Yangın ve Güvenlik Dergisi 171. Sayı (Kasım-Aralık 2014)

.$3$. .21868 0$.$/( <$1*,1 YH *h9(1/ø. 6$<, 40 zan × ld × ktan sonra pompalar × n seçilmesi ve ölçülendirilmesi zor bir görev de ù ildir. En az × ndan her tasar × mc × a ü a ù × dakileri yapabilmelidir: x Sistem uygulamas × n × belirleyip kavra- mal × ve bir hidrolik veya ak × ü kan sistemi analizi yapmal × d × r. x Uygulama için pompa (veya sirkülas- yon sistemini) ve kullan × lacak pompa sürücü tipini belirlemelidir. x Pompa ölçüsü ve tasar × m çal × ü ma noktas × n × belirlemelidir. x Sistemin enerji verimini en üst noktaya ç × kartmak için pompa tasar × m × nda dikkat edilecek hususlara karar verme- lidir. Tasar × mc × , pompalar ve hidronik sistem- lerle ilgili birçok temel kavramlar × anla- mal × d × r. Ancak bu makalede ak × ü kan sistemi olarak sadece su ele al × nacakt × r. Kurallar, Standartlar ve K × lavuzlar Bir hidronik sistemin tasar × m × uygulamay- la ilgili birçok tesisat eleman × içerir. Bu da tasar × m × n tamamlanmas × ve çözülmesi için zaman ve para kayb × na yol açan kar × ü × kl × klar × n önlenmesi için ilgili kurallar × n, standartlar × n ve yönetmeliklerin gözden geçirilmesini gerektirir. Yerel, belli bir böl- geye veya ülkeye ait kurallar ve yönet- melikler tasar × m × etkileyebilecek ü artlar dikte edebilir ancak özel uygulamaya de ù inen pompalar × hedef alan kurallar sadece birkaç tanedir. ASHRAE, Amerikan Makine Mühendisleri Derne ù i (ASME) Kazan ve Bas × nçl × Kaplar Yönetmeli ù i, Petrol Enstitüsü (API Stan- dard × 610) ve UL gibi organizasyonlar sistemlerin, cihazlar × n ve test ü artlar × n × n gözden geçirilmesi için baz × yasa refe- ranslar × sa ù lamaktad × r. ASHRAE HVAC Sis- temleri ve Cihazlar × El Kitab × -2012 Bölüm 44 pompalar hakk × nda bilgiler vermek- tedir. Santrifüj Pompalar için ASME PTC 8.2-1990 pompalar × n testleri hakk × nda bilgiler ve santrifüj pompalarla ilgili kural- lar × n uygulanmas × için k × lavuz sa ù lar. UL uyguland × klar × sistemlere göre pompa- lar hakk × nda referanslar sa ù lar. Örne ù in, UL 343 – S × v × Yak × t Yakan Cihazlar ú çin Standart veya UL778 Motorla Sürülen Su Pompalar × . ú lave olarak Hidrolik Enstitüsü (HI) pompalarla ilgili olarak tasar × mc × n × n çok faydal × bulaca ù × çok geni ü bir stan- dart kütüphanesine (Santrifüj Pompa Uy- gulamalar × gibi) sahiptir. Birçok tesisat mühendisi için en iyi teknik kaynak ASHRAE’dir. ASHRAE, içinde her 4 y × lda bir yenilenen dört el kitab × serisi olan çok say × da teknik bilgi kayna ù × na sahip- tir. Her bir el kitab × , kapsanan konuya ait “Çe ü itli Meslek Kurulu ü lar × ve Derneklerce Yay × nlanan Seçilmi ü Kurallar ve Standart- lar” için ayr × lm × ü özel bir bölüm içerir. ú lave olarak ASRHAE’nin Az Katl × Konut Binalar × D × ü × nda Binalar ú çin Enerji Standard × , Stan- dart 90.1-2013 yay × n × enerji verimlili ù i için referans standartt × r. Bu standart bina ka- bu ù u, HVAC sistemi, elektrik, ayd × nlatma ve di ù er donan × m için minimum enerji gereksinimlerini gösterir. Bölüm 6, HVAC; tasar × mc × lar × n su ve/veya hava so ù utmal × çillerler, ak × ü oran × tasar × m × na göre boru sistemleri, pompa izolasyonu ve kontroller gibi cihaz listesiyle bir HVAC sistemi yap × - s × için minimum enerji verimlili ù i ü artlar × n × bulacaklar × bölümdür. Sistem Uygulamas × n × Tan × mlamak ve Anlamak Pompa; boru, fittings, × s × de ù i ü tiriciler ve bir ak × ü kan × n gönderilmesi veya aktar × l- mas × n × gerektiren di ù er cihazlar × n oldu ù u bir sistem içinde kullan × l × r. Ak × ü kan × n gön- derilmesi uzun mesafeye, yükse ù e ola- bilir veya bir sürece ve i ü in yap × lmas × na yard × mc × olmak için bas × nçl × bir devre içerisinde dola ü t × r × lmas × -sirküle edilme- si- gerekebilir. Pompalama ihtiyac × ak × ü - kan × n niteli ù i, viskozite, yo ù unluk ve özgül a ù × rl × ù × yla hemen etkilenir. Bu hususlar × n ele al × nmas × tasar × mc × için önemli olma- s × na ra ù men, bu makalenin kapsam × d × ü × ndad × r. Ancak bu terimlerle beraber buhar bas × nc × ve ak × ü kan s × cakl × ù × n × n etki- leri, birçok uygulamada dikkate al × nma- l × d × r. ú lave olarak “pompalama” ile ilgili terimler de ileride bahsedilecek ve baz × temel tarifler verilecektir. Bu makalede bahsedilen pompalar ge- nel olarak büyük motorlar × olan büyük kapasiteli pompalard × r. Genel olarak bir ayak üzerine veya ba ü ka ü ekilde bir ze- min yap × s × üzerine otururlar ve kapal × veya aç × k sirkülasyon sistemlerinin her ikisinde de, örne ù in bir so ù utma kuleleri olan yo- ù unla ü t × r × c × su çevrimi devresi, kullan × labilir- ler. Burada kullan × lan ‘sirkülatör’ deyimi bir pompay × ifade eder. Genel olarak kapal × bir devrede kullan × l × r ve her zaman böyle olmasa da, küçük beygir güçlü bir mo- torla tahrik edilir. Sirkülatörlerden ak × ü kan × n basma seviyesini de ù i ü tirmeden sadece bir boru devresindeki sürtünme kay × plar × n × yenmesi istenir. Bu küçük pompalar ge- nellikle kapal × ünitelerdir yani motor rotoru, pompa çark × ve yataklar × gibi elemanlar × ak × ü kan devresi içinde tamamen kapal × - d × r. Bunlar tipik olarak küçük olduklar × ndan tümüyle boru sistemi taraf × ndan (flan ü lar- la) ta ü × nabilirler. Tasar × mc × sirkülatörleri öl- çülendirir ve seçerken pompalarla yapt × - ù × ayn × i ü lemleri yapar. Ak × ü kanla beraber genel olarak sistem tasar × m × n × ve dolay × s × yla pompa seçimini etkileyen di ù er hususlar içinde, cihazla- r × n yerle ü tirilme ü ekilleri, ak × ü yollar × , ölçü- sü, uzunluklar × ve bunlar × n yan × nda boru devresi ve fittingslerin, valflar × n tipleri ve kaç y × ld × r kullan × ld × klar × , boru devresinin özellikleri veya devre üzerindeki valflar, kaplinler gibi aksesuarlar, ses ve varsa seviye de ù i ü meleri yer al × r. Bu paramet- reler ilgili sistemin sürtünme kay × plar × n × veya bas × nç kay × plar × n × belirler. Yeni veya mevcut olan bir hidronik devrede bu “ak × ü a olan direncin” belirlenmesi belki de yerine getirilmesi gereken en önemli i ü lemdir. Burada tüm birimler ú ngiliz birim