Yangın ve Güvenlik Dergisi 168. Sayı (Temmuz-Ağustos 2014)

<$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 70 øù *h9(1/øöø 7(.1ø. %ø/*ø Elektrik Kaynakl × Tehlikeleri Önlemek Kaynak: www.hsimagazine.com Statik elektrik yükünün bo ü almas × ndan kaynaklanan ate ü leme veya patlama tehlikeleri baz × i ü ü artlar × nda oldukça yayg × nd × r. Bu tehlikeyi önlemek için, La Rioja Ayakkab × Teknoloji Merkezi’nde yenilik yarat × c × bir sistem geli ü tirildi. Bu yaz × yeni sistemi anlatmaktad × r. ú letkenli ù e Kar ü× Emniyetli Ayakkab × lar ú çin Yenilik Yarat × c × Bir Sistem Statik elektrik yükünün bo ü almas × ndan kaynak- lanan ate ü leme veya patlama tehlikeleri baz × i ü ü artlar × nda oldukça yayg × nd × r. Bu tehlikeyi önlemek için, La Rioja Ayakkab × Teknoloji Mer- kezi’nde yenilik yarat × c × bir sistem geli ü tirildi. Bu yaz × yeni sistemi anlatmaktad × r. Ayakkab × taban × n × çaprazlama geçen ve iletken polimer tapalarla kapat × lan kanallar içlerinde bulunan iletken jel malzeme, i ü çinin üzerinde statik elektrik yükünün birikmesini azal- tacak ü ekilde ayak ve zemin aras × nda elektriksel iletkenlik sa ù lar. Bu sistem, ayakkab × taban × nda ne cins kauçuk kullan × ld ×ù× na ba ù l × olmaks × z × n iletken veya anti statik de ù erlere ula ü mak ve herhangi bir modifikasyon yapmadan genel üretim süreci içinde kullan × labilir. Statik Elektrik Yükünün Bo ü alma Tehli- keleri ú letkenli ù e kar ü× emniyetli ayakkab × lar bir tip Ki ü isel Koruyucu Donan × md × r (KKD) ve i ü çi taraf × n- dan üretilen statik elektrik yükünü topraklayarak azaltmaya çal ×ü× r. Bu i ü çi taraf × ndan farkl × mal- zeme ve yüzeylere dokunma sonucu sürtünme ile üretilen dengesiz ve dura ù an durumda bir elektrik yüküdür. Bir yüzey elektron yüklenirken di ù erinde elektronlar azal × r. Yük de ù i ü iminin etkileri genellikle sadece çal ×ü a- n × n izolasyonlu bir ayakkab × giymesi durumunda hissedilir. Zira bu durumda ki ü i elektrik ak × m × na kar ü× büyük bir direnç olu ü turur. Bu yükler daha sonra topra ù a akana veya statik elektrik yükü –elektro statik- bo ü almas × yla (ESD) süratle nöt- ralize olana kadar vücutta kal × r. Elektrik yükünün toplanmas × bu nedenle ortam- da yan × c × gaz, yak × t buhar × ve kömür tozu olmas × durumunda parlama ve patlama tehlikesi ta ü× r. Genel olarak a ü a ù× daki ü artlar mevcutsa bu tehlike var demektir: • Potansiyel olarak patlay × c × bir atmosfer • Elektrik yükü üretimi • Elektrik yükü toplanmas × • Statik elektrik bo ü almas × • Yeterli bo ü altma enerjisi Sonuç olarak ate ü leme ya da parlama tehlikesi, bu ü artlardan en az birini ortadan kald × r × rsak yok olacakt × r. Bu tehlikelerin mevcut olabilece ù i ve koruyucu ayakkab × ya ihtiyaç duyulacak belli ba ü l × du- rumlar içinde; elektrik nakil ve besleme hatlar × , rafineriler, benzin istasyonlar × , patlay × c × madde veya silah endüstrisi, bilgisayar odalar × , kimya laboratuvarlar × , sürtünme üreten makinelerin oldu ù u tesisler, manyetik alan × olan odalar, hal × kapl × binalarda elektriksel olmayan bak × m i ü lemleri veya elektrik merkezleri, örne ù in; ser- giler ve oteller, plastik veya vinil sentetik kuma ü kapl × zeminler say × labilir. Son y × llarda statik elektrik yükü bo ü almas × ndan kaynaklanan birçok kaza, bu alana ve statik elektrik yükü tehlikelerini önleyecek ilgili koruyu- cu elbise ve ayakkab × lara ili ü kin artan bir alaka uyand × rm ×ü t × r. Elektrik Direnci Standartlar × ISO Uluslararas × Standartlar Örgütü standart- lar × , ki ü isel koruyucu elbiselerle ilgili olarak ISO 20344:2011 standard × nda bulunan elektrik dirençleri test metotlar × n × kullan × r. Bu testte tam bir ayakkab × numunesi bak × r bir tabaka içeren harici bir elektrotla, ISO 3290-1 standard × na uygun paslanmaz çelik bilyelerden olu ü an ve ölçme aletine bak × r bir telle ba ù la- nan dâhili bir elektrot aras × ndaki elektrik direncini ölçebilen bir ölçü aletiyle de ù erlendirildi. Test parças × bu bilyelerle toplam a ù× rl ×ù× 4kg olana kadar dolduruldu ve bak × r bir plaka üze- rine koyuldu. Daha sonra her iki elektrot aras × na bir dakika süreyle (100±2) V DC voltaj uyguland × ve elektrik direnci hesapland × . Test × slak (20±2º C ve %30±5 ba ù× l nemde yedi gün) ve kuru ü artlarda (20±2º C ve % 85±5 ba ù× l nemde yedi gün) uyguland × .