Yangın ve Güvenlik Dergisi 170. Sayı (Ekim 2014)

.$3$. .21868 0$.$/( <$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 44 Tuming torso Kisha Science Tower Sydsvenska Dagtleget Nyponet Scandic hotel Ariadne Rica Talk Hotel len belli bir senaryoda tercih ettikleri kaç × ü yolu seçene ù i – merdiven veya asan- sör- gibi sorulard × r. Ayn × zamanda tahliye s × ras × nda ü ah × slar × n kabul ettikleri asansör bekleme zaman × da sorulmu ü tur. Çal × ü man × n sonuçlar × binadaki kat say × s × , yani ankete cevap verenin o s × rada bu- lundu ù u kat, farkl × kaç × ü yollar × na ili ü kin risk alg × lamas × nda kritik etmen oldu ù unu gös- termi ü tir. Daha ayr × nt × l × analiz, kaç × ü arac × olarak asansörün kullan × lmas × yla gelen risk alg × lamas × n × n genel olarak merdiven- lerin kullan × lmas × yla gelen risk alg × lamas × n- dan daha büyük oldu ù unu göstermi ü tir. Ayn × zamanda ankete cevap veren ka- t × l × mc × lar aras × nda e ù er binan × n üst katla- r × ndaysa merdivenlerin daha az güvenilir olarak alg × land × ù × da gözlenmi ü tir. Benzer ü ekilde asansör de ankete cevap veren kat × l × mc × lar × n e ù er binan × n üst katlar × nday- sa daha emin bir tahliye vas × tas × olarak alg × lanm × ü t × r. Farkl × tahliye seçenekleri ara- s × ndaki göreceli fark binan × n alt katlar × nda bulunanlarda daha fazla ancak üst kat- larda bulunanlar aras × nda daha azd × r. Çal × ü ma ayn × zamanda binan × n kullan × l- mas × n × n farkl × kaç × ü yollar × ile ilgili risk al- g × lamas × nda önemli bir faktör oldu ù unu da göstermi ü tir. Ankete bir ofis binas × için- de cevap veren kat × l × mc × lar kaç × ü yolu olarak asansör kullan × lmas × na ayn × anke- te bir konutta veya otel odas × nda cevap veren kat × l × mc × lara nazaran daha büyük ölçüde risk alg × lam × ü lard × r. Ayn × ili ü ki de- mografik analizlerde de görülmektedir, burada daha ya ü l × kat × l × mc × lar asansör kullan × lmas × na gençlere nazaran daha az istekli olmu ü lard × r. Genel olarak yüksek katl × bir binadaki tahliye senaryosunda alg × lanan en bü- yük risk, merdiven veya asansörü kulla- narak binay × bo ü alt × rken, bir kuyrukta s × - k × ü × p kalmakt × r. Bunu, binay × merdivenle tahliye ederken, merdiven bo ü luklar × na giren yang × n ve duman riski ve asansörle tahliye ederken asansörün s × k × ü × p kalmas × riski takip etmektedir. Gerçekte en büyük tehlike olarak bir kuyrukta yakalanma riskini derecelen- diren kat × l × mc × lar bir ofis binas × nda niçin asansörlerin daha fazla riskli oldu ù unu bu ü ekilde aç × klayabilmi ü lerdir. Bir ofis binas × nda ankete kat × lanlar × n do ù rudan etraflar × nda çok daha fazla insan oldu- ù u beklendi ù inden bu binalarda kuyruk- ta bekleme riski makul olarak çok daha fazla görünmektedir. Bu ayn × zamanda tahliye için asansör kullan × ld × ù × zaman çok dü ü ük bekleme zaman × kabulleri so- nuçlar × n × aç × klayabilmektedir. Cevap ve- ren kat × l × mc × lar × n sadece %4’ü bir tahliye durumunda asansör için be ü dakikadan fazla beklemeyi kabul edeceklerini söy- lemi ü tir. Ayn × zamanda kat seviyesi de kaç × ü yolu tercihinde birinci seçenekle ilgili bir etmendir. Çal × ü ma asansör kul- lanarak binay × tahliye eden insanlar × n yüzdesinin kat seviyesine göre de ù i ü ti ù ini göstermi ü ve bunun yakla ü × k oran × için bir korelasyon geli ü tirilmi ü tir. û ekil 2 ’de görü- len bu korelasyon, asansörü tahliye vas × - tas × olan binalarda asansör kullan × m × n × n modellemesini yaparken kullan × labilir. ú li ü ki di ù er çal × ü malarda benzer alan- larda farkl × l × k göstermektedir. 9,10 Bu ça- l × ü man × n yap × lma tarz × yla aç × klanabilir. Önceki çal × ü malarda kat × l × mc × lara hayali bir senaryo ve hayali bir kat seviyesi ve- rilmi ü ti. Bu çal × ü mada ise, hayali senaryo kullanmak kaç × n × lmaz olmas × na ra ù men, kat × l × mc × lar × n fiili olarak bulunduklar × kat seviyesinde uygulanm × ü t × r. Çal × ü ma ayn × zamanda acil bir durum- da bir binada ne oldu ù u hakk × nda bil- ginin kat × l × mc × lar için tahliye yolunun bir parças × olarak asansörü kabullenmeleri- ni iyile ü tirmeye çal × ü × rken karar vermeye bir faktör oldu ù unu kan × tlam × ü t × r. Bu ne- denle çal × ü ma binay × tahliye edenlerin bilgi ihtiyaçlar × na cevap veren sistemleri önermektedir. Örne ù in, duruma göre farkl × mesajlar veren konu ü mal × bir alarm, asansörde ve asansörün sahanl × ù × nda iki û ekil 1. Çal × ü ma içinde yer alan binalar. y- ekseni metre olarak bina yüksekli ù ini gös- termektedir. û ekil 2. Bina kat × na ba ù l × olarak tahliye için asansör kullanan ki ü ilerin yüzdesi. Bina kat × Bina Kat × na Göre Asansör Kullan × m × Asansör kullanma yüzdesi