Yangın ve Güvenlik Dergisi 170. Sayı (Ekim 2014)

.$3$. .21868 0$.$/( <$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 42 Kaynak: www.magazine.sfpe.org Yüksek Katl × Binalarda Asansörle Tahliyede Toplumsal Risk Alg × lamas × Yap × lan yüksek katl × binalarla beraber bu binalar × n tahliyesi için yeni yakla ü × m ihtiyac × ortaya ç × km × ü t × r. Tahliye i ü lemine, tahliye stratejisinin bir parças × olarak tahliye asansörlerinin dâhil olmas × ortak bir özelliktir. Günümüzde giderek daha fazla insan ü ehir- lerde ya ü amaya ba ü lad × ù × ndan, ü ehir ortam × daha yo ù un olarak kirlenmektedir. Bu da daha yüksek katl × binalar × n geli ü tirilmesine neden ol- mu ü tur. Bu geli ü menin dünyada örnekleri Du- bai’de 828 m yüksekli ù indeki Burj Halifa, New- York’ta 366 m yüksekli ù indeki Bank of America kulesi, Londra’da 306 m yüksekli ù indeki The Shard binalar × in ü aatlar × d × r. Bu binalar son 10 y × l içinde yap × lm × ü lard × r. Yap × lan yüksek katl × bi- nalarla beraber bu binalar × n tahliyesi için yeni yakla ü × m ihtiyac × ortaya ç × km × ü t × r. Tahliye i ü lemi- ne, tahliye stratejisinin bir parças × olarak tahliye asansörlerinin dâhil olmas × ortak bir özelliktir. Tahliye asansörleri istenilen araçlard × r, zira sis- tem yüksek katl × binalardan tahliyeyi art × racak, daha iyi duruma getirecek baz × f × rsatlar sunar, ü öyle ki: x Yüksek katl × binalarda tahliye sürelerinin bir- çok durumda çok uzun oldu ù u görülmü ü tür. Konu üzerinde yap × lan çal × ü malar asansörle- rin tahliye sürecine dâhil edilmeleri halinde bu sürenin önemli ölçüde k × salaca ù × n × orta- ya ç × karm × ü t × r. x Tahliye asansörleri engelli insanlar × n tahliyesi- ne yard × mc × olabilir. 2 x Yüksek bir binay × bo ü alt × rken binay × kullanan- lar × n yorulmas × hafifletilebilir. 3 Ancak, acil durumda ç × k × ü yolu asansörlerin kullan × lmas × yla ilgili çözülmemi ü problemler de bulunmaktad × r. Aç × kça görülen bir problem insanlar × n hayatlar × n × n büyük bir k × sm × nda acil durumlarda asansörleri kullanmamalar × n × n ö ù retilmi ü olmas × d × r. Ancak ü imdi belli yüksek katl × binalarda insanlar × n bu kurallara uyma- mas × istenmektedir. 4 Böyle durumlarda tahliye edilenlerin nas × l ha- reket ettiklerine ili ü kin üzerinde dü ü ünülmesi ge- reken sorular gündeme gelmektedir. Asansör gerçekten uygulanabilir bir seçenek midir veya herkes merdiven mi kullanacak? E ù er binay × bo- ü altanlar asansörü güvensiz olarak kabul eder- lerse bu görü ü ü de ù i ü tirmek için ne yap × labilir? Bu ve bunun gibi sorulara cevap vermek için yüksek katl × bir binay × nas × l bo ü altaca ù × n × seçer- ken ki ü ilerin kararlar × n × etkileyen faktörleri incele- meye ihtiyaç vard × r. Çal × ü malar bir bireyin binay × bo ü altmaya ba ü lay × p ba ü lamamas × na karar ve- rirken anahtar faktörün risk alg × lamas × oldu ù unu göstermi ü tir. 5 Bu nedenle bu etmenin ayn × za- manda insanlar × n binay × bo ü altma yolunu, yani, yüksek bir binan × n bo ü alt × lmas × s × ras × nda merdi- ven veya asansörü seçecekleri zaman, seçme kararlar × n × da etkilemesini beklemek do ù ald × r. Bir durumda alg × lanan risk, durumu kontrol etme imkân × n × n alg × lanmas × na ve bunun yan × nda du- rumun anla ü × lan aç × kl × ù × na ba ù l × d × r. 6 Yüksek katl × binalar × n tahliyesi hakk × nda bir ara ü t × rma Lund Üniversitesi’nde yap × lm × ü t × r. 7 Çal × ü man × n amac × kaç × ü yolu olarak asansör- ler ve merdivenlerle beraber gelen tehlikelerin kat say × s × ve bina kullan × m × gibi bir tak × m et- menlere ba ù l × olarak nas × l alg × land × klar × n × be- lirlemektir. Risk alg × lamas × da incelendi ù inden, çal × ü ma, ki ü ilerin asansörün olas × bir kaç × ü yolu olarak alg × lanmas × na yard × mc × olmak maksa- d × yla ayn × zamanda daha önceki çal × ü malar- da önerilen 8,9 farkl × teknik sistemlerin bir de ù er- lendirmesini de içermektedir. Çal × ü mada toplanan veriler bir anket ara ü t × r- mas × d × r. Anketler ú sveç’in en yüksek 30 binas × n × n 10 tanesinde da ù × t × lm × ü ve ara ü t × rmaya 573 ki ü i kat × lm × ü t × r ( û ekil 1 ). Ankete cevap verenler bu 10 adet yüksek katl × binada ya ü ayanlar, çal × ü anlar veya ziyaret edenlerdir. Anket bina içinde ma- hallinde cevapland × r × lm × ü t × r. Sorulan sorular veri-