Yangın ve Güvenlik Dergisi 164. Sayı (Ocak-Şubat 2014)

YANGIN ve GÜVENL ø K SAYI 164 68 YANGIN - MAKALE ak × ü × kütlesinin yüksekli ù inin artmas × d × r. S × cakl × k ve içindeki kirletici maddeler kon- santrasyonu bu arada yükseklikle azal × r. Duman bulutu tavana yakla ü t × ù × nda, tavan alt × nda h × zl × bir ak × ü (jet) meydana getirecek ü ekilde döner ( û ekil 2a ). Oklar duman bulutuna çekilen havay × göste- rir. E ù er tavan yeterince yüksekse alan tahammül edilebilir yani kabul edilebilir bir aland × r. û ekil 2b k × smen duman dolmu ü bir atriyu- mu göstermektedir. Duman tabakas × n × n alt × nda, hava duman bulutu içine çekil- mektedir. û ekil 2c ise duman dolmu ü bir atriyumu göstermektedir. Duman bulutu içine sadece duman sürüklenmektedir. Kirlilik konsantrasyonu atriyum kabul edilemez duruma gelene kadar yükse- lecektir. Hesaplamal × ak × ü kan dinami ù i modellemesi atriyumu doldurmada ka- bul edilebilirlik analizinin bir parças × olarak tavsiye edilir. Bas × nç Alt × na Alma Alternatifleri En yayg × n olan bas × nç alt × nda tutmayla duman kontrol sistemleri, bas × nçland × r × lm × ü merdiven bo ü luklar × , asansörler ve bölge ü eklinde duman kontrolüdür. Bu sistemlere alternatif olan pasif bölmelere ay × rma ve/veya seyreltme yapmak fanlar × ve beraberlerindeki kanal i ü lerini azaltmak veya ortadan kald × rma imkân × ndan fay- dalanabilir. Merdiven Bo ü lu ù u Havaland × rmas × Merdiven bo ü luklar × n × bas × nç alt × na alma- n × n bir alternatifi olan merdiven bo ü lu ù u havaland × rmas × , merdiven bo ü luklar × n × kapal × kap × lar × n çevresindeki bo ü luklardan s × zan küçük miktarlarda dumandan koru- mak amac × n × ta ü × r. Bu ise merdiven bo ü lu ù una hava gönde- rip havay × egzoz ederek yap × l × r. Burada ana fikir yanma ürünlerini seyreltmek ve bu suretle tahammül edilir bir ortam tesis etmektir. Bu yakla ü × m × n çok karma ü × k binalarda bulunan çok yüksek merdiven bo ü luklar × nda duman korumas × temin etme potansiyeli bulunmaktad × r. Merdiven bo ü lu ù u havaland × rma sistemleri CONTAM ve HAD 4 kullan × larak analiz edi- lebilir. Bir binadaki büyük ak × ü lar CONTAM kullan × larak analiz edilebilir. Merdiven bo ü - lu ù u içindeki ak × ü lar × analiz etmek için HAD kullanarak merdiven bo ü lu ù unun sadece birkaç kat × n × modellemeye ihtiyaç duyulur. Yang × n olan katlardaki merdiven sahanl × k- lar × ndaki duman konsantrasyonu ve kabul edilebilirlik seviyesi özellikle önemlidir. û ekil 3c havaland × rman × n merdiven bo ü lu ù un- da insan varken ve yokken nas × l koruma sa ù layabildi ù ini göstermektedir. Sonuç Duman kontrol sistemleri binan × n eleman- lar × ve binan × n içindekilere olan hasar × n büyüklü ù ünü en aza indirdikleri için sür- dürülebilir sistemler olarak dü ü ünülebilir. Duman kontrol sistemleri ayn × zamanda klasik sistemlerde kullan × lan elemanlar × da en aza indirdikleri veya ortadan kald × r × la- bildi ù i için sürdürülebilir sistemler olarak dü ü ünülebilir. Yasa gere ù i olmas × gereken sistemler yerine kullan × lan sürdürülebilir duman kontrol sistemleri en az × ndan yerini ald × klar × sistemlerin sa ù lad × ù × ko- ruma seviyesinde koruma sa ù lamalar × gerekmektedir. Sürdürülebilir duman kontrol sistemleri- nin geli ü tirilebilecekleri derece beceri, yarat × c × l × k ve tasar × m ekiplerinin bilgisine ba ù l × d × r. Referanslar 1) Cetegan, B.M., Zukoski, E.E., & Kubo- ta, T. (1982). Sürüklenme ve yang × n duman × n × n alev geometrisi, Cetegan Doktora tezi. Pasadena, CA: Califor- nia Institute of Technology. 2) McCaffrey, B.J. (1983). Momentum, Alevlerin kald × rma gücü aç × klamalar × Yanma ve Alev, 52, 149–167. 3) Heskestad, G. (1984). Yang × n duman × için mühendislik çal × ü malar × . Fire Sa- fety Journal, 7, 25–32. 4) Klote, J.H. (2011). Havaland × rma yar- d × m × yla merdiven bo ü lu ù u duman kontrolü. ASHRAE úü lemler 117, K × s × m 1. û ekil 3. Merdiven bo ü lu ù unun Hesaplama Ak × ü kan Dinami ù iyle analizi Notlar: 1. Merdiven bo ü lu ù una duman bu seviyedeki kap × lar × n etraf × ndaki bo ü luklardan s × zar. Merdiven bo ü lu ù u kabul edilemez hale gelir. 2. Merdiven bo ü lu ù u kabul edilebilir seviyede kal × r. 3. Yang × n kat × yan × ndaki kap × da bir duman “cebi” meydana gelir. Bu duman cebi bile merdiven bo ü lu ù unu kabul edilebilir hale getirir. Bak × n × z Not 1 a) Havaland × r × lma yap × lmam × ü merdiven bo ü lu ù u b) Havaland × rmal × merdiven bo ü lu ù u c) ú çinde “insan” olan havalan- d × r × lm × ü merdiven bo ü lu ù u Bak × n × z Not 2 Bak × n × z Not 3