duman ç × k × ü × Duman tabakas × Geçi ü bölgesi Kar ü × lama havas × û ekil 1. Duman × n tabii havaland × rmas × û ekil 2. Geni ü ve yüksek bir atriyumda duman doldurma için kabul edilebilirlik sistemi ¹“Tavan jeti” ifadesi tavan yüzeyinin alt Õ nda s Õ ÷ bir alanda oldukça h Õ zl Õ gaz ak Õ ú Õ anlam Õ ndad Õ r. Tavan jeti s Õ cak yanma ürünlerinin kald Õ rma kuvvetiyle sürülür. Notlar: 1. Oklar duman bulutundaki havan × n (veya duman × n) sürüklenmesini gösterir. 2. Duman doldurma, fanlar, fan kanallar × ve kontroller gibi duman kontrol cihazlar × na olan ihtiyac × ortadan kald × r × r. 3. Duman doldurman × n geni ü ve yüksek bir atriyumda nas × l kabul edilebilir bir ortam sa ù lad × ù × n × n aç × klamas × için makaleyi okuyun. Tavan jeti ¹ Duman tabakas × a. Duman bulutu ve tavan jeti b. K × smen duman dolu bir atriyum c) Atrium filled with smoke